1 Hari 11

1 Karon, nahigugma si Haring Solomon sa daghang langyaw nga mga babaye: ang anak nga babaye sa Paraon ug mga babaye nga Moabihanon, mga Amonihanon, mga Edomihanon, mga Sidonihanon, ug mga Hitihanon—

But king Solomon loved many foreign women, besides the daughter of Pharaoh: women of the Moabites, Ammonites, Edomites, Zidonians, Hittites;

2 sa kanasoran nga gidili ni Yahweh ngadto sa katawhan sa Israel, “Ayaw kamo pagpakigminyo kanila, ni manganha sila kaninyo, kay modani sila sa inyong kasingkasing sa pagsimba sa ilang mga dios.” Apan gihigugma ni Solomon kining mga babaye.

of the nations of which Jehovah had said to the children of Israel, Ye shall not go in to them, neither shall they come in to you; they would certainly turn away your heart after their gods: to these Solomon was attached in love.

3 Adunay 700 ka mga prensesang asawa si Solomon ug 300 ka mga puyopuyo. Ang iyang mga asawa nagdani sa iyang kasingkasing.

And he had seven hundred wives, princesses, and three hundred concubines; and his wives turned away his heart.

4 Sa nagkatigulang na si Solomon, gidani sa iyang mga asawa ang iyang kasingkasing sa ubang mga dios; wala niya gitugyan sa hingpit ang iyang kasingkasing ngadto kang Yahweh nga iyang Dios, sama sa kasingkasing sa iyang amahan nga si David.

And it came to pass when Solomon was old, [that] his wives turned away his heart after other gods; and his heart was not perfect with Jehovah his God, as the heart of David his father.

5 Kay nagsunod na si Solomon kang Ashtarot, ang diyosa sa mga Sidonihanon, ug nagsunod na siya kang Molec, ang malaw-ay nga diosdios sa mga Amonihanon.

And Solomon went after Ashtoreth the goddess of the Zidonians, and after Milcom the abomination of the Ammonites.

6 Gibuhat ni Solomon ang daotan sa panan-aw ni Yahweh; wala na siya magsunod nga hingpit kang Yahweh, sama sa gibuhat sa iyang amahan nga si David.

And Solomon did evil in the sight of Jehovah, and followed not fully Jehovah, as David his father.

7 Unya naghimo si Solomon ug usa ka habog nga dapit alang kang Kemos, ang malaw-ay nga diosdios sa Moab, ibabaw sa bungtod sa sidlakang bahin sa Jerusalem, ug alang kang Molek usab, ang malaw-ay nga diosdios sa katawhan nga taga-Amon.

Then did Solomon build a high place for Chemosh the abomination of the Moabites, on the hill that is before Jerusalem, and for Molech the abomination of the children of Ammon.

8 Nagbuhat usab siya ug habog nga mga dapit sa tanan iyang langyaw nga mga asawa, nga nagsunog sa insenso ug naghalad sa ilang mga dios didto.

And so he did for all his foreign wives, who burned incense and sacrificed to their gods.

9 Nasuko si Yahweh kang Solomon, tungod kay ang iyang kasingkasing misalikway na man kaniya, ang Dios sa Israel, bisan nagpakita siya kaniya sa makaduha ka higayon

And Jehovah was angry with Solomon, because his heart was turned away from Jehovah the God of Israel, who had appeared to him twice,

10 ug nagsugo gayod kaniya niining butanga, nga dili siya magsunod sa laing mga dios. Apan wala motuman si Solomon sa gisugo ni Yahweh.

and had commanded him concerning this thing, not to go after other gods; but he kept not what Jehovah had commanded.

11 Busa miingon si Yahweh kang Solomon, “Tungod kay gibuhat mo man kini ug wala ka magtuman sa kasabotan ug sa akong kabalaoran nga akong gisugo kanimo, langkaton ko gayod ang gingharian gikan kanimo ug ihatag kini sa imong sulugoon.

