1 Hari 11

1 Karon, nahigugma si Haring Solomon sa daghang langyaw nga mga babaye: ang anak nga babaye sa Paraon ug mga babaye nga Moabihanon, mga Amonihanon, mga Edomihanon, mga Sidonihanon, ug mga Hitihanon—

And king Solomon was a lover of women. And he had seven hundred wives, princesses, and three hundred concubines. And he took strange women, as well as the daughter of Pharao, Moabitish, Ammanitish women, Syrians and Idumeans, Chettites, and Amorites;

2 sa kanasoran nga gidili ni Yahweh ngadto sa katawhan sa Israel, “Ayaw kamo pagpakigminyo kanila, ni manganha sila kaninyo, kay modani sila sa inyong kasingkasing sa pagsimba sa ilang mga dios.” Apan gihigugma ni Solomon kining mga babaye.

of the nations concerning whom the Lord forbade the children of Israel, [saying], You shall not go in to them, and they shall not come in to you, lest they turn away your hearts after their idols: Solomon clave to these in love.

3 Adunay 700 ka mga prensesang asawa si Solomon ug 300 ka mga puyopuyo. Ang iyang mga asawa nagdani sa iyang kasingkasing.

4 Sa nagkatigulang na si Solomon, gidani sa iyang mga asawa ang iyang kasingkasing sa ubang mga dios; wala niya gitugyan sa hingpit ang iyang kasingkasing ngadto kang Yahweh nga iyang Dios, sama sa kasingkasing sa iyang amahan nga si David.

And it came to pass in the time of the old age of Solomon, that his heart was not perfect with the Lord his God, as [was] the heart of David his father. And the strange women turned away his heart after their gods. Then Solomon built a high place to Chamos the idol of Moab, and to their king the idol of the children of Ammon,

5 Kay nagsunod na si Solomon kang Ashtarot, ang diyosa sa mga Sidonihanon, ug nagsunod na siya kang Molec, ang malaw-ay nga diosdios sa mga Amonihanon.

and to Astarte the abomination of the Sidonians.

6 Gibuhat ni Solomon ang daotan sa panan-aw ni Yahweh; wala na siya magsunod nga hingpit kang Yahweh, sama sa gibuhat sa iyang amahan nga si David.

And thus he acted towards all his strange wives, who burnt incense and sacrificed to their idols. And Solomon did that which was evil in the sight of the Lord: he went not after the Lord, as David his father.

7 Unya naghimo si Solomon ug usa ka habog nga dapit alang kang Kemos, ang malaw-ay nga diosdios sa Moab, ibabaw sa bungtod sa sidlakang bahin sa Jerusalem, ug alang kang Molek usab, ang malaw-ay nga diosdios sa katawhan nga taga-Amon.

8 Nagbuhat usab siya ug habog nga mga dapit sa tanan iyang langyaw nga mga asawa, nga nagsunog sa insenso ug naghalad sa ilang mga dios didto.

9 Nasuko si Yahweh kang Solomon, tungod kay ang iyang kasingkasing misalikway na man kaniya, ang Dios sa Israel, bisan nagpakita siya kaniya sa makaduha ka higayon

And the Lord was angry with Solomon, because he turned away his heart from the Lord God of Israel, who had appeared twice to him,

10 ug nagsugo gayod kaniya niining butanga, nga dili siya magsunod sa laing mga dios. Apan wala motuman si Solomon sa gisugo ni Yahweh.

and charged him concerning this matter, by no means to go after other gods, but to take heed to do what the Lord God commanded him; neither was his heart perfect with the Lord, according to the heart of David his father.

11 Busa miingon si Yahweh kang Solomon, “Tungod kay gibuhat mo man kini ug wala ka magtuman sa kasabotan ug sa akong kabalaoran nga akong gisugo kanimo, langkaton ko gayod ang gingharian gikan kanimo ug ihatag kini sa imong sulugoon.

And the Lord said to Solomon, Because it has been thus with you, and you have not kept my commandments and my ordinances which I commanded you, I will surely rend your kingdom out of your hand, and give it to your servant.

