1 Царе 17
1 След това, като свикаха филистимците войските си за война, събраха се в Сокхот Юдин, и разположиха стан в Ефес-дамим, между Сокхот и Азика.
Ug ang mga Filistehanon nagtigum pagtingub sa ilang mga panon sa kasundalohan aron sa pagpakiggubat; ug nanagtigum sila pagtingub didto sa Socho, nga sakup sa Juda, ug nagpahaluna sa campo sa kinatung-an sa Socho ug sa Azeca, sa Ephes-dammim.
2 А Саул и Израилевите мъже се събраха та разположиха стан в долината Ила, и се опълчиха за бой против филистимците.
Ug si Saul ug ang mga tawo sa Israel nanagtigum pagtingub, ug nagpahaluna sa campo sa walog sa Elah, ug gipatalay ang kasundalohan sa gubat batok sa mga Filistehanon.
3 Филистимците стояха на хълма от едната страна, а Израил стоеше на хълма от другата страна, и долината беше помежду им.
Ug ang mga Filistehanon nagtindog ibabaw sa bukid didto sa usang daplin, ug ang Israel nagtindog ibabaw sa bukid sa pikas nga daplin: ug may walog sa taliwala nila.
4 И от филистимския стан излезе юнак на име Голиат, от Гет, шест лакътя и една педя висок.
Ug may migula nga usa ka bantugan gikan sa campo sa mga Filistehanon, nga ginganlan si Goliath, sa Gath, kansang gitas-on may unom ka maniko ug usa ka dangaw.
5 Той имаше меден шлем на главата си, и бе облечен с люспеста броня, тежината на бронята беше пет хиляди сикли мед,
Ug siya may usa ka salokot nga tumbaga sa iyang ulo, ug siya sinul-oban sa usa ka saput nga hiningbis; ug ang gibug-aton sa saput may lima ka libo ka siclo sa tumbaga.
6 и с медни ногавки на пищялите си и медно щитче между рамената си.
Ug siya may putos nga tumbaga sa iyang mga bitiis, ug usa ka bangkaw nga tumbaga sa taliwala sa iyang mga abaga.
7 Дръжката на копието му беше като кросно на тъкач; и острието на копието му тежеше шестотин сикли желязо; и щитоносецът му вървеше пред него.
Ug ang tugdan sa iyang bangkaw sama sa usa ka likisan sa maghahabol; ug ang idlot sa iyang bangkaw timbang ug unom ka gatus ka siclo sa puthaw; ug ang magdadala sa iyang taming nag-una kaniya.
8 И той застана та извика към Израилевите редове, като им каза: Защо излязохте да се опълчите за бой? Не съм ли аз филистимец, и вие Саулови слуги? Изберете си един мъж, па нека слезе при мене.
Ug siya mitindog ug gisinggitan ang mga panon sa kasundalohan sa Israel, ug miingon kanila: Nganong nanganhi kamo sa pagtalay sa inyong kasundalohan aron sa pagpakiggubat? Dili ba ako usa ka Filistehanon, ug kamo mga sulogoon ni Saul? Pagpili kamo ug usa ka tawo alang kaninyo, ug paanhia siya kanako.
9 Ако може да се бие с мене и да ме убие, тогава ние ще ви бъдем слуги; но ако му надвия аз и го убия, тогава вие ще ни бъдете слуги и ще ни се подчинявате.
Kong siya makahimo sa pagpakig-away kanako, ug sa pagpatay kanako, nan kami mahimong inyong mga ulipon; apan kong ako ang makadaug kaniya, ug makapatay kaniya, nan, kamo mahimong among mga ulipon, ug magaalagad kanamo.
10 Филистимецът рече още: Аз хвърлям презрение днес върху Израилевите редове; дайте ми мъж да се бием двама.
Ug ang Filistehanon miingon: Ako nagahagit sa mga panon sa kasundalohan sa Israel niining adlawa; hatagi ako ug usa ka tawo, aron kami magakaaway.