And Jehovah said to Solomon, Forasmuch as this is done by thee, and thou hast not kept my covenant and my statutes which I commanded thee, I will certainly rend the kingdom from thee, and will give it to thy servant:

12 Apan, tungod kang David nga imong amahan, dili ko pa kana himoon sa imong kapanahonan, kondili langkaton ko kini sa kamot sa imong anak nga lalaki.

notwithstanding in thy days I will not do it, for David thy father's sake; I will rend it out of the hand of thy son;

13 Hinuon dili ko langkaton ang tibuok gingharian; ihatag ko sa imong anak nga lalaki ang usa ka tribo tungod kang David nga akong sulugoon, ug tungod sa Jerusalem nga akong gipili.”

only, I will not rend away all the kingdom: I will give one tribe to thy son, for David my servant's sake, and for Jerusalem's sake which I have chosen.

14 Unya giaghat ni Yahweh si Hadad nga taga-Edom aron mobatok kang Solomon. Gikan siya sa harianong panimalay sa Edom.

And Jehovah stirred up an adversary to Solomon, Hadad the Edomite; he was of the king's seed in Edom.

15 Sa didto pa si David sa Edom, mitungas si Joab nga kapitan sa kasundalohan aron sa paglubong sa mga gipamatay, ang tanang gipangpatay sa Edom.

Now it came to pass when David was in Edom, when Joab the captain of the host had gone up to bury the slain, after he had smitten every male in Edom

16 Nagpabilin didto si Joab ug ang tibuok Israel sulod sa unom ka bulan hangtod nga iyang napatay ang tanang kalalakihan sa Edom.

(for Joab abode there six months with all Israel, until he had cut off every male in Edom),

17 Apan gipakalagiw si Hadad uban ang laing mga Edomihanon nga mga sulugoon sa iyang amahan didto sa Ehipto, sanglit bata pa man si Hadad.

that Hadad fled, he and certain Edomites of his father's servants with him, to go into Egypt, Hadad being yet a little child.

18 Migikan sila sa Midian ug miabot sa Paran, kung asa sila nagkuhag mga tawo nga mouban kanila padulong sa Ehipto, ngadto sa Paraon nga mao ang hari sa Ehipto, nga naghatag kaniya ug balay, kayutaan, ug pagkaon.

And they arose out of Midian, and came to Paran, and took men with them out of Paran, and they came to Egypt, to Pharaoh king of Egypt; who gave him a house, and appointed him victuals, and gave him land.

19 Gikahimut-an pag-ayo si Hadad sa Paraon, busa gipaasawa siya sa Paraon sa igsoon mismo sa iyang asawa, ang igsoong babaye ni Tapenes nga rayna.

And Hadad found great favour in the sight of Pharaoh, and he gave him as wife the sister of his own wife, the sister of Tahpenes the queen.

20 Ang igsoong babaye ni Tapenes nanganak ug batang lalaki alang kang Hadad. Ginganlan nila siya ug si Genubat. Gipadako siya ni Tapenes sa palasyo sa Paraon. Busa nagpuyo si Genubat sa palasyo sa Paraon uban sa kaanakan sa Paraon.

And the sister of Tahpenes bore him Genubath his son; and Tahpenes brought him up in Pharaoh's house; and Genubath was in Pharaoh's household, among the sons of Pharaoh.

21 Samtang didto pa siya sa Ehipto, nabalitaan ni Hadad nga nagpahulay na si David tupad sa iyang katigulangan ug nagpahulay na usab si Joab nga kapitan sa kasundalohan, miingon si Hadad sa Paraon, “Palakwa ako, aron makaadto na ako sa akong kaugalingong nasod.”

And Hadad heard in Egypt that David slept with his fathers, and that Joab the captain of the host was dead; and Hadad said to Pharaoh, Let me depart, that I may go to mine own country.

22 Unya miingon ang Paraon kaniya, “Apan unsa man ang nakulang kanimo dinhi kanako, nga nagtinguha ka man sa pag-adto sa imong kaugalingong nasod?” Mitubag si Hadad, “Wala man. Palihog palakwa lamang ako.”

And Pharaoh said to him, What then dost thou lack with me, that behold, thou desirest to go to thine own country? And he said, Nothing; but in any case let me depart.

