1 Hari 13
1 May usa ka tawo sa Ginoo nga gikan sa Juda nga miadto sa Betel pinaagi sa pulong ni Yahweh. Nagtindog si Jeroboam duol sa halaran aron magsunog ug insenso.
The Lord ordered a man of God from Judah to go to Bethel. He arrived just as Jeroboam was standing beside the altar about to present a burnt offering.
2 Misinggit siya batok sa halaran pinaagi sa pulong ni Yahweh: “O Halaran, halaran!” Mao kini ang gisulti ni Yahweh, 'Ania karon, matawo ang batang lalaki nga nganlan ug Josias diha sa panimalay ni David, ug diha kanimo ihalad niya ang mga pari nga anaa sa hataas nga dapit nga nagsunog karon sa mga insenso alang kanimo. Diha kanimo pagasunogon nila ang mga bukog sa tawo.'”
He shouted out the Lord's condemnation of the altar: “Altar, altar, this is what the Lord says. A son will be born to the house of David. His name will be Josiah, and on you he will sacrifice the priests of the high places who burn offerings on you, and human bones will be burned on you.”
3 Unya niana ra usab nga adlaw, naghatag ug ilhanan ang tawo sa Dios, naga-ingon, “Mao kini ang ilhanan nga gisulti ni Yahweh: 'Tan-awa, mabungkag ang halaran ug mangayabo ang abo niini.'”
The same day the man of God gave a sign, saying, “This is the sign to prove that the Lord has spoken. Look! The altar will be split apart, and the ashes on it will spill out.”
4 Sa pagkadungog sa hari sa gisulti sa tawo sa Dios, nga misinggit siya batok sa halaran sa Betel, gituy-od ni Jeroboam ang iyang kamot gikan sa halaran, ug miingon, “Dakpa siya.” Unya mituskig ang kamot nga iyang gibakyaw batok sa tawo, busa dili na niya kini makungkong.
When King Jeroboam heard the condemnation the man of God had shouted out against the altar in Bethel, he pointed his hand at him and said, “Arrest him!” But the hand the king had pointed at him had become paralyzed and he couldn't draw it back.
5 (Nabungkag usab ang halaran, ug nayabo ang abo niini, sama sa gihulagway nga ilhanan nga gipamulong sa tawo sa Dios pinaagi sa pulong ni Yahweh.)
The altar split apart, and the ashes spilled out from it, fulfilling the sign that the man of God had given from the Lord.
6 Mitubag si Haring Jeroboam ug miingon sa tawo sa Dios, “Pagpakiluoy kang Yahweh nga imong Dios ug pag-ampo alang kanako, aron maulian ang akong kamot.” Busa ang tawo sa Dios nag-ampo kang Yahweh, ug naulian ang kamot sa hari, ug nahibalik kini sama sa naandan.
Then the king said to the man of God, “Please plead with the Lord your God—pray for me that I may have my hand back!” The man of God pleaded with the Lord, and the king was given back the use of his hand as it was before.
7 Ang hari miingon sa tawo sa Dios, “Uban kanako sa balay ug baskoga ang imong kaugalingon, ug hatagan ko ikaw ug ganti.
Then the king said to the man of God, “Come to my home and have a meal so I can give you a present.”
8 Ang tawo sa Dios miingon sa hari, “Bisan pa ug ihatag mo kanako ang katunga sa imong katigayonan, dili gayod ako mouban kanimo, ni mokaon o moinom sa tubig niining dapita,
But the man of God told the king, “Even if you gave me half of everything you own, I still wouldn't go with you. In fact I refuse to eat or drink anything in this place.
9 tungod kay si Yahweh nagsugo kanako pinaagi sa iyang pulong, 'Dili ka mokaon ug tinapay bisan sa pag-inom ug tubig, ni mobalik sa dalan nga imong giagian.'”
The Lord ordered me not to eat or drink anything, and not to return by the way I came.”
10 Busa ang tawo sa Dios mitipas sa laing dalan ug wala miagi pagbalik sa dalan nga iyang giagian padulong sa Betel.
So he went a different way—he did not return the way he had come to Bethel.