12 Apan, tungod kang David nga imong amahan, dili ko pa kana himoon sa imong kapanahonan, kondili langkaton ko kini sa kamot sa imong anak nga lalaki.

Only in your days I will not do it for David your father's sake: [but] I will take it out of the hand of your son.

13 Hinuon dili ko langkaton ang tibuok gingharian; ihatag ko sa imong anak nga lalaki ang usa ka tribo tungod kang David nga akong sulugoon, ug tungod sa Jerusalem nga akong gipili.”

Only I will not take away the whole kingdom: I will give one tribe to your son for David my servant's sake, and for the sake of Jerusalem, the city which I have chosen.

14 Unya giaghat ni Yahweh si Hadad nga taga-Edom aron mobatok kang Solomon. Gikan siya sa harianong panimalay sa Edom.

And the Lord raised up an enemy to Solomon, Ader the Idumaean, and Esrom son of Eliadae who [lived] in Raama, [and] Adadezer king of Suba his master; (and men gathered to him, and he was head of the conspiracy, and he seized on Damasec, ) and they were adversaries to Israel all the days of Solomon: and Ader the Idumaean [was] of the seed royal in Idumaea.

15 Sa didto pa si David sa Edom, mitungas si Joab nga kapitan sa kasundalohan aron sa paglubong sa mga gipamatay, ang tanang gipangpatay sa Edom.

And it happened, that while David was utterly destroying Edom, while Joab captain of the host was going to bury the dead, when they killed every male in Idumaea;

16 Nagpabilin didto si Joab ug ang tibuok Israel sulod sa unom ka bulan hangtod nga iyang napatay ang tanang kalalakihan sa Edom.

(for Joab and all Israel abode there six months in Idumaea, until he utterly destroyed every male in Idumaea; )

17 Apan gipakalagiw si Hadad uban ang laing mga Edomihanon nga mga sulugoon sa iyang amahan didto sa Ehipto, sanglit bata pa man si Hadad.

that Ader ran away, he and all the Idumaeans of the servants of his father with him; and they went into Egypt; and Ader [was then] a little child.

18 Migikan sila sa Midian ug miabot sa Paran, kung asa sila nagkuhag mga tawo nga mouban kanila padulong sa Ehipto, ngadto sa Paraon nga mao ang hari sa Ehipto, nga naghatag kaniya ug balay, kayutaan, ug pagkaon.

And there rise up men out of the city of Madiam, and they come to Pharan, and take men with them, and come to Pharao king of Egypt: and Ader went in to Pharao, and he gave him a house, and appointed him provision.

19 Gikahimut-an pag-ayo si Hadad sa Paraon, busa gipaasawa siya sa Paraon sa igsoon mismo sa iyang asawa, ang igsoong babaye ni Tapenes nga rayna.

And Ader found great favour in the sight of Pharao, and he gave him his wife's sister in marriage, the elder sister of Thekemina.

20 Ang igsoong babaye ni Tapenes nanganak ug batang lalaki alang kang Hadad. Ginganlan nila siya ug si Genubat. Gipadako siya ni Tapenes sa palasyo sa Paraon. Busa nagpuyo si Genubat sa palasyo sa Paraon uban sa kaanakan sa Paraon.

And the sister of Thekemina bore to him, [even] to Ader, Ganebath her son; and Thekemina brought him up in the midst of the sons of Pharao, and Ganebath was in the midst of the sons of Pharao.

21 Samtang didto pa siya sa Ehipto, nabalitaan ni Hadad nga nagpahulay na si David tupad sa iyang katigulangan ug nagpahulay na usab si Joab nga kapitan sa kasundalohan, miingon si Hadad sa Paraon, “Palakwa ako, aron makaadto na ako sa akong kaugalingong nasod.”

And Ader heard in Egypt that David slept with his fathers, and that Joab the captain of the host was dead; and Ader said to Pharao, Let me go, and I will return to my country.

