< 1 Hari 20 >
1 Gitigom ni Ben Hadad ang hari sa Aram ang tanan niyang kasundalohan. Adunay 32 ka mga ubos nga mga hari nga uban kaniya, mga kabayo, ug mga karwahe. Mitungas siya, gipalibotan ang Samaria ug nakig-away batok kanila.
Benhadad, roi de Syrie, rassembla toute son armée; il y avait avec lui trente-deux rois, des chevaux et des chars. Il monta et, ayant mis le siège devant Samarie, il l’attaqua.
2 Nagpadala siya ug mga mensahero ngadto sa siyudad alang kang Ahab nga hari sa Israel, ug miingon kaniya, “Miingon si Ben Hadad niini:
Il envoya dans la ville des messagers à Achab, roi d’Israël,
3 'Akoa ang imong mga plata ug ang imong mga bulawan. Lakip ang imong mga asawa ug imong mga anak, ang labing maayo, karon akoa na.'”
pour lui dire: « Ainsi dit Benhadad: Ton argent et ton or sont à moi, tes femmes et tes plus beaux enfants sont à moi. »
4 Mitubag ang hari sa Israel ug miingon, “Sama kini sa imong giingon akong agalon, nga hari. Ako ug ang tanan nga ania kanako imoha man.”
Le roi d’Israël répondit: « Comme tu le dis, ô roi, mon seigneur; je suis à toi avec tout ce que j’ai. »
5 Miabot na usab ang mensahero ug miingon, “Miingon si Ben Hadad niini, 'Nagpadala ako ug pulong kanimo nga naga-ingon nga kinahanglan nga ihatag mo kanako ang imong mga plata, imong mga bulawan, imong mga asawa, ug ang imong mga anak.
Les messagers revinrent et dirent: « Ainsi dit Benhadad: Je t’ai envoyé dire: Tu me livreras ton argent et ton or, tes femmes et tes enfants.
6 Apan ipadala ko ang akong mga sulugoon ugma diha kanimo sa samang oras, ug susihon nila ang imong balay ug ang mga balay sa imong mga sulugoon. Sakmiton nila ug kuhaon ang bisan unsa nga makapalipay sa ilang mga mata.'”
Or quand demain, à cette heure, j’enverrai mes serviteurs chez toi, ils fouilleront ta maison et les maisons de tes serviteurs, et tout ce qui est précieux à tes yeux, ils le prendront de leurs mains et ils l’emporteront. »
7 Unya gipatawag sa hari sa Israel ang mga kadagkoan sa yuta ug miingon, “Palihog timan-i ug tan-awa kung giunsa pagpangita niining tawhana ug kasamok. Nagpadala siya ug pulong kanako aron kuhaon ang akong mga asawa, mga anak, ug mga plata ug mga bulawan, ug wala ako nagdumili kaniya.”
Le roi d’Israël convoqua tous les anciens du pays, et il dit: « Reconnaissez et voyez que cet homme veut notre malheur; car il m’a envoyé demander mes femmes et mes enfants, mon argent et mon or, et je ne lui avais pas refusé.
8 Miingon ang tanang kadagkoan ug ang tanang katawhan ngadto kang Ahab, “Ayaw siya paminawa o tugoti ang iyang mga hangyo.”
Tous les anciens et tout le peuple dirent à Achab: « Ne l’écoute pas et ne consens pas. »
9 Busa miingon si Ahab sa mga mensahero ni Ben Hadad, “Sultihi ang akong agalon nga hari, 'Mitugot ako sa tanang mga butang nga gipabuhat mo sa imong alagad sa unang higayon, apan dili ko na madawat kining ikaduhang hangyo.'” Busa mibiya ang mga mensahero ug gidala kining tubag ngadto kang Ben Hadad.
Achab répondit donc aux messagers de Benhadad: Dites à mon seigneur le roi: Tout ce que tu as envoyé demander à ton serviteur la première fois, je le ferai, mais pour cette chose, je ne puis la faire. » Les messagers s’en allèrent, et lui portèrent la réponse.
10 Unya gipadala ni Ben Hadad ang iyang tubag ngadto kang Ahab, ug miingon, “Hinaot ang mga dios magabuhat kanako ug labaw pa, kung ang mga abo sa Samaria makaigo nga hakopon alang sa tanang katawhan nga mosunod kanako.”
