1 Hari 22
1 Milabay ang tulo ka mga tuig nga walay gubat taliwala sa Aram ug Israel.
Ne wataba ntalo wakati wa Busuuli ne Isirayiri okumala emyaka esatu.
2 Unya nahitabo kini sa ika-tulo ka tuig, milugsong si Jehoshafat ang hari sa Juda ngadto sa hari sa Israel.
Naye mu mwaka ogwokusatu Yekosafaati kabaka wa Yuda n’aserengeta okugenda okukyalira kabaka wa Isirayiri.
3 Karon miingon ang hari sa Israel ngadto sa iyang mga sulugoon, ''Nasayod ba kamo nga atoa ang Ramot Gilead, apan wala kitay gibuhat aron sa pagbawi niini gikan sa mga kamot sa hari sa Aram?''
Kabaka wa Isirayiri yali agambye abaami be nti, “Mumanyi nti Lamosugireyaadi kyaffe, naye ate nga tetulina kye tukola wo okukiggya ku kabaka wa Busuuli?”
4 Busa miingon siya ngadto kang Jehoshafat, ''Mouban ka ba kanako aron sa pagpakiggubat ngadto sa Ramot Gilead?'' Mitubag si Jehoshafat sa hari sa Israel, ''Sama ako kanimo, ang akong katawhan daw imong katawhan, ug ang akong mga kabayo ingon nga imong mga kabayo.''
Mu kiseera ekyo n’abuuza Yekosafaati nti, “Onoogenda nange mu lutalo e Lamosugireyaadi?” Yekosafaati n’addamu kabaka wa Isirayiri nti, “Nze ndi nga bw’oli abantu bange ng’abantu bo, n’embalaasi zange ng’ezizo.”
5 Miingon si Jehoshafat ngadto sa hari sa Israel, “Palihog pangita ug giya gikan sa pulong ni Yahweh kung unsa ang kinahanglan nimo nga unang buhaton.''
Naye Yekosafaati n’ayongerako nti, “Sooka weebuuze ku Mukama.”
6 Unya gitigom sa hari sa Israel ang mga propeta, 400 ka mga lalaki, ug miingon ngadto kanila, ''Moadto ba ako sa Ramot Gilead aron sa pagpakiggubat, o dili?'' Miingon sila, ''Sulonga, kay ang Dios maghatag niini ngadto sa kamot sa hari.''
Awo kabaka wa Isirayiri n’akuŋŋaanya bannabbi awamu nga bawera ng’ebikumi bina, n’ababuuza nti, “Ŋŋende ntabaale e Lamosugireyaadi oba ndekeyo?” Ne baddamu nti, “Genda kubanga Mukama alikigabula mu mukono gwa kabaka.”
7 Apan miingon si Jehoshafat, ''Wala na bay laing propeta ni Yahweh dinhi nga atong mapangayoan ug tambag?''
Naye Yekosafaati n’abuuza nti, “Wano tewaliwo nnabbi wa Mukama gwe tuyinza kwebuuzaako?”
8 Miingon ang hari sa Israel ngadto kang Jehoshafat, ''Aduna pay usa ka lalaki nga makatabang aron atong mapangayoan ug tambag gikan kang Yahweh, si Micaya nga anak nga lalaki ni Imla, apan gikasilagan ko siya tungod kay wala gayod siyay maayo nga pagpanagna mahitungod kanako, kondili mga kalisod lamang.'' Apan miingon si Jehoshafat, ''Dili unta mosulti ang hari niana.''
Kabaka wa Isirayiri n’addamu Yekosafaati nti, “Wakyaliyo omusajja omu gwe tuyinza okwebuuzaako eri Mukama erinnya lye ye Mikaaya mutabani wa Imula naye namukyawa kubanga tewali kirungi ky’alagula ku nze, wabula ebibi.”
9 Unya nagtawag ang hari sa Israel ug usa ka opisyal ug nagmando, ''Dad-a dinhi si Micaya nga anak nga lalaki ni Imla, karon dayon.''
Awo kabaka wa Isirayiri n’alagira omu ku baami be nti, “Yanguwa mangu okuleeta Mikaaya mutabani wa Imula.”