23 Giaghat na usab sa Dios ang laing kaaway nga si Rezon ang anak nga lalaki ni Eliada aron mobatok kang Solomon, nga mikalagiw gikan sa iyang agalon nga si Hadadezer ang hari sa Zoba.

God stirred him up yet an adversary, Rezon the son of Eliada, who had fled from Hadadezer king of Zobah, his lord.

24 Gitigom ni Rezon ang mga tawo ug nahimo siyang kapitan sa gamay nga pundok, sa dihang napildi ni David ang mga tawo sa Zoba. Nangadto ang mga tawo ni Rezon sa Damasco ug mipuyo didto, ug si Rezon mao ang naghari sa Damasco.

And he collected men to him, and became captain of a band, when David slew them [of Zobah]; and they went to Damascus, and dwelt there, and reigned in Damascus.

25 Kaaway siya sa Israel sa tanang panahon ni Solomon, sama sa kasamok nga nabuhat ni Hadad. Gikasilagan ni Rezor ang Israel ug naghari sa tibuok Aram.

And he was an adversary to Israel all the days of Solomon, besides the mischief that Hadad [did]; and he abhorred Israel, and reigned over Syria.

26 Unya si Jeroboam ang anak nga lalaki ni Nebat nga taga-Efraim sa Zereda, usa ka opisyal ni Solomon, kansang ngalan sa iyang inahan mao si Zerua nga usa ka balo, mibatok usab sa hari.

And Jeroboam the son of Nebat, an Ephrathite of Zeredah, Solomon's servant (whose mother's name was Zeruah, a widow woman), even he lifted up his hand against the king.

27 Ang hinungdan nga nakigbatok siya sa hari tungod kay gitukod ni Solomon ang dapit sa Millo ug giayo ang naguba nga ganghaan sa atubangan sa siyudad sa kuta ni David nga iyang amahan.

And this was the cause that he lifted up his hand against the king: Solomon was building Millo, and closing the breach of the city of David his father;

28 Si Jeroboam usa ka gamhanang tawo nga may kaisog. Nakita ni Solomon nga kugihan ang batan-ong lalaki, busa iyang gitugyan kaniya ang pagmando sa tanang buluhaton sa balay ni Jose.

and the man Jeroboam was strong and valiant; and Solomon saw the young man that he was industrious, and he made him ruler over all the charge of the house of Joseph.

29 Niadtong taknaa, sa dihang migawas si Jeroboam sa Jerusalem, nakita siya ni propeta Ahia nga taga-Silo didto sa dalan. Karon, nagbisti si Ahia sa usa ka bag-ong bisti ug sila lamang duha ang tawo sa kapatagan.

And it came to pass at that time that Jeroboam went out of Jerusalem, and the prophet Ahijah the Shilonite found him in the way; and he had clad himself with a new garment; and they two were alone in the field.

30 Unya gigunitan ni Ahia ang bag-ong bisti nga iyang gisul-ob ug gigisi kini sa napulog duha ka bahin.

Then Ahijah seized the new garment that was on him, and rent it in twelve pieces;

31 Giingnan niya si Jeroboam, “Kuhaa ang napulo ka bahin, alang kang Yahweh, ang Dios sa Israel, nga nag-ingon, 'Tan-awa, langkaton ko ang gingharian sa kamot ni Solomon ug ihatag ko kanimo ang napulo ka tribo

and said to Jeroboam, Take thee ten pieces; for thus saith Jehovah the God of Israel: Behold, I will rend the kingdom out of the hand of Solomon, and will give ten tribes to thee;

32 (apan maiya kang Solomon ang usa ka tribo, tungod ug alang kang David nga akong sulugoon ug alang sa Jerusalem—ang siyudad nga akong gipili sa tanang mga tribo sa Israel),

but one tribe shall he have for my servant David's sake, and for Jerusalem's sake, the city which I have chosen out of all the tribes of Israel:

33 tungod kay gisalikway nila ako ug nagsimba kang Ashtarot ang diyosa sa taga-Sidon, kang Kemos ang dios sa Moab, ug kang Molec ang dios sa katawhan sa taga-Amon. Wala sila magsubay sa akong mga pamaagi, sa pagbuhat kung unsa ang matarong sa akong atubangan, ug sa pagtuman sa akong mga kabalaoran ug tulumanon, ingon sa gibuhat sa iyang amahan nga si David.

because they have forsaken me, and have worshipped Ashtoreth the goddess of the Zidonians, Chemosh the god of the Moabites, and Milcom the god of the children of Ammon, and have not walked in my ways, to do that which is right in my sight, and my statutes and mine ordinances, as David his father.