Benhadad envoya dire à Achab: « Que les dieux me traitent dans toute leur rigueur, si la poussière de Samarie suffit pour remplir le creux de la main de tout le peuple qui me suit! »
11 Mitubag ang hari sa Israel ug miingon, “Sultihi si Ben Hadad, 'Walay bisan usa nga tawo nga mao pa lang ang pagsul-ob sa iyang hinagiban ang mahimong magpasigarbo ingon nga gihukas na niya kini.'”
Et le roi d’Israël répondit et dit: « Dites-lui: Que celui qui revêt son armure ne se glorifie pas comme celui qui la dépose! »
12 Nadungog ni Ben Hadad kining maong mensahe samtang nag-inom siya, siya ug ang mga hari nga sakop kaniya nga anaa sa ilang mga tolda. Gisugo ni Ben Hadad ang iyang mga kalalakin-an, “Managtalay kamo alang sa gubat.” Busa giandam nila ang ilang mga kaugalingon alang sa pagpakiggubat aron sa pagsulong sa siyudad.
Lorsque Benhadad entendit cette réponse, — il était à boire avec les rois sous les huttes, — il dit à ses serviteurs: « Prenez vos positions! » Et ils prirent leurs positions contre la ville.
13 Unya tan-awa, miadto ang usa ka propeta ngadto kang Ahab ang hari sa Israel ug miingon, '“Miingon si Yahweh, 'Nakita ba nimo kining dakong kasundalohan? Tan-awa, ibutang ko sila sa imong mga kamot karong adlawa, ug masayod ka nga ako mao si Yahweh.'”
Mais voici qu’un prophète, s’approchant d’Achab, roi d’Israël, lui dit: « Ainsi dit Yahweh: Tu vois toute cette grande multitude? Voici que je vais la livrer aujourd’hui entre tes mains, afin que tu saches que je suis Yahweh. »
14 Mitubag si Ahab, '“Pinaagi kang kinsa?'” Mitubag si Yahweh ug miingon, “Pinaagi sa mga batan-ong opisyal nga nag-alagad sa mga gobernador sa distrito.” Unya miingon si Ahab, “Kinsa man ang magsugod sa gubat?” Mitubag si Yahweh, “Ikaw.”
Achab dit: « Par qui? » Et il répondit: « Ainsi dit Yahweh: Par les serviteurs des chefs des provinces. » Achab dit: « Qui engagera le combat? » Et il répondit: « Toi. »
15 Unya gitapok ni Ahab ang mga batan-ong opisyal nga nag-alagad sa gobernador sa maong mga distrito. Adunay 232 ang ilang gidaghanon. Sunod kanila gitapok niya ang tanang mga sundalo, ang tanan nga kasundalohan sa Israel; adunay 7, 000 ang ilang gidaghanon.
Alors Achab passa en revue les serviteurs des chefs des provinces, et il s’en trouva deux cent trente-deux; après eux, il passa en revue tout le peuple, tous les enfants d’Israël: ils étaient sept mille.
16 Nanglakaw sila pagkaudto. Nag-inom ug nahubog si Ben Hadad sa iyang tolda, siya ug ang 32 ka ubos nga mga hari nga nagasuporta kaniya.
Ils firent une sortie à midi, pendant que Benhadad buvait et s’enivrait sous les huttes, lui et les trente-deux rois, ses auxiliaires.
17 Nag-una paghasmag ang mga batan-ong opisyal nga maoy nag-alagad sa mga gobernador sa mga distrito. Unya gibalitaan si Ben Hadad sa iyang mga sundalo nga iyang gipadala, “Migawas ang mga katawhan gikan sa Samaria.”
Les serviteurs des chefs des provinces étaient sortis les premiers. Benhadad envoya aux informations, et on lui fit ce rapport: « Des hommes sont sortis de Samarie. »
18 Miingon si Ben Hadad, “Bisan pa ug nanganhi sila alang sa kalinaw o kasamok, dakpa sila nga buhi.”
Il dit: « S’ils sortent pour la paix, prenez-les vivants; s’ils sortent pour le combat, prenez-les vivants. »
19 Busa ang mga batan-ong opisyal nga nag-alagad sa mga gobernador sa maong mga distrito migawas sa siyudad ug misunod kanila ang mga kasundalohan.