10 Karon si Ahab nga hari sa Israel ug si Jehoshafat nga hari sa Juda naglingkod sa nagkadaiyang trono, nga nagbisti sa ilang kupo, sa usa ka hawan nga dapit sa pultahan sa ganghaan sa Samaria, ug ang tanang mga propeta nanagna sa atubangan nila.
Awo Kabaka wa Isirayiri ne Yekosafaati kabaka wa Yuda nga bambadde ebyambalo byabwe eby’obwakabaka era nga batudde ku ntebe zaabwe ez’obwakabaka mu mulyango ogwa wankaaki w’ekibuga Samaliya, nga ne bannabbi bonna balagulira awo we baali;
11 Naghimo si Zedekia nga anak nga lalaki ni Kenaana ug mga sungay nga puthaw ug nag-ingon, ''Misulti si Yahweh niini: 'Pinaagi niini mapildi ninyo ang mga Arameanhon hangtod nga mahurot sila.'''
Zeddekiya mutabani wa Kenaana yali yeekoledde amayembe ag’ebyuma, n’ayogera nti, “Bw’ati bw’ayogera Mukama nti, ‘Olisindikiriza Abasuuli ne gano okutuusa lwe balisaanyizibwawo.’”
12 Ug managsama ang gipanagna sa tanang propeta, nga nag-ingon, ''Sulonga ang Ramot Gilead ug pagmadaugon, kay gitugyan kini ni Yahweh ngadto sa kamot sa hari.''
Bannabbi abalala bonna nabo baalagula kye kimu, nga boogera nti, “Yambuka olumbe Lamosugireyaadi obe muwanguzi kubanga Mukama ajja kukigabula mu mukono gwa kabaka.”
13 Ang mensahero nga miadto aron sa pagtawag kang Micaya miingon kaniya, nga nag-ingon, ''Karon tan-awa, ang mga gipamulong sa mga propeta nagpahayag ug maayong mga butang ngadto sa hari pinaagi sa usa lamang ka baba. Palihog himoa nga ang imong pulong mahisama kanila ug mosulti sa maayong mga butang.''
Omubaka eyatumibwa okuleeta Mikaaya n’amugamba nti, “Laba ebigambo bya bannabbi abalala biragula buwanguzi eri kabaka, kale ekigambo kyo nakyo kikkiriziganye nabyo, oyogere bulungi.”
14 Mitubag si Micaya, ''Ingon nga buhi si Yahweh, kung unsay igasulti ni Yahweh kanako kini mao ang akong igasulti.''
Naye Mikaaya n’ayogera nti, “Nga Mukama bw’ali omulamu, nzija kwogera ekyo kyokka Mukama ky’anaŋŋamba.”
15 Sa pag-adto niya sa hari, miingon ang hari kaniya, ''Micaya, moadto ba kami sa Ramot Gilead aron sa pagpakiggubat, o dili?'' Mitubag si Micaya kaniya, ''Sulong ug pagmadaugon. Itugyan kini ni Yahweh ngadto sa kamot sa hari.''
Bwe yatuuka awali kabaka, kabaka n’amubuuza nti, “Mikaaya tulumbe Lamosugireyaadi, nantiki tulekeyo?” N’amuddamu nti, “Kirumbe obe muwanguzi kubanga Mukama anakigabula mu mukono gwa kabaka.”
16 Unya miingon ang hari kaniya, ''Kapila na ba ka higayon nga gipapanumpa ko ikaw sa pagsulti sa tinuod sa ngalan ni Yahweh?''
Kabaka n’amubuuza nti, “Nnaakulayiza emirundi emeka okutegeeza amazima mu linnya lya Mukama?”
17 Busa miingon si Micaya, ''Nakita ko ang tanang kasundalohan sa Israel nga nagkatibulaag ngadto sa kabukiran, sama sa mga karnero nga walay magbalantay, ug miingon si Yahweh, 'Wala kini magbalantay. Tugoti ang matag usa ka lalaki nga mopauli sa iyang balay uban ang kalinaw.'''
