Притчи 24
1 Не завиждай на злите хора, Нито пожелавай да си с тях,
Dili ka masina sa mga dautang tawo; Ni magtinguha ka sa pagpakiguban kanila:
2 Защото сърцето им размишлява насилие, И устните им говорят за пакост
Kay ang ilang kasingkasing magatoon sa pagdaugdaug, Ug ang ilang mga ngabil magapamulong sa dautang buhat.
3 С мъдрост се гради къща, И с разум се утвърждава,
Pinaagi sa kaalam natukod ang usa ka balay; Ug pinaagi sa salabutan kini nalig-on;
4 И чрез знание стаите се напълват С всякакви скъпоценни и приятни богатства.
Ug pinaagi sa kahibalo nangapuno ang mga lawak Sa tanang mga bililhon ug makalilipay nga mga bahandi.
5 Мъдрият човек е силен, И човек със знание се укрепява в сила,
Ang usa ka tawo nga manggialamon kusganon man; Oo, ang usa ka tawo sa kahibalo magauswag sa kagahum.
6 Защото с мъдър съвет ще водиш войната си, И чрез множеството съветници бива избавление.
Kay pinaagi sa maalamon nga pagmando ikaw magahimo sa imong gubat; Ug diha sa panon sa mga magtatambag walay kapildihan.
7 Мъдростта е непостижима за безумния, Той не отваря устата си в портата.
Ang kaalam hataas ra kaayo alang sa usa ka buang: Siya dili makabuka sa iyang baba diha sa ganghaan.
8 Който намисля да прави зло, Ще се нарече пакостен човек;
Siya nga magalalang sa pagbuhat ug dautan, Ang mga tawo magatawag kaniya nga usa ka mamumuhat sa kadautan.
9 Помислянето на такова безумие е грях, И присмивателят е мерзост на човеците.
Ang hunahuna nga binuang sala man; Ug ang mayubiton maoy usa ka dulumtanan sa mga tawo.
10 Ако покажеш малодушие в усилно време, Силата ти е малка.
Kong ikaw punawan sa adlaw sa kalisdanan, Ang imong kusog diyutay ra.
11 Избавяй ония, които се влачат на смърт, И гледай да задържиш ония, които политат към клане.
Luwason mo kadtong nangadala ngadto sa kamatayon, Ug kadtong mga naandam naaron pagapatyon tan-awa nga sila imong magunitan.
12 Ако речеш: Ето, ние не знаехме това! То Оня, Който претегля сърцата, не разбира ли? Оня, Който пази душата ти, на знае ли, И не ще ли въздаде на всеки според делата му?
Kong ikaw moingon: Ania karon, wala kami manghibalo niini; Wala ba siya nga nagatimbang sa mga kasingkasing magahunahuna niini? Ug siya nga nagabantay sa imong kalag, wala ba siya mahibalo niini? Ug wala ba siya magabalus sa tagsatagsa ka tawo sumala sa iyang buhat?
13 Сине мой, яж мед, защото е добър, И медена пита, защото е сладка на вкуса ти.
Anak ko, kumaon ka ug dugos, kay kini maayo; Ug ang mga tinulo sa udlan, nga mga matam-is sa imong pagtilaw:
14 И ще знаеш, че такава е мъдростта за душата ти, Ако си я намерил; и има бъдеще, И надеждата ти няма да се отсече.
Sa ingon niini ikaw mahibalo ug kaalam nga modangat sa imong kalag; Kong ikaw makakaplag niini, nan adunay usa ka balus, Ug ang imong paglaum dili makawang.
15 Не поставяй засада, о нечестиви човече, против жилището на праведния, Не разваляй мястото му за почивка.
Ayaw pagbanhig, Oh dautan nga tawo, batok sa puloy-anan sa matarung; Ayaw paggun-oba ang iyang dapit nga pahulayan:
16 Защото праведният ако седем пъти пада, пак става, Докато нечестивите се препъват в злото.
Kay ang usa ka matarung nga tawo mapukan sa makapito, ug mobangon pag-usab; Apan ang dautan ginalaglag pinaagi sa pagkaalaut.