11 Karon adunay usa ka tigulang nga propeta nga nagpuyo sa Betel, ug miabot ang usa sa iyang mga anak nga lalaki ug misugilon kaniya sa tanang butang nga gibuhat sa tawo sa Dios nianang adlawa didto sa Betel. Gisugilon usab sa iyang anak nga lalaki ang gipamulong sa tawo sa Dios ngadto sa hari.
It so happened that an old prophet lived in Bethel. His sons came and told him everything the man of God had done that day in Bethel. They also told their father what the man had said to the king.
12 Ang ilang amahan nangutana kanila, “Asa man siya miagi?” Karon nakita sa iyang mga anak nga lalaki kung hain nga dalan miagi ang tawo sa Dios gikan sa Juda.
“Which way did he go?” their father asked them. So his sons showed him the way taken by the man of God from Judah.
13 Busa giingnan niya ang iyang mga anak nga lalaki, “Sakangi ang asno alang kanako.” Busa gisakangan nila ang asno ug misakay siya niini.
“Saddle up a donkey for me,” he told his sons. They saddled up a donkey and he got on.
14 Giapas sa tigulang nga propeta ang tawo sa Dios ug naabtan niya kini nga naglingkod ilalom sa kahoy nga tugas; ug miingon siya kaniya, “Ikaw ba ang tawo sa Dios nga gikan sa Juda?” Ang tawo sa Dios mitubag, “Oo! Ako.”
He rode after the man of God and found him sitting under an oak tree. “Are you the man of God who came from Judah?” he asked him. “Yes I am,” the man replied.
15 Unya miingon kaniya ang tigulang nga propeta, “Uban kanako sa balay ug mangaon kita.”
“Come home with me and have something to eat,” he told him.
16 Mitubag ang tawo sa Dios, “Dili ako mobalik uban kanimo ni mokuyog kanimo, bisan pa ang pagkaon ug pag-inom sa tubig uban kanimo niining dapita,
“I can't turn around and go with you, and I won't eat or drink with you in this place,” the man of God replied.
17 tungod kay gisugo ako pinaagi sa pulong ni Yahweh, 'Dili ka mamahimong mokaon ni ang pag-inom sa tubig didto, bisan ang pag-agi balik sa dalan nga imong giagian.'”
“The Lord ordered me, saying ‘You must not eat or drink anything there, or return by the way you came.’”
18 Busa miingon kaniya ang tigulang nga propeta, “Usa usab ako ka propeta sama kanimo, ug ang anghel misulti kanako pinaagi sa pulong ni Yahweh, nga nag-ingon, 'Pabalika siya uban kanimo sa imong balay, aron makakaon ug makainom.'” Apan namakak siya sa tawo sa Dios.
But the old prophet told him, “I am also a prophet, just like you. An angel told me God said, ‘Take him home with you so that he can have something to eat and drink’” But he was lying to him.
19 Busa ang tawo sa Dios mibalik uban sa tigulang nga propeta didto sa iyang balay ug unya mikaon ug miinom.
So the man of God went back with him, and ate and drank in his house.
20 Sa pagpanglingkod nila sa kan-anan, midangat ang pulong ni Yahweh sa propeta nga nagdala kaniya pagbalik,
As they were sitting at the table, a message from the Lord came to the prophet who had brought him back.
21 ug misinggit siya sa tawo sa Dios nga gikan sa Juda, nga nag-ingon, “Miingon si Yahweh, 'Tungod kay gisupak mo man ang pulong sa Dios ug wala mo tumana ang gisugo ni Yahweh nga imong Dios,
He called out to the man of God who had come from Judah, “This is what the Lord says: Because you have disobeyed the word of the Lord and have not followed the orders that the Lord your God gave you,
22 apan mibalik ka hinuon, mikaon ug miinom ug tubig niini nga dapit nga gisulti ni Yahweh nga dili ka mokaon ni moinom ug tubig, ang imong lawas dili ikalubong sa lubnganan sa imong katigulangan.”
instead you went back and ate and drank in the place where he told you not to, your body will not be buried in the tomb of your fathers.”
23 Human siya makakaon ug makainom, gisakangan sa propeta ang asno alang sa tawo sa Dios, ang tawo nga miuban kaniya.
After the man of God had finished eating and drinking, the prophet who had brought him back saddled his own donkey for him.