Nnabbi n’addamu nti, “Nalaba Isirayiri yenna ng’esaasaanye ku nsozi, ng’endiga ezitalina musumba.” Mukama n’ayogera nti, “Bano tebalina mukama waabwe, era buli omu ku bbo addeyo ewuwe mirembe.”
18 Busa miingon ang hari sa Israel kang Jehoshafat, ''Wala ba ako mosulti kanimo nga wala siya managna ug maayo mahitungod kanako, apan katalagman lamang?''
Awo kabaka wa Isirayiri n’agamba Yekosafaati nti, “Saakugambye nti, talina kirungi ky’andagulako wabula ekibi?”
19 Unya miingon si Micaya, ''Busa paminaw sa pulong ni Yahweh: nakita nako si Yahweh nga naglingkod sa iyang trono, ug ang tanang binuhat sa langit nagtindog tupad kaniya sa iyang tuo ug wala nga kamot.
Mikaaya n’ayogera nti, “Noolwekyo wulira ekigambo kya Mukama nti: Nalaba Mukama ng’atudde ku ntebe ye ey’obwakabaka nga n’eggye lyonna ery’omu ggulu liyimiridde ku mukono gwe ogwa ddyo ne mukono gwe ogwa kkono.
20 Miingon si Yahweh, 'Kinsa man ang magahaylo kang Ahab, aron moadto siya ug mamatay sa Ramot Gilead?' Ang usa kanila miingon niini, ug ang laing usa miingon niana.
Mukama n’ayogera nti, ‘Ani anaasendasenda Akabu ayambuke okulumba Lamosugireyaadi afiire eyo?’ Omu ku bo n’addamu bulala, n’omulala n’addamu bulala.
21 Unya mipaduol ang usa ka espiritu, mitindog sa atubangan ni Yahweh, ug miingon, 'Danihon ko siya.' Miingon si Yahweh kaniya, 'Unsaon man?'
Ku nkomerero ne wavaayo omwoyo ne guyimirira mu maaso ga Mukama ne gwogera nti, ‘Nze nnaamusendasenda.’
22 Mitubag ang espiritu, 'Mogula ako ug mamahimong bakakon nga espiritu sa baba sa tanan niyang mga propeta.' Mitubag si Yahweh, 'Danihon nimo siya, ug magmalamposon ka usab. Karon lakaw ug buhata.'
“Mukama n’abuuza nti, ‘Mu ngeri ki?’ Omwoyo ne guddamu nti, ‘Nzija kugenda nfuuke omwoyo ogw’obulimba mu mimwa gya bannabbi be bonna.’ Mukama n’addamu nti, ‘Ojja kusobola okumusendasenda, genda okole bw’otyo.’
23 Karon tan-awa, gibutangan ni Yahweh ug usa ka bakakon nga espiritu ang baba sa tanan nimong mga propeta, ug nagsugo si Yahweh ug katalagman alang kanimo.''
“Kale nno, Mukama atadde omwoyo omulimba mu mimwa gya buli nnabbi wo era Mukama amaliridde okukusaanyaawo.”
24 Unya miduol si Zedekia nga anak nga lalaki ni Kenaana, ug gisagpa si Micaya, ug miingon, ''Diin mang dalana miadto ang espiritu ni Yahweh nga gikan kanako aron makigsulti kanimo?''
Awo Zeddekiya mutabani wa Kenaana n’asembera n’akuba Mikaaya oluyi ku ttama, n’ayogera nti, “Omwoyo wa Mukama yampiseeko atya okwogera nawe?”
25 Miingon si Micaya, ''Tan-awa, masayran lamang nimo kana nianang adlawa, sa dihang modagan ka ngadto sa kinasuloran sa lawak aron sa pagtago.''
Awo Mikaaya n’addamu nti, “Laba, ekyo onokimanya ku lunaku lw’oligenda okwekweka mu kisenge eky’omunda.”
26 Miingon ang hari sa Israel ngadto sa iyang sulugoon, ''Dakpa si Micaya ug dad-a ngadto kang Amon, nga gobernador sa siyudad, ug ngadto kang Joas, ang akong anak nga lalaki.