34 Apan, dili ko kuhaon ang tibuok gingharian sa kamot ni Solomon. Hinuon, magpabilin siyang hari sa tibuok niyang kinabuhi, tungod ug alang sa akong piniling sulugoon nga si David, ang tawo nga nagtuman sa akong mga sugo ug sa akong kabalaoran.

But I will not take the whole kingdom out of his hand; for I will make him prince all the days of his life for David my servant's sake, whom I chose, who kept my commandments and my statutes;

35 Apan kuhaon ko ang gingharian sa kamot sa iyang anak nga lalaki ug ihatag ko kanimo ang napulo ka mga tribo.

but I will take the kingdom out of his son's hand, and will give it unto thee, — the ten tribes.

36 Ihatag ko ang usa ka tribo sa anak nga lalaki ni Solomon, aron makabaton kanunay sa usa ka lampara si David nga akong sulugoon sa akong atubangan diha sa Jerusalem, ang siyudad nga akong pinili aron ibutang ang akong ngalan.

And unto his son will I give one tribe, that David my servant may have a lamp always before me in Jerusalem, the city that I have chosen for myself to put my name there.

37 Gipili ko ikaw, ug maghari ka aron matuman ang tanan mong gitinguha, sa pagtuman, ug mahimo kang hari sa Israel.

And I will take thee, that thou mayest reign over all that thy soul desireth, and thou shalt be king over Israel.

38 Kung paminawon mo ang tanan kong imando kanimo, ug kung mosubay ka sa akong mga pamaagi ug mobuhat kung unsa ang matarong sa akong panan-aw, sa pagbantay sa akong kasugoan ug ang akong kabalaoran, sama sa gibuhat sa akong sulugoon nga si David, nan mag-uban ako kanimo ug tukoron ko ang imong balay, sama sa gibuhat ko kang David, ug ihatag ko ang Israel kanimo.

And it shall be, if thou wilt hearken unto all that I command thee, and wilt walk in my ways, and do that which is right in my sight, in keeping my statutes and my commandments, as David my servant did, that I will be with thee, and build thee a lasting house, as I built for David, and will give Israel unto thee.

39 Silotan ko ang kaliwatan ni David, apan dili hangtod sa kahangtoran.'”

And I will for this afflict the seed of David, but not for ever.

40 Busa naninguha si Solomon sa pagpatay kang Jeroboam. Apan mibarog si Jeroboam ug mikagiw didto sa Ehipto, ngadto kang Shishak ang hari sa Ehipto, ug nagpabilin siya sa Ehipto hangtod nga namatay si Solomon.

And Solomon sought to kill Jeroboam; and Jeroboam arose and fled into Egypt, to Shishak king of Egypt; and he was in Egypt until the death of Solomon.

41 Alang sa tanang butang mahitungod kang Solomon, ang tanan nga iyang nabuhat ug ang iyang kaalam, dili ba nahisulat man kini sa basahon sa mga panghitabo ni Solomon?

And the rest of the acts of Solomon, and all that he did, and his wisdom, are they not written in the book of the acts of Solomon?

42 Naghari si Solomon sulod sa 40 ka tuig sa Jerusalem sa tibuok Israel.

And the time that Solomon reigned in Jerusalem over all Israel was forty years.

43 Mipahulay na siya ug gilubong tupad sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David nga iyang amahan. Ug mipuli paghari si Rehoboam ang iyang anak nga lalaki.

And Solomon slept with his fathers, and was buried in the city of David his father; and Rehoboam his son reigned in his stead.