Lorsque les serviteurs des chefs des provinces, ainsi que l’armée qui venait après eux, furent sortis de la ville,
20 Gipamatay sa matag-usa kanila ang iyang mga kaaway ug mikalagiw ang mga Arameanhon. Gigukod sila sa mga Israelita. Nakaikyas si Ben Hadad ang hari sa Aram pinaagi sa pagsakay sa kabayo uban sa pipila ka mga mangangabayo.
ils frappèrent chacun son homme, et les Syriens prirent la fuite. Israël les poursuivit. Benhadad, roi de Syrie, se sauva sur un cheval, avec des cavaliers.
21 Unya gisulong sa hari sa Israel ang mga kabayo ug mga karwahe, ug gipamatay ang mga Arameanhon sa usa ka dakong pagpatay.
Le roi d’Israël sortit, frappa les chevaux et les chars, et fit éprouver aux Syriens une grande défaite.
22 Busa miadto ang propeta ngadto sa hari sa Israel ug miingon kaniya, “Lakaw, lig-ona ang imong kaugalingon, ug sabta ug paglaraw kung unsa ang imong pagabuhaton, tungod kay sa sunod nga tuig mobalik ang hari sa Aram aron sa pagpakigbatok pag-usab kanimo.”
Alors le prophète s’approcha du roi d’Israël et lui dit: « Va, fortifie-toi, examine et vois ce que tu as à faire; car, au retour de l’année, le roi de Syrie montera contre toi. »
23 Miingon ang mga sulugoon sa hari sa Aram kaniya, “Ang ilang dios maoy dios sa mga kabungtoran. Mao nga mas kusgan sila kay kanato. Mao nga karon makig-away kita batok kanila didto sa patag, ug sigurado gayod nga mas kusgan kita kay kanila.
Les serviteurs du roi de Syrie lui dirent: « Leurs dieux sont des dieux de montagnes; c’est pourquoi ils ont été plus forts que nous; mais combattons-les dans la plaine, et sûrement nous serons plus forts qu’eux.
24 Busa kinahanglan buhaton nimo kini: papahawaa ang mga hari gikan sa ilang mga katungdanan ug pulihi sila sa mga pangulo sa kasundalohan.
Fais encore ceci: ôte chacun des rois de son poste, et mets des chefs à leur place,
25 Pagsanay ug kasundalohan sama sa kasundalohan nga nawala kanimo—kabayo alang sa kabayo ug karwahe alang sa karwahe—aron makahimo kita sa pagpakig-away kanila sa patag. Unya sigurado nga mahimo kitang labing kusgan kay kanila.” Busa naminaw si Ben Hadad sa ilang mga tambag ug gibuhat niya kung unsa ang ilang gipangtambag.
et forme-toi une armée égale à celle que tu as perdue, avec autant de chevaux et autant de chariots. Nous les combattrons alors dans la plaine, et sûrement nous serons plus forts qu’eux. » Il écouta leur parole et fit ainsi.
26 Human sa bag-ong tuig, gitapok ni Ben Hadad ang mga Arameanhon ug mitungas ngadto sa Afek aron sa pagpakig-away batok sa Israel.
Au retour de l’année, Benhadad passa les Syriens en revue, et monta vers Aphec pour combattre Israël.
27 Gitapok ang katawhan sa Israel ug gihatagan ug panginahanglanon aron sa pagpakig-away batok kanila. Nagkampo ang katawhan sa Israel atbang kanila sama sa duha ka gagmay nga panon sa mga kanding, apan gipuno sa mga Arameanhon ang kabukiran.
Les enfants d’Israël furent aussi passés en revue; ils reçurent des vivres et ils s’avancèrent à la rencontre des Syriens. Les enfants d’Israël campèrent vis-à-vis d’eux, semblables à deux petits troupeaux de chèvres, tandis que les Syriens remplissaient le pays.