Awo kabaka wa Isirayiri n’alagira nti, “Mukwate Mikaaya, mumuzzeeyo ewa Amoni omukulu w’ekibuga, n’eri Yowaasi mutabani wa kabaka,
27 Sultihi siya, 'Nag-ingon ang hari, ibutang kining tawhana sa bilanggoan ug pakan-a siya ug diyutay lamang nga tinapay ug paimna ug diyutay nga tubig, hangtod nga makabalik ako nga luwas.'''
era mwogere nti, ‘Bw’ati bw’ayogera kabaka nti: muteeke omuntu ono mu kkomera, ate temumuwa ekintu kyonna okuggyako omugaati n’amazzi okutuusa lwe ndikomawo emirembe.’”
28 Unya miingon si Micaya, ''Kung makabalik ka nga luwas, wala magsulti si Yahweh pinaagi kanako.'' Ug midugang siya sa pagsulti, ''Paminawa kini, kamong tanan nga katawhan.''
Mikaaya n’alangirira nti, “Bw’olikomawo emirembe, Mukama nga tayogeredde mu nze.” Era n’ayongerako nti, “Mugenderere ebigambo byange, mmwe abantu mwenna.”
29 Busa mitungas si Ahab nga hari sa Israel, ug si Jehoshafat, nga hari sa Juda, paingon sa Ramot Gilead.
Awo kabaka wa Isirayiri ne Yekosafaati kabaka wa Yuda ne bambuka e Lamosugireyaadi.
30 Miingon ang hari sa Israel ngadto kang Jehoshafat, ''Magtakoban ako sa akong kaugalingon ug moadto sa gubat, apan magsul-ob ka sa imong harianong kupo.'' Busa ang hari sa Israel nagtakoban sa iyang kaugalingon ug miadto sa gubat.
Kabaka wa Isirayiri n’agamba Yekosafaati nti, “Nzija kugenda mu lutalo nga nneefudde omuntu omulala, naye ggwe oyambale ebyambalo eby’obwakabaka.” Awo kabaka wa Isirayiri ne yeefuula omuntu omulala n’agenda mu lutalo.
31 Karon ang hari sa Aram nagmando sa 32 ka mga kapitan sa iyang mga karwahe, nga nag-ingon, ''Ayaw sulonga ang dili mahinungdanon o mahinungdanon nga mga sundalo. Hinuon, sulonga lamang ang hari sa Israel.''
Kabaka w’e Busuuli yali alagidde abaduumizi b’amagaali nti, “Temulwanagana na muntu yenna, kabe mutono oba mukulu, wabula kabaka wa Isirayiri yekka.”
32 Ug nahitabo nga sa dihang nakit-an sa mga kapitan sa karwahe si Jehoshafat miingon sila, ''Mao gayod kana ang hari sa Israel.'' Miliko sila aron sa pagsulong kaniya, busa misinggit si Jehoshafat.
Awo abaduumizi b’amagaali bwe baalaba Yekosafaati, ne balowooza nti, “Ddala ono ye kabaka wa Isirayiri.” Ne batanula okumulumba, naye Yekosafaati n’aleekaanira waggulu,
33 Ug nahitabo nga sa dihang nakit-an sa mga pangulo sa kasundalohan sa mga karwahe nga dili siya mao ang hari sa Israel, mibalik sila gikan sa paggukod kaniya.
abaduumizi b’amagaali ne bategeera nti si ye kabaka wa Isirayiri ne balekeraawo okumugoba.
34 Apan may usa ka tawo nga mipana sa walay tumong ug naigo ang hari sa Israel taliwala sa sinumpayan sa iyang gisul-ob nga hinagiban. Unya miingon si Ahab sa tigmaneho sa iyang karwahe, ''Balik ug dad-a ako pagawas niining pakiggubat, kay nasamdan ako pag-ayo.''
Awo omuntu omu n’amala galasa akasaale ke, ne kakwata kabaka wa Isirayiri ebyambalo bye eby’ebyuma we bigattira, n’agamba omugoba w’eggaali lye nti, “Kyusa eggaali onzigye mu lutalo, kubanga nfumitiddwa.”