22 Unya miingon ang Paraon kaniya, “Apan unsa man ang nakulang kanimo dinhi kanako, nga nagtinguha ka man sa pag-adto sa imong kaugalingong nasod?” Mitubag si Hadad, “Wala man. Palihog palakwa lamang ako.”

And Pharao said to Ader, What lack you with me? that behold! you seek to depart to your country? and Ader said to him, By all means let me go.

23 Giaghat na usab sa Dios ang laing kaaway nga si Rezon ang anak nga lalaki ni Eliada aron mobatok kang Solomon, nga mikalagiw gikan sa iyang agalon nga si Hadadezer ang hari sa Zoba.

So Ader returned to his country; this [is] the mischief which Ader did, and he was a bitter enemy of Israel, and he reigned in the land of Edom.

24 Gitigom ni Rezon ang mga tawo ug nahimo siyang kapitan sa gamay nga pundok, sa dihang napildi ni David ang mga tawo sa Zoba. Nangadto ang mga tawo ni Rezon sa Damasco ug mipuyo didto, ug si Rezon mao ang naghari sa Damasco.

25 Kaaway siya sa Israel sa tanang panahon ni Solomon, sama sa kasamok nga nabuhat ni Hadad. Gikasilagan ni Rezor ang Israel ug naghari sa tibuok Aram.

26 Unya si Jeroboam ang anak nga lalaki ni Nebat nga taga-Efraim sa Zereda, usa ka opisyal ni Solomon, kansang ngalan sa iyang inahan mao si Zerua nga usa ka balo, mibatok usab sa hari.

And Jeroboam the son of Nabat, the Ephrathite of Sarira, the son of a widow, [was] servant of Solomon.

27 Ang hinungdan nga nakigbatok siya sa hari tungod kay gitukod ni Solomon ang dapit sa Millo ug giayo ang naguba nga ganghaan sa atubangan sa siyudad sa kuta ni David nga iyang amahan.

And this [was] the occasion of his lifting up [his] hands against king Solomon: now king Solomon built the citadel, he completed the fortification of the city of David his father.

28 Si Jeroboam usa ka gamhanang tawo nga may kaisog. Nakita ni Solomon nga kugihan ang batan-ong lalaki, busa iyang gitugyan kaniya ang pagmando sa tanang buluhaton sa balay ni Jose.

And the man Jeroboam was very strong; and Solomon saw the young man that he was active, and he set him over the levies of the house of Joseph.

29 Niadtong taknaa, sa dihang migawas si Jeroboam sa Jerusalem, nakita siya ni propeta Ahia nga taga-Silo didto sa dalan. Karon, nagbisti si Ahia sa usa ka bag-ong bisti ug sila lamang duha ang tawo sa kapatagan.

And it came to pass at that time, that Jeroboam went forth from Jerusalem, and Achia the Selonite the prophet found him in the way, and caused him to turn aside out of the way: and Achia was clad with a new garment, and they two [were] alone in the field.

30 Unya gigunitan ni Ahia ang bag-ong bisti nga iyang gisul-ob ug gigisi kini sa napulog duha ka bahin.

And Achia laid hold of his new garment that was upon him, and tore it [into] twelve pieces:

31 Giingnan niya si Jeroboam, “Kuhaa ang napulo ka bahin, alang kang Yahweh, ang Dios sa Israel, nga nag-ingon, 'Tan-awa, langkaton ko ang gingharian sa kamot ni Solomon ug ihatag ko kanimo ang napulo ka tribo

and he said to Jeroboam, Take to yourself ten pieces, for thus says the Lord God of Israel, Behold, I rend the kingdom out of the hand of Solomon, and will give you ten tribes.

32 (apan maiya kang Solomon ang usa ka tribo, tungod ug alang kang David nga akong sulugoon ug alang sa Jerusalem—ang siyudad nga akong gipili sa tanang mga tribo sa Israel),

Yet he shall have two tribes, for my servant David's sake, and for the sake of Jerusalem, the city which I have chosen out of all the tribes of Israel.

