Притчи 22

1 За предпочитане е добро име, нежели голямо богатство, И благоволение е по-добро от сребро и злато.

نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

2 Богат и сиромах се срещат; Господ е Създателят на всички тях.

دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

3 Благоразумният предвижда злото и се укрива. А неразумните вървят напред - и страдат.

شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

4 Наградата на смирението и на страха от Господа Е богатство, слава и живот.

ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

5 Тръне и примки има по пътя на опакия, Който пази душата си се отдалечава от тях.

راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

6 Възпитавай детето отрано в подходящия за него път, И не ще се отклони от него, дори когато остарее.

بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

7 Богатият властвува над сиромасите, И който взема на заем е слуга на заемодавеца.

فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

8 Който сее беззаконие ще пожъне бедствие, И жезълът на буйството му ще изчезне.

هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

9 Който има щедро око ще бъде благословен Защото дава от хляба си на сиромаха.

شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

10 Изпъди присмивателя и препирнята ще се махне, И свадата и позорът ще престанат.

مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

11 Който обича чистота в сърцето И има благодатни устни, царят ще му бъде приятел.

اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

12 Очите на Господа пазят онзи, който има знание, И той осуетява думите на коварния.

خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

13 Ленивецът казва: Лъв има вън! Ще бъда убит всред улиците!

آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

14 Устата на чужди жени са дълбока яма, И оня, на когото Господ се гневи, ще падне в нея.

سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

15 Безумието е вързано в сърцето на детето, Но тоягата на наказанието ще го изгони от него.

حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

16 Който угнетява сиромаха, за да умножи богатството си, И който дава на богатия, непременно ще изпадне в немотия.

کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

17 Приклони ухото си та чуй думите на мъдрите, И взимай присърце моето знание,

به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

18 Защото е приятно, ако ги пазиш вътре в себе си, И ако бъдат всякога готови върху устните ти.

زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

19 За да бъде упованието ти на Господа, Аз те научих на тях днес - да! тебе.

این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

20 Не писах ли ти хубави неща От съвет и знание.

این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

21 За да те направя да познаеш верността на думите на истината, Та да отговаряш с думи на истината на ония, които те пращат?

تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

22 Не оголвай сиромаха, защото той е беден, Нито притеснявай в портата угнетения,

اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

23 Защото Господ ще защити делото им, И ще оголи живота на ония, които са ги оголили.

زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

24 Не завързвай приятелство с ядовит човек, И не ходи с гневлив човек.

با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

25 Да не би да научиш пътищата му, И да приготвиш примка за душата си.

مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

26 Не бъди от тия, които дават ръка, От тия, които стават поръчители за дългове,

ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

27 Ако нямаш с какво да платиш, Защо да вземат постелката ти изпод тебе?

زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

28 Не премествай старите межди, Които са положили бащите ти.

حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

29 Видял ли си човек трудолюбив в работата си? Той ще стои пред царе, няма да стои пред неизвестни хора.

اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.