11 А Саул и целият Израил, когато чуха тия думи на филистимеца, смаяха се и се уплашиха твърде много.
Ug sa diha nga si Saul ug ang tibook nga Israel nakadungog niadtong mga pulonga sa Filistehanon, nangaluya sila, ug daku ang ilang kahadlok.
12 А Давид беше син на оня ефратянин от Витлеем Юдов, който се именуваше Есей, и имаше осем сина; и в Сауловите дни тоя човек имаше старейшински чин между хората.
Karon si David maoy anak nga lalake nianang taga-Ephraim sa Beth-lehem sa Juda, kansang ngalan mao si Isai; ug may walo siya ka mga anak nga lalake: ug ang tawo maoy usa ka tigulang nga tawo sa mga adlaw ni Saul, sa taliwala sa mga tawo siya taas na sa panuigon.
13 И тримата по-големи сина на Есея бяха отишли подир Саула във войната; и имената на тримата му сина, които отидоха на войната, бяха - на първородния Елиав, на другия след него, Авинадав и на третия Сама.
Ug ang totolo ka kamagulangang anak nga lalake ni Isai ming-adto sunod kang Saul sa gubat ug ang ngalan sa totolo niya ka anak nga lalake nga ming-adto sa gubat kuyog ni Saul mao si Eliab ang kamagulangan, ug ang sunod si Abinadab, ug ang ikatolo si Samma.
14 Давид беше най-младият; а тримата по-големи следваха Саула.
Ug si David mao ang kamanghuran; ug ang totolo ka magulang mingnunot kang Saul.
15 А Давид отиваше от Саула, за да пасе овците на баща си във Витлеем и се връщаше.
Karon si David mipaingon ngadto ug nganhi gikan kang Saul aron sa pagpakaon sa mga carnero sa iyang amahan didto sa Beth-lehem.
16 И филистимецът се приближаваше заран и вечер и се представяше четиридесет дена.
Ug ang Filistehanon nagpahaduol buntag ug hapon, ug nagpakita sa iyang kaugalingon sulod sa kap-atan ka adlaw.
17 В това време Есей каза на сина си Давида: Вземи сега за братята си една ефа пържено жито и тия десет хляба та ги занеси бърже на братята си в стана;
Ug si Isai miingon kang David nga iyang anak nga lalake: Dad-a karon alang sa imong mga igsoon kining usa ka epha nga sinanglag nga trigo, ug kining napulo ka book nga tinapay, ug dad-a kini sa pagdali ngadto sa campo sa imong mga igsoon;
18 а тия десет пити сирене занеси на хилядника им; и виж, здрави ли са братята ти, и вземи ми белег от тях.
Ug dad-a kining napulo ka queso ngadto sa capitan sa ilang mga linibo, ug tan-awa kong naunsa ang kahimtang sa imong mga igsoon, ug kuhaa ang ilang panaad.
19 Саул и те и всичките Израилеви мъже са в долината Ила, дето се бият с филистимците.
Karon si Saul, ug sila, ug ang tanan nga katawohan sa Israel, didto sa walog sa Elah, nakig-away sa mga Filistehanon.
20 Прочее, на сутринта Давид стана рано, остави овците на пазач, и взе нещата та отиде както Иесей му бе заповядал; и той отиде при оградата от коли когато войската, при излизането си да се опълчи, извикваше гръмогласно за битката.
Ug si David mibangon pagsayo sa buntag, ug gibilin ang mga carnero sa usa ka magbalantay, ug midala, ug milakaw, sumala sa gisugo kaniya ni Isai; ug siya nahiabut sa dapit sa mga carromata, sa diha nga ang panon nga nagpadulong sa unahan sa panag-awayan naninggit tungod sa gubat.
21 И Израил и филистимците се опълчиха войска срещу войска.