17 Не се радвай когато падне неприятелят ти, И да се не весели сърцето ти, когато се подхлъзне той.
Ayaw pag-ikalipay kong ang imong kaaway mapukan, Ug ayaw papagmayaa ang imong kasingkasing kong siya mapukan,
18 Да не би да съгледа Господ, и това да Му се види зло, И Той да оттегли гнева Си от него.
Tingali unya si Jehova makakita niini, ug kini dili makapahimuot kaniya, Ug ipaiway niya ang iyang kasuko gikan kaniya.
19 Не се раздразвай, поради злодейците, Нито завиждай на нечестивите,
Ayaw ikasubo sa imong kaugalingon tungod sa mga mamumuhat sa kadautan; Ni masina ka sa dautan:
20 Защото злите не ще имат бъдеще; Светилникът на нечестивите ще изгасне.
Kay walay igabalus sa dautan nga tawo; Ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
21 Сине мой, бой се от Господа и от царя, И не се сношавай с непостоянните,
Anak ko, kahadlokan mo si Jehova ug ang hari; Ug ayaw pagkuyog kanila nga mabalhin-balhinon:
22 Защото бедствие ще се издигне против тях внезапно, И кой знае какво наказание ще им се наложи и от двамата?
Kay ang ilang kagul-anan modangat sa hinanali; Ug ang pagkalaglag gikan kanilang duruha, kinsay mahibalo niini?
23 И тия са изречения на мъдрите: - Лицеприятие в съд не е добро.
Kini usab maoy mga sanglitanan sa manggialamon. Ang may pagkapinalabi sa mga tawo diha sa paghukom dili maayo.
24 Който казва на нечестивия: Праведен си, Него народи ще кълнат, него племена ще мразят;
Siya nga magaingon sa dautan: Ikaw matarung, Ang mga katawohan magatunglo kaniya, ang mga nasud pagalud-on kaniya;
25 Но който го изобличават, към тях ще се показва благоволение, И върху тях ще дойде добро благословение.
Apan kanila nga magabadlong kaniya magakalipay, Ug ang usa ka maayong panalangin moabut kanila.
26 Който дава прав отговор, Той целува в устни.
Siya magahalok sa mga ngabil Niadtong nagahatag ug usa ka q2 matarung nga tubag.
27 Нареди си работата навън, И приготви си я на нивата, И после съгради къщата си.
Hikaya ang imong buhat sa gawas, Ug andama kini alang kanimo diha sa uma; Ug sa human niini tukora ang imong balay.
28 Не бивай свидетел против ближния си без причина, Нито мами с устните си.
Dili ka magsaksi batok sa imong isigkatawo sa walay gipasikaran; Ug dili ka maglimbong uban sa imong mga ngabil.
29 Не казвай: Както ми направи той, така ще му направя и аз, Ще въздам на човека според делата му.
Ayaw pag-ingon: Buhaton ko kaniya ingon sa iyang gibuhat kanako; Ako magahatag sa tawo sumala sa iyang buhat.
30 Минах край нивата на ленивия И край лозето на нехайния човек,
Ako miagi duol sa uma sa tapulan, Ug sa kaparrasan sa tawo nga walay salabutan;
31 И всичко бе обрасло с тръни, Коприва беше покрила повърхността му, И каменната му ограда беше съборена
Ug, ania karon, kini gipanugkan sa ibabaw ug mga tunok, Ang nawong niana naputos sa mga nipay, Ug ang bato nga kuta niana nalumpag na.
32 Тогава, като прегледах, размислих в сърцето си, Видях и взех поука.
Unya nasud-ong ko, ug naghunahuna pag-ayo; Nakita ko, ug nadawat ko ang pahamatngon:
33 Още малко спане, малко дрямка, Малко сгъване на ръце за сън,
Bisan pa niini diyutay nga katulog, usa ka diyutay nga hinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:
34 И сиромашията ще дойде върху тебе, като крадец И немотията - като въоръжен мъж,
Busa ang imong pagkakabus moabut ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga sangkap sa hinagiban.