28 Unya mipaduol ang sulugoon sa Dios ug nakigsulti sa hari sa Israel nga nag-ingon, “Miingon si Yahweh: 'Tungod kay nag-ingon man ang mga Arameanhon nga si Yahweh mao ang dios sa mga kabungtoran, apan dili siya dios sa kawalogan, ibutang ko kining dagkong kasundalohan sa imong kamot, ug masayod ka nga ako mao si Yahweh.'”
Un homme de Dieu s’approcha et dit au roi d’Israël: « Ainsi dit Yahweh: Parce que les Syriens ont dit: Yahweh est un dieu des montagnes, et non un dieu des vallées, je livrerai entre tes mains toute cette grande multitude, et vous saurez que je suis Yahweh. »
29 Busa nag-atbang ug kampo ang mga kasundalohan sulod sa pito ka adlaw. Unya sa ika-pito nga adlaw nagsugod ang gubat. Nakapatay ang katawhan sa Israel ug 100, 000 ka mga Arameanhon nga nagbaktas sulod sa usa ka adlaw.
Ils campèrent sept jours en face les uns des autres. Le septième jour, le combat s’engagea, et les enfants d’Israël tuèrent aux Syriens cent mille hommes de pied en un jour.
30 Ang uban mikalagiw ngadto sa Afek, ngadto sa siyudad, ug ang paril napukan sa 27, 000 ka tawo kadtong mga nahibilin. Mikalagiw si Ben Hadad ug miadto sa siyudad, ngadto sa kinasulorang lawak.
Le reste s’enfuit à Aphec, à la ville, et la muraille tomba sur vingt-sept mille hommes qui restaient. Benhadad s’était enfui et il allait dans la ville de chambre en chambre.
31 Miingon ang sulugoon ni Ben Hadad kaniya, “Tan-awa karon, nadungog nato nga manggiluloy-on nga mga hari ang mga hari sa panimalay sa Israel. Palihog magsul-ob kita ug bisti nga sako palibot sa atong mga hawak ug maghikot ug mga pisi sa atong mga ulo, ug moadto sa hari sa Israel. Tingali ug luwason niya ang imong kinabuhi.”
Ses serviteurs lui dirent: « Voici, nous avons appris que les rois de la maison d’Israël sont des rois cléments; permets que nous mettions des sacs sur nos reins et des cordes à nos têtes, et que nous sortions vers le roi d’Israël: peut-être qu’il te laissera la vie. »
32 Busa nagsul-ob sila ug sako nga bisti palibot sa ilang mga hawak ug naghikot ug mga pisi sa ilang mga ulo ug miadto sila sa hari sa Israel ug miingon, “Miingon ang imong sulugoon nga si Ben Hadad, 'Palihog tugoti ako nga mabuhi.'” Miingon si Ahab, “Buhi pa ba siya? Igsoon nako siya.”
Ils se mirent des sacs sur les reins et des cordes à la tête et, s’étant rendus auprès du roi d’Israël, ils dirent: « Ton serviteur Benhadad dit: Daigne me laisser la vie! » Achab répondit: « Est-il encore vivant? Il est mon frère. »
33 Karon naminaw ang kalalakin-an alang sa bisan unsa nga sinyas gikan kang Ahab, busa midali sila sa pagtubag kaniya, “Oo, buhi pa ang imong igsoon nga si Ben Hadad.” Unya miingon si Ahab, “Lakaw ug dad-a siya.” Unya miadto si Ben Hadad kaniya, ug gipasakay siya ni Ahab sa iyang karwahe.
Ces hommes tirèrent de là un heureux augure, et se hâtant de lui ravir cette parole, ils dirent: « Benhadad est ton frère. » Et il dit: « Allez le prendre. » Benhadad vint vers lui, et Achab le fit monter sur son char.
34 Miingon si Ben Hadad ngadto kang Ahab, “Iuli ko kanimo ang siyudad nga gikuha sa akong amahan gikan sa imong amahan, ug makahimo ka ug mga merkado alang sa imong kaugalingon ngadto sa Damascus, sama sa gibuhat sa akong amahan sa Samaria.” Mitubag si Ahab, “Palakwon ko ikaw uban niini nga kasabotan.” Busa nagbuhat ug kasabotan si Ahab uban kaniya ug gipalakaw niya siya.
Benhadad lui dit: « Je te rendrai les villes que mon père a prises à ton père, et tu établiras pour toi des rues à Damas, comme mon père en avait établi à Samarie. » Et Achab répondit: « Et moi, je te laisserai aller moyennant un traité d’alliance. » Il conclut une alliance avec lui, et le laissa aller.
35 Adunay usa ka tawo, usa sa mga anak sa mga propeta, nga miingon sa usa sa iyang kauban nga propeta pinaagi sa pulong ni Yahweh, “Palihog sumbaga ko.” Apan nagdumili ang tawo sa pagsumbag kaniya.
Un des fils des prophètes dit à son compagnon, dans la parole de Yahweh: « Frappe-moi, je te prie. » Mais cet homme refusa de le frapper.
36 Unya miingon ang propeta sa iyang kauban nga propeta, “Tungod kay wala ka man motuman sa tingog ni Yahweh, sa higayon nga mobiya ka kanako, usa ka liyon ang mopatay kanimo.” Ug sa higayon nga mibiya siya gikan kaniya giataki siya sa usa ka liyon ug gipatay siya.
Et il lui dit: « Parce que tu n’as pas écouté la voix de Yahweh, voici, dès que tu m’auras quitté, le lion te frappera. » Et l’homme s’en alla d’auprès de lui, et le lion, l’ayant rencontré, le frappa.
37 Unya nakakaplag ang propeta ug laing tawo ug miingon, “Palihog sumbaga ko.” Busa gisumbag siya sa tawo ug nasamdan siya.
Il trouva un autre homme, et il lui dit: « Frappe-moi, je te prie. » Cet homme le frappa et le blessa.
38 Unya mibiya ang propeta ug nagpaabot sa hari diha sa dalan; nagtakuban sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagtaptap ibabaw sa iyang mga mata.
Alors le prophète alla se placer sur le chemin du roi, et il se déguisa avec un bandeau sur ses yeux.
39 Sa paglabay na sa hari, gisinggitan sa propeta ang hari ug miingon, “Ang imong sulugoon migula sa kataliwad-an sa gubat, ug mihunong ang usa ka sundalo ug nagdala ug kaaway nganhi kanako ug miingon, 'Bantayi kining tawhana. Kung mawala siya sa bisan unsang paagi, nan ang imong kinabuhi maoy ihatag alang sa iyang kinabuhi, o kung dili mobayad ka ug usa ka talent nga plata.
Lorsque le roi passa, il cria vers le roi, en disant: « Ton serviteur était sorti au milieu du combat; voici qu’un homme s’éloigna et m’amena un homme en disant: Garde cet homme. S’il vient à s’échapper, ta vie sera pour sa vie, ou tu paieras un talent d’argent.
40 Apan tungod kay nagkapuliki man ang imong sulugoon ngadto ug nganhi, nakaikyas ang kaaway nga sundalo.” Unya miingon ang hari sa Israel kaniya, “Mao kini ang mahimo nimo nga silot—ikaw mismo maoy naghukom niini.”
Et pendant que ton serviteur agissait çà et là, l’homme disparut. » Le roi d’Israël lui dit: « C’est là ton jugement; tu l’as rendu toi-même. »
41 Unya gikuha dayon sa propeta ang bugkos sa iyang mata, ug nailhan siya sa hari sa Israel nga siya usa sa mga propeta.
Aussitôt le prophète ôta le bandeau de ses yeux et le roi d’Israël le reconnut pour un des prophètes.
42 Miingon ang propeta ngadto sa hari, “Miingon si Yahweh, 'Tungod kay gibuhian man nimo ang tawo nga akong gihukman sa kamatayon, ang imong kinabuhi maoy ipuli sa iyang kinabuhi ug ang imong katawhan alang sa iyang katawhan.'”
Alors il dit au roi: « Ainsi dit Yahweh: Parce que tu as laissé échapper de tes mains l’homme que j’avais voué à l’anathème, ta vie sera pour sa vie et ton peuple pour son peuple. »
43 Busa mipauli ang hari sa Israel sa iyang panimalay nga masulub-on ug nasuko, ug miabot sa Samaria.
Le roi d’Israël s’en alla chez lui, sombre et irrité, et il arriva à Samarie.