Притчи 24
1 Не завиждай на злите хора, Нито пожелавай да си с тях,
Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
2 Защото сърцето им размишлява насилие, И устните им говорят за пакост
Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
3 С мъдрост се гради къща, И с разум се утвърждава,
Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
4 И чрез знание стаите се напълват С всякакви скъпоценни и приятни богатства.
Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
5 Мъдрият човек е силен, И човек със знание се укрепява в сила,
Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
6 Защото с мъдър съвет ще водиш войната си, И чрез множеството съветници бива избавление.
Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
7 Мъдростта е непостижима за безумния, Той не отваря устата си в портата.
Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
8 Който намисля да прави зло, Ще се нарече пакостен човек;
Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
9 Помислянето на такова безумие е грях, И присмивателят е мерзост на човеците.
Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
10 Ако покажеш малодушие в усилно време, Силата ти е малка.
Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
11 Избавяй ония, които се влачат на смърт, И гледай да задържиш ония, които политат към клане.
Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
12 Ако речеш: Ето, ние не знаехме това! То Оня, Който претегля сърцата, не разбира ли? Оня, Който пази душата ти, на знае ли, И не ще ли въздаде на всеки според делата му?
Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
13 Сине мой, яж мед, защото е добър, И медена пита, защото е сладка на вкуса ти.
Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
14 И ще знаеш, че такава е мъдростта за душата ти, Ако си я намерил; и има бъдеще, И надеждата ти няма да се отсече.
Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
15 Не поставяй засада, о нечестиви човече, против жилището на праведния, Не разваляй мястото му за почивка.
Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
16 Защото праведният ако седем пъти пада, пак става, Докато нечестивите се препъват в злото.
Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
17 Не се радвай когато падне неприятелят ти, И да се не весели сърцето ти, когато се подхлъзне той.
Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
18 Да не би да съгледа Господ, и това да Му се види зло, И Той да оттегли гнева Си от него.
Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
19 Не се раздразвай, поради злодейците, Нито завиждай на нечестивите,
Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
20 Защото злите не ще имат бъдеще; Светилникът на нечестивите ще изгасне.
Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
21 Сине мой, бой се от Господа и от царя, И не се сношавай с непостоянните,
Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
22 Защото бедствие ще се издигне против тях внезапно, И кой знае какво наказание ще им се наложи и от двамата?
Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
23 И тия са изречения на мъдрите: - Лицеприятие в съд не е добро.
Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
24 Който казва на нечестивия: Праведен си, Него народи ще кълнат, него племена ще мразят;
Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
25 Но който го изобличават, към тях ще се показва благоволение, И върху тях ще дойде добро благословение.
Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
26 Който дава прав отговор, Той целува в устни.
Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
27 Нареди си работата навън, И приготви си я на нивата, И после съгради къщата си.
Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
28 Не бивай свидетел против ближния си без причина, Нито мами с устните си.
Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
29 Не казвай: Както ми направи той, така ще му направя и аз, Ще въздам на човека според делата му.
Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
30 Минах край нивата на ленивия И край лозето на нехайния човек,
Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
31 И всичко бе обрасло с тръни, Коприва беше покрила повърхността му, И каменната му ограда беше съборена
Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
32 Тогава, като прегледах, размислих в сърцето си, Видях и взех поука.
Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
33 Още малко спане, малко дрямка, Малко сгъване на ръце за сън,
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
34 И сиромашията ще дойде върху тебе, като крадец И немотията - като въоръжен мъж,
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