33 tungod kay gisalikway nila ako ug nagsimba kang Ashtarot ang diyosa sa taga-Sidon, kang Kemos ang dios sa Moab, ug kang Molec ang dios sa katawhan sa taga-Amon. Wala sila magsubay sa akong mga pamaagi, sa pagbuhat kung unsa ang matarong sa akong atubangan, ug sa pagtuman sa akong mga kabalaoran ug tulumanon, ingon sa gibuhat sa iyang amahan nga si David.

Because he forsook me, and sacrificed to Astarte the abomination of the Sidonians, and to Chamos, and to the idols of Moab, and to their king the abomination of the children of Ammon, and he walked not in my ways, to do that which was right before me, as David his father [did].

34 Apan, dili ko kuhaon ang tibuok gingharian sa kamot ni Solomon. Hinuon, magpabilin siyang hari sa tibuok niyang kinabuhi, tungod ug alang sa akong piniling sulugoon nga si David, ang tawo nga nagtuman sa akong mga sugo ug sa akong kabalaoran.

Howbeit I will not take the whole kingdom out of his hand, (for I will certainly resist him all the days of his life, ) for David my servant's sake, whom I have chosen.

35 Apan kuhaon ko ang gingharian sa kamot sa iyang anak nga lalaki ug ihatag ko kanimo ang napulo ka mga tribo.

But I will take the kingdom out of the hand of his son, and give you ten tribes.

36 Ihatag ko ang usa ka tribo sa anak nga lalaki ni Solomon, aron makabaton kanunay sa usa ka lampara si David nga akong sulugoon sa akong atubangan diha sa Jerusalem, ang siyudad nga akong pinili aron ibutang ang akong ngalan.

But to his son I will give the two [remaining] tribes, that my servant David may have an establishment continually before me in Jerusalem, the city which I have chosen for myself to put my name there.

37 Gipili ko ikaw, ug maghari ka aron matuman ang tanan mong gitinguha, sa pagtuman, ug mahimo kang hari sa Israel.

And I will take you, and you shall reign as your soul desires, and you shall be king over Israel.

38 Kung paminawon mo ang tanan kong imando kanimo, ug kung mosubay ka sa akong mga pamaagi ug mobuhat kung unsa ang matarong sa akong panan-aw, sa pagbantay sa akong kasugoan ug ang akong kabalaoran, sama sa gibuhat sa akong sulugoon nga si David, nan mag-uban ako kanimo ug tukoron ko ang imong balay, sama sa gibuhat ko kang David, ug ihatag ko ang Israel kanimo.

And it shall come to pass, if you will keep all the commandments that I shall give you, and will walk in my ways, and do that which is right before me, to keep my ordinances and my commandments, as David my servant did, that I will be with you, and will build you a sure house, as I built to David.

39 Silotan ko ang kaliwatan ni David, apan dili hangtod sa kahangtoran.'”

40 Busa naninguha si Solomon sa pagpatay kang Jeroboam. Apan mibarog si Jeroboam ug mikagiw didto sa Ehipto, ngadto kang Shishak ang hari sa Ehipto, ug nagpabilin siya sa Ehipto hangtod nga namatay si Solomon.

And Solomon sought to kill Jeroboam: but he arose and fled into Egypt, to Susakim king of Egypt, and he was in Egypt until Solomon died.

41 Alang sa tanang butang mahitungod kang Solomon, ang tanan nga iyang nabuhat ug ang iyang kaalam, dili ba nahisulat man kini sa basahon sa mga panghitabo ni Solomon?

And the rest of the history of Solomon, and all that he did, and all his wisdom, behold are not these things written in the book of the life of Solomon?

42 Naghari si Solomon sulod sa 40 ka tuig sa Jerusalem sa tibuok Israel.

And the days [during] which Solomon reigned in Jerusalem over all Israel [were] forty years.

43 Mipahulay na siya ug gilubong tupad sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David nga iyang amahan. Ug mipuli paghari si Rehoboam ang iyang anak nga lalaki.

And Solomon slept with his fathers, and they buried him in the city of David his father, and Roboam his son reigned in his stead.