35 Nagpadayon ang hilabihang pagpakiggubat niadtong adlawa ug misandig ang hari sa iyang karwahe nga nag-atubang sa mga Arameanhon. Namatay siya sa pagkagabii. Miagas ang dugo gikan sa iyang samad ngadto sa ilalom sa karwahe.
Olutalo ne lweyongerera ddala nnyo ku lunaku olwo, era kabaka ne bamukwatirira mu gaali lye nga litunuulaganye n’Abasuuli. Omusaayi okuva mu kiwundu kye ne gukulukuta nnyo mu gaali, n’oluvannyuma n’afa.
36 Unya sa hapit na mosalop ang adlaw, may usa ka singgit gikan sa kasundalohan, nga nag-ingon, ''Ang matag usa kinahanglan mopauli ngadto sa iyang siyudad, ug ang matag usa kinahanglan mopauli ngadto sa iyang rehiyon!''
Enjuba bwe yali ng’eneetera okugwa, ne waba ekirango ekyabuna mu ggye nti, “Buli muntu adde mu kibuga ky’ewaabwe, era buli muntu adde mu nsi y’ewaabwe!”
37 Busa namatay si haring Ahab, ug gidala ngadto sa Samaria, ug gilubong nila siya didto sa Samaria.
Awo kabaka n’afa n’aleetebwa e Samaliya, era n’aziikibwa eyo.
38 Gihugasan nila ang karwahe sa linaw sa Samaria, ug gitilapan sa mga iro ang iyang dugo (kini ang ligoanan sa mga babayeng nagabaligya sa ilang dungog), sumala sa gimantala sa pulong ni Yahweh.
Ne booleza eggaali lye awaali ekidiba kya Samaliya, bamalaaya we baanaabiranga, embwa ne zikomba omusaayi gwe, ng’ekigambo kya Mukama bwe kyayogerwa.
39 Ug sa uban pang mga butang mahitungod kang Ahab, ug ang tanan niyang nabuhat, ang balay nga garing nga iyang gitukod, ug ang tanang mga siyudad nga iyang gitukod, wala ba kini mahisulat sa Libro sa mga Panghitabo sa mga Hari sa Israel?
Ebyafaayo ebirala eby’omulembe gwa Akabu, n’ebyo bye yakola, n’olubiri lwe yazimba n’alulongoosa n’amasanga, n’ebibuga bye yazimbako bbugwe, tebyawandiikibwa mu kitabo eky’ebyomumirembe gya bassekabaka ba Isirayiri?
40 Busa mipahulay si Ahab uban sa iyang mga katigulangan, ug si Ahazia nga iyang anak nga lalaki nahimong hari puli kaniya.
Awo Akabu ne yeebakira wamu ne bajjajjaabe, Akaziya mutabani we n’amusikira.
41 Unya nagsugod si Jehoshafat nga anak nga lalaki ni Asa sa paghari sa Juda sa ika-upat nga tuig ni Ahab nga hari sa Israel.
Awo Yekosafaati mutabani wa Asa n’atandika okufuga mu Yuda mu mwaka ogw’amakumi ana ogwa Akabu kabaka wa Isirayiri.
42 35 na ang pangidaron ni Jehoshafat sa dihang nagsugod siya sa paghari, ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 25 ka tuig. Azuba ang ngalan sa iyang inahan, ang anak nga babaye ni Shilhi.
Yekosafaati yalina emyaka egy’obukulu amakumi asatu mu etaano we yatandikira okufuga, era n’afugira mu Yerusaalemi okumala emyaka amakumi abiri mu etaano. Nnyina erinnya lye ye yali Azuba muwala wa Siruki.
43 Naglakaw siya sa mga dalan ni Asa, nga iyang amahan, wala siya motipas gikan niini, gibuhat niya ang husto sa mga mata ni Yahweh. Apan wala gikuha ang taas nga mga dapit. Nagpabilin ang katawhan sa paghalad ug mga sakripisyo ug sinunog nga insenso ngadto sa taas nga mga dapit.
N’atambulira mu ngeri za kitaawe Asa era n’atazivaamu, ng’akola ebirungi mu maaso ga Mukama, newaakubadde nga teyaggyawo bifo bigulumivu, abantu ne beeyongeranga okuweerayo ssaddaaka n’okwokya obubaane.