24 Sa dihang nakalakaw na ang tawo sa Dios. Dihay usa ka liyon nga misugat kaniya sa dalan ug gipatay siya, ug ang iyang patayng lawas nagbuy-od sa agianan. Unya ang asno nagtindog tupad niini, ug ang liyon usab nagtindog tupad sa patayng lawas.
But as he went on his way a lion came across him on the road and killed him. His body was left lying in the road, with both the donkey and the lion standing beside it.
25 Sa paglabay sa mga tawo ug sa pagkakita sa patayng lawas nga nagbuy-od sa dalan, ug ang liyon nga nagtindog tupad sa patayng lawas, nangadto sila ug nanugilon sa siyudad kung asa nagpuyo ang tigulang nga propeta.
Some passers-by saw the body lying in the road with the lion standing beside it, so they went and let people know about it in the town where the old prophet lived.
26 Sa dihang nadungog kini sa propeta nga nagpabalik kaniya, miingon siya, “Mao kadto ang tawo sa Dios nga misupak sa pulong ni Yahweh. Busa gitugyan siya ni Yahweh sa liyon, nga maoy nagkuniskunis ug nagpatay kaniya, sumala sa gipahimangno kaniya sa pulong ni Yahweh.”
When the old prophet who had led the other astray heard what had happened, he said, “It's the man of God who disobeyed the Lord's orders. That's why the Lord put him in the path of the lion, and it has mauled him and killed him, just as the Lord told him would happen.”
27 Busa gisultihan sa tigulang nga propeta ang iyang mga anak nga lalaki, miingon, “Sakangi ang akong asno,” ug gisakangan nila kini.
The prophet told his sons, “Saddle up a donkey for me.” So they saddled a donkey,
28 Milakaw siya ug nakaplagan ang patayng lawas nga nagbuy-od sa dalan, unya ang asno ug ang liyon nga nagtindog tupad sa patayng lawas. Wala kaona sa liyon ang patayng lawas, bisan ang asno wala niya unsaa.
and he went and found the body. It was still lying in the road, with the donkey and the lion standing beside it. The lion had not eaten the body or attacked the donkey.
29 Gikuha sa propeta ang patayng lawas sa tawo sa Dios, gikarga kini sa asno, ug gidala kini pagbalik. Miadto siya sa iyang kaugalingong siyudad aron sa pagsubo ug sa paglubong kaniya.
The prophet picked up the body of the man of God, placed it on the donkey, and brought it back to his own town to mourn over him and bury him.
30 Gipahimutang niya ang patayng lawas sa lubnganan, ug nagbangotan alang kaniya nga misulti, “Pagkaalaot, sa akong igsoon!”
He laid the body in his own tomb, and they mourned over him, crying, “My poor brother!”
31 Unya sa nahuman na nila siya paglubong, nag-ingon ang tigulang nga propeta sa iyang mga anak nga lalaki, “Kung mamatay ako, ilubong ako sa lubnganan kung asa gilubong ang tawo sa Dios. Ipahimutang ang akong mga bukog tupad sa iyang mga bukog.
After he'd buried him, he told his sons, “When I die, bury me in the grave where the man of God is buried. Lay my bones beside his bones.
32 Tungod kay ang mensahe nga iyang gipadayag pinaagi sa pulong ni Yahweh, batok sa halaran sa Betel ug batok sa tanang balay nga anaa sa hataas nga dapit didto sa mga siyudad sa Samaria, mahitabo gayud.”
For the message from the Lord that he gave in condemnation against the altar in Bethel, and against all the shrines on the high places in the towns of Samaria, will definitely happen.”
33 Human niini wala gayod mibiya si Jeroboam sa iyang mga daotang buhat, kondili nagpadayon hinuon sa pagpili sa mga pari alang sa hataas nga dapit taliwala sa tanang matang sa mga tawo. Si bisan kinsang tawo nga gusto mag-alagad iyang gibalaan ingon nga pari.
But even after all this, Jeroboam did not change his evil ways. He went on choosing priests from all kinds of people. He appointed anyone who wanted to be a priest of the high places.
34 Kini nga butang nahimong sala sa panimalay ni Jeroboam ug mao ang hinungdan nga malaglag sa hingpit ang iyang panimalay ug mawagtang sa ibabaw sa kalibotan.
This was because of this sin that the house of Jeroboam was wiped out, completely destroyed from the face of the earth.