Ug ang Israel ug ang mga Filistehanon nanagpatalay sa kasundalohan sa gubat, sa kahimtang nga ang panon sa kasundalohan sa Israel nagkaatbang sa panon sa kasundalohan sa mga Filistehanon.
22 А Давид остави товара си под грижата на товаропазача, и като се завтече към войската, дойде та попита братята си за здравето им.
Ug si David nagbilin sa iyang bantal sa kamot sa magbalantay sa mga bantal, ug midalagan ngadto sa panon sa kasundalohan ug nahiabut, ug miabiabi sa iyang kaigsoonan.
23 И като се разговаряше с тях, ето юнакът, филистимецът от Гет, на име Голиат, излизаше от филистимските редове та говореше според същите думи; и Давид го чу.
Ug sa diha nga siya nakigsulti kanila, ania karon, nahiabut ang mananaug nga Filistehanon sa Gath, si Goliath ang ngalan, gikan sa mga talay sa mga Filistehanon, ug namulong sa mao gihapong pulong: ug si David nakadungog niini.
24 А всичките Израилеви мъже, като видяха тоя мъж, побягнаха от него и много се уплашиха.
Ug ang tanang mga tawo sa Israel, sa diha nga nakakita sila sa tawo, nangalagiw gikan kaniya, ug nangahadlok sa hilabihan gayud.
25 И Израилевите мъже думаха: Видяхте ли тоя мъж, който възлиза? Наистина той възлезе да хвърли презрение върху Израиля; обаче, който го убие, него царят ще обогати с голямо богатство, и ще му даде дъщеря си и ще направи бащиния му дом свободен в Израиля.
Ug ang mga tawo sa Israel ming-ingon: Nakakita ba kamo niining tawohana nga mitungas? sa walay duhaduha aron sa paghagit sa Israel kining tawohana mitungas: ug mahitabo nga ang tawo nga makapatay kaniya, ang hari magadato kaniya uban sa dagkung mga bahandi, ug magahatag kaniya sa iyang anak nga babaye, ug magahatag ug kagawasan sa balay sa iyang amahan sa Israel.
26 И Давид проговори на стоящите при него мъже като каза: Какво ще се направи на онзи, който порази тоя филистимец и отмахне укора, от Израиля? защото коя е тоя необрязан филистимец та да хвърли презрение върху войските на живия Бог?
Ug si David namulong sa mga tawo nga nanagtindog tupad kaniya, nga nagaingon: Unsay buhaton sa tawo nga makapatay niining Filistehanon, ug makakuha sa pagkatalamayon sa Israel? Kay kinsa ba kining walay circuncicion nga Filistehanon nga siya nakighagit man sa mga panon sa kasundalohan sa buhing Dios?
27 И людете му отговориха според казаните думи, като рекоха: така ща се направи на мъжа, който би го поразил.
Ug ang katawohan mingtubag kaniya sa ingon niini, nga nagaingon: Kini pagabuhaton sa tawo nga makapatay kaniya.
28 А като чу Елиав, най-големият му брат, как говореше на мъжете, гневът на Елиава пламна против Давида, и рече: Защо си слязъл тук? и кому си оставил онези малко овци в пустинята? Аз зная гордостта ти и лукавщината на сърцето ти; ти си слязъл, за да видиш битката.
Ug si Eliab nga iyang magulang nga igsoong lalake nakadungog sa diha nga siya nagapakigsulti sa mga tawo; ug ang kasuko ni Eliab misilaub batok kang David, ug siya miingon: Nganong nahianhi ka? ug kinsay imong gibinlan niadtong pipila ka book nga carnero didto sa kamingawan? Ako nahibalo sa imong garbo, ug sa pagkamapahitas-on sa imong kasingkasing; kay ikaw mianhi aron ikaw makatan-aw sa gubat.
29 И Давид каза: Що съм сторил сега? няма ли причина?
Ug si David miingon: Unsa may akong nabuhat karon? