1 Corinto 15
1 Karon magpahinumdom ako kaninyo, mga igsoon, sa ebanghelyo nga gimantala ko kaninyo, diin inyong gidawat ug inyong gibarogan.
Now, brothers, I want to remind you of the gospel I preached to you, which you received, and in which you stand firm.
2 Pinaagi niini nga ebanghelyo kamo naluwas, kung mokupot kamo nga lig-on sa pulong nga gisangyaw ko kaninyo, gawas kon kawang ang inyong gituohan.
By this gospel you are saved, if you hold firmly to the word I preached to you. Otherwise, you have believed in vain.
3 Kay gidala nako kaninyo ang pinakamahinungdanon nga mga butang nga nadawat usab nako: nga si Cristo namatay alang sa atong mga sala sumala sa mga kasulatan,
For what I received I passed on to you as of first importance: that Christ died for our sins according to the Scriptures,
4 nga gilubong siya, ug nga nabanhaw siya sa ikatulo nga adlaw sumala sa mga kasulatan.
that He was buried, that He was raised on the third day according to the Scriptures,
5 Ug nagpakita siya kang Cefas, unya ngadto sa napulo ug duha.
and that He appeared to Cephas and then to the Twelve.
6 Unya sa usa ka higayon nagpakita siya sa kapin 500 ka mga kaigsoonan. Kadaghanan kanila mga buhi pa gihapon, apan ang pipila nakatulog.
After that, He appeared to more than five hundred brothers at once, most of whom are still living, though some have fallen asleep.
7 Unya mipakita siya kang Santiago, unya ngadto sa tanang mga apostoles.
Then He appeared to James, then to all the apostles.
8 Sa kataposan niining tanan, mipakita siya kanako, ingon sa usa ka bata nga natawo sa sayop nga panahon.
And last of all He appeared to me also, as to one of untimely birth.
9 Kay ako mao ang kinaulahian sa mga apostoles. Dili ako takos nga tawgon nga usa ka apostoles tungod kay akong gilutos ang simbahan sa Dios.
For I am the least of the apostles and am unworthy to be called an apostle, because I persecuted the church of God.
10 Apan pinaagi sa grasya sa Dios ako mao ako, ug ang iyang grasya nga ania kanako wala makawang. Hinuon, naningkamot ako sa pagbuhat kaysa kanilang tanan. Apan dili kini ako, kini ang grasya sa Dios nga ania kanako.
But by the grace of God I am what I am, and His grace to me was not in vain. No, I worked harder than all of them—yet not I, but the grace of God that was with me.
11 Busa bisan ako o sila, mao nga kami nagsangyaw ug kamo mituo.
Whether, then, it was I or they, this is what we preach, and this is what you believed.
12 Karon kung si Cristo gimantala ingon nga nabanhaw gikan sa mga patay, unsaon man pag-ingon sa pipila kaninyo nga walay pagkabanhaw sa mga patay?
But if it is preached that Christ has been raised from the dead, how can some of you say that there is no resurrection of the dead?
13 Apan kung walay pagkabanhaw sa mga patay, buot pasabot bisan si Cristo wala mabanhaw.
If there is no resurrection of the dead, then not even Christ has been raised.
14 Ug kung wala mabanhaw si Cristo, buot pasabot ang among pagsangyaw kawang lamang, ug ang inyong pagtuo usab kawang lamang.
And if Christ has not been raised, our preaching is worthless, and so is your faith.
15 Ug kita makaplagan nga mini nga mga saksi mahitungod sa Dios, tungod kay kita nagpamatuod batok sa Dios, sa pag-ingon nga siya nagbanhaw kang Cristo bisan wala man diay.
In that case, we are also exposed as false witnesses about God. For we have testified about God that He raised Christ from the dead, but He did not raise Him if in fact the dead are not raised.
16 Kay kung ang mga patay dili banhawon, pasabot nga bisan si Cristo wala usab mabanhaw.
For if the dead are not raised, then not even Christ has been raised.
17 Ug kung si Cristo wala banhawa, ang inyong pagtuo kawang lamang ug kamo anaa pa gihapon sa inyong mga sala.
And if Christ has not been raised, your faith is futile; you are still in your sins.
18 Unya kadtong nangamatay diha kang Cristo mahanaw usab.
Then those also who have fallen asleep in Christ have perished.
19 Kung niini lamang nga kinabuhi kita adunay pagsalig sa umaabot diha kang Cristo, sa tanang katawhan kita ang labing makaluluoy.
If our hope in Christ is for this life alone, we are to be pitied more than all men.
20 Apan karon si Cristo gibanhaw gikan sa mga patay, ang unang mga bunga niadtong mga nangamatay.
But Christ has indeed been raised from the dead, the firstfruits of those who have fallen asleep.
21 Kay sanglit ang kamatayon miabot pinaagi sa usa ka tawo, pinaagi usab sa usa ka tawo miabot ang pagkabanhaw sa mga patay.
For since death came through a man, the resurrection of the dead comes also through a man.
22 Kay tungod kang Adan ang tanan mamatay, busa diha usab kang Cristo ang tanan mahimong buhi.
For as in Adam all die, so in Christ all will be made alive.
23 Apan ang tagsatagsa anaay kaugalingon nga han-ay: Kang Cristo, nga mao ang unang mga bunga, ug unya kadtong nahisakop kang Cristo mabuhi sa iyang pag-abot.
But each in his own turn: Christ the firstfruits; then at His coming, those who belong to Him.
24 Unya mao na ang kataposan, sa diha nga si Cristo motugyan sa gingharian ngadto sa Dios nga Amahan. Mao kini ang panahon nga iyang wagtangon ang tanan nga mando, ug tanan nga pamunoan ug gahom.
Then the end will come, when He hands over the kingdom to God the Father after He has destroyed all dominion, authority, and power.
25 Kay kinahanglan nga siya maghari, hangtod nga mabutang niya ang tanan niyang mga kaaway ilalom sa iyang mga tiil.
For He must reign until He has put all His enemies under His feet.
26 Ang kataposan nga kaaway nga pagalaglagon mao ang kamatayon.
The last enemy to be destroyed is death.
27 Kay “iyang gibutang ang tanang butang ubos sa iyang mga tiil.” Apan sa dihang giingon nga “iyang gibutang ang tanan,” kini tataw nga dili lakip ang usa nga nagbutang sa tanan ilalom sa iyang kaugalingon.
For “God has put everything under His feet.” Now when it says that everything has been put under Him, this clearly does not include the One who put everything under Him.
28 Sa dihang ang tanang mga butang napailalom kaniya, nagpasabot nga mismo ang Anak mahimong ilamom kaniya nga nagpailalom sa tanang butang diha kaninya. Kini mahitabo aron nga ang Dios nga Amahan mahimong tanan sa tanan.
And when all things have been subjected to Him, then the Son Himself will be made subject to Him who put all things under Him, so that God may be all in all.
29 O kon dili unsa man ang mahimo niadtong gibawtismohan alang sa mga patay? Kung ang mga patay wala gayod gibanhaw, nganong gibawtismohan man sila alang kanila?
If these things are not so, what will those do who are baptized for the dead? If the dead are not raised at all, why are people baptized for them?
30 Ug nganong sa matag takna anaa man kita sa kakuyaw?
And why do we endanger ourselves every hour?
31 Namatay ako sa matag adlaw. Kana mao ang ipahayag ko sa akong pagpasigarbo nganha kaninyo, mga kaigsoonan, nga akong nabatonan diha kang Cristo Jesus nga atong Ginoo.
I face death every day, brothers, as surely as I boast about you in Christ Jesus our Lord.
32 Unsa man ang akong maangkon, gikan sa usa ka tawhanong panglantaw, kung nakig-away ako batok sa mga mapintas nga mananap didto sa Efeso, kung wala mabanhaw ang mga patay? “Mangaon kita ug manginom, kay ugma mangamatay kita.”
If I fought wild beasts in Ephesus for human motives, what did I gain? If the dead are not raised, “Let us eat and drink, for tomorrow we die.”
33 Ayaw pagpalimbong: “Ang daotang mga kauban makadaot sa maayong mga pamatasan.”
Do not be deceived: “Bad company corrupts good character.”
34 Pagmatngon! Pagpuyo nga matarong! Ayaw pagpakasala. Kay ang pipila kaninyo walay kahibalo sa Dios. Isulti ko kini aron maulawan kamo.
Sober up as you ought, and stop sinning; for some of you are ignorant of God. I say this to your shame.
35 Apan moingon ang usa ka tawo, “Unsaon man pagkabanhaw sa mga patay? Ug sa unsa man nga matang sa lawas sila moabot?”
But someone will ask, “How are the dead raised? With what kind of body will they come?”
36 Wala gayod kamoy alamag! Kung unsa ang inyong gipugas dili magsugod sa pagtubo gawas kon kini mamatay.
You fool! What you sow does not come to life unless it dies.
37 Ug kung unsa ang inyong gipugas dili mao ang lawas nga mogula, apan usa ka binhi. Mamahimo kining trigo o lain pang butang.
And what you sow is not the body that will be, but just a seed, perhaps of wheat or something else.
38 Apan ang Dios magahatag niini ug lawas nga maoy iyang gipili, ug sa matag binhi ang iyang kaugalingon nga lawas.
But God gives it a body as He has designed, and to each kind of seed He gives its own body.
39 Dili ang tanan nga unod managsama. Hinuon, adunay usa ka unod sa mga tawo, ug laing unod alang sa mga mananap, ug lain pang unod alang sa mga langgam, ug lain alang sa isda.
Not all flesh is the same: Men have one kind of flesh, animals have another, birds another, and fish another.
40 Aduna usab langitnon nga mga lawas ug yutan-on nga mga lawas. Apan ang himaya sa langitnon nga lawas usa ka matang ug ang himaya sa yutan-on lahi usab.
There are also heavenly bodies and earthly bodies. But the splendor of the heavenly bodies is of one degree, and the splendor of the earthly bodies is of another.
41 Adunay usa ka himaya sa adlaw, ug laing himaya sa bulan, ug laing himaya sa mga bituon. Kay ang himaya sa usa ka bituon lahi kaysa lain pa nga bituon.
The sun has one degree of splendor, the moon another, and the stars another; and star differs from star in splendor.
42 Mao usab ang pagkabanhaw sa mga patay. Kung unsa ang ginapugas madunoton, ug kadtong gibanhaw dili madunot.
So will it be with the resurrection of the dead: What is sown is perishable; it is raised imperishable.
43 Kini gipugas sa kaulawan; kini gibanhaw sa himaya. Kini gipugas sa kahuyang; kini gibanhaw sa gahom.
It is sown in dishonor; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
44 Kini gipugas sa usa ka tawhanon nga lawas; kini gibanhaw sa usa ka espirituhanon nga lawas. Kung adunay tawhanon nga lawas, adunay espirituhanon usab nga lawas.
It is sown a natural body; it is raised a spiritual body. If there is a natural body, there is also a spiritual body.
45 Busa kini nahisulat usab, “Ang unang tawo nga si Adan nahimong buhi nga kalag.” Ang kataposan nga Adan nahimong usa ka nagahatag ug kinabuhi nga espiritu.
So it is written: “The first man Adam became a living being;” the last Adam a life-giving spirit.
46 Apan ang espirituhanon wala nahiuna ug abot apan ang lawasnon, ug unya ang espirituhanon.
The spiritual, however, was not first, but the natural, and then the spiritual.
47 Ang nauna nga tawo iya sa yuta, hinimo sa abog. Ang ikaduha nga tawo gikan sa langit.
The first man was of the dust of the earth, the second man from heaven.
48 Kadtong mga hinimo sa abog sama usab kaniya nga hinimo sa abog. Ug kadtong mga hinimo sa langit, sama usab kaniya nga iya sa langit.
As was the earthly man, so also are those who are of the earth; and as is the heavenly man, so also are those who are of heaven.
49 Ingon nga gidala nato ang panagway sa tawo sa abog, dalhon usab nato ang panagway sa tawo sa langit.
And just as we have borne the likeness of the earthly man, so also shall we bear the likeness of the heavenly man.
50 Karon isulti ko kini, mga igsoon, nga ang unod ug dugo dili makapanunod sa gingharian sa Dios. Ni unsa ang madunot makapanunod sa unsa ang dili madunot.
Now I declare to you, brothers, that flesh and blood cannot inherit the kingdom of God, nor does the perishable inherit the imperishable.
51 Tan-awa! Sultihan ko kamo sa usa ka tinago nga kamatuoran: Kitang tanan dili mamatay, apan kitang tanan mausab.
Listen, I tell you a mystery: We will not all sleep, but we will all be changed—
52 Kita mangausab sa usa ka gutlo, sa pagpamilok sa mata, diha sa kataposan nga trumpeta. Kay patingogon ang trumpeta, ug pagabanhawon ang mga patay ug dili na madunot, ug kita mausab.
in an instant, in the twinkling of an eye, at the last trumpet. For the trumpet will sound, the dead will be raised imperishable, and we will be changed.
53 Kay kining madunot nga lawas kinahanglan masul-oban sa kung unsa ang dili madunot, ug kining adunay kamatayon nga lawas kinahanglan masul-oban sa walay kamatayon.
For the perishable must be clothed with the imperishable, and the mortal with immortality.
54 Apan sa dihang kining madunot nga lawas masul-oban sa kon unsa ang dili madunot, ug sa dihang kining lawas nga mamatay masul-oban sa walay kamatayon, unya matuman na ang panultihon nga nahisulat, “Ang kamatayon gilamoy diha sa kadaogan.”
When the perishable has been clothed with the imperishable and the mortal with immortality, then the saying that is written will come to pass: “Death has been swallowed up in victory.”
“Where, O Death, is your victory? Where, O Death, is your sting?” (Hadēs g86)
56 Ang kasakit sa kamatayon mao ang sala, ug ang gahom sa sala mao ang balaod.
The sting of death is sin, and the power of sin is the law.
57 Apan salamat sa Dios, nga maoy naghatag kanato sa kadaogan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo!
But thanks be to God, who gives us the victory through our Lord Jesus Christ!
58 Busa, akong hinigugma nga mga kaigsoonan, pagmalig-on ug ayaw pagpatarog. Kanunay nga magmadagayaon sa buhat sa Ginoo, tungod kay kamo nasayod nga ang inyong buhat sa Ginoo dili makawang.
Therefore, my beloved brothers, be steadfast and immovable. Always excel in the work of the Lord, because you know that your labor in the Lord is not in vain.