44 Nakigdait si Jehoshafat ngadto sa hari sa Israel.
Yekosafaati n’atabagana ne kabaka wa Isirayiri.
45 Sa lain pang mga butang mahitungod kang Jehoshafat, ug sa gahom nga iyang gipakita ug kung giunsa niya pagpakiggubat, wala ba kini mahisulat sa Libro sa mga Panghitabo sa mga Hari sa Juda?
Ebyafaayo ebirala eby’omulembe gwa Yekosafaati, ebintu bye yakola, n’amaanyi ge mu ntalo, tebyawandiikibwa mu kitabo eky’ebyomumirembe gya bassekabaka ba Yuda?
46 Gipapahawa ni Jehoshafat gikan sa yuta ang tanan nga nahibilin nga mga nagabaligya sa ilang dungog sa mga adlaw ni Asa nga iyang amahan.
N’aggyirawo ddala abaalyanga ebisiyaga abaali basigaddewo mu nsi, oluvannyuma lw’omulembe gwa kitaawe Asa.
47 Walay hari sa Edom, apan usa ka gobernador ang nagdumala didto.
Awo mu biro ebyo ne wataba kabaka mu Edomu, omusigire wa kabaka n’afuga.
48 Naghimo si Jehoshafat ug mga sakayan nga pangdagat, moadto sila paingon sa Ofir alang sa bulawan, apan wala sila makaadto tungod kay nangadugmok ang mga sakayan sa Ezion Geber.
Yekosafaati yali azimbye ekibinja eky’ebyombo okugenda e Ofiri okukimangayo zaabu, naye ne bitasobola, kubanga byonna byabbira e Eziyonigeba.
49 Unya miingon si Ahazia nga anak nga lalaki ni Ahab ngadto kang Jehoshafat, ''Tugoti ang akong mga sulugoon nga mouban sa imong mga sulugoon sulod sa mga barko.'' Apan wala mitugot niini si Jehoshafat.
Mu kiseera ekyo Akaziya mutabani wa Akabu yali agambye Yekosafaati nti, “Abasajja bange ka baseeyeeye n’ababo,” naye Yekosafaati n’atakyagala.
50 Mipahulay si Jehoshafat uban ang iyang mga katigulangan ug gilubong uban kanila sa siyudad ni David, nga iyang katigulangan, nahimong hari si Jehoram nga iyang anak nga lalaki puli kaniya.
Awo Yekosafaati ne yeebakira wamu ne bajjajjaabe era n’aziikibwa mu kibuga kya Dawudi jjajjaawe, Yekolaamu mutabani we n’amusikira.
51 Nagsugod paghari si Ahazia nga anak nga lalaki ni Ahab sa Israel diha sa Samaria sa ika-17 ka tuig ni Jehoshafat nga hari sa Juda, ug naghari siya sa Israel sulod sa duha ka tuig.
Awo Akaziya mutabani wa Akabu n’alya obwakabaka kabaka bwa Isirayiri mu Samaliya mu mwaka ogw’ekkumi n’omusanvu ogwa Yekosafaati kabaka wa Yuda, era n’afuga Isirayiri okumala emyaka ebiri.
52 Nagbuhat siya ug daotan sa panan-aw ni Yahweh ug naglakaw sa dalan sa iyang amahan, sa dalan sa iyang inahan, ug sa dalan ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nebat, tungod niini gigiyahan niya ang Israel sa pagpakasala.
N’akola ebibi mu maaso ga Mukama, ne yeeyisa nga kitaawe bwe yeeyisanga, era nga ne nnyina bwe yakolanga, ate era nga Yerobowaamu mutabani wa Nebati, eyaleetera Isirayiri okwonoona bwe yakolanga.
53 Nag-alagad siya kang Baal ug nagsimba kaniya ug gihagit niya si Yahweh, ang Dios sa Israel, sama sa gibuhat sa iyang amahan.
Yaweereza era n’asinza Baali, n’asunguwaza Mukama Katonda wa Isirayiri, mu ngeri zonna nga kitaawe bwe yakola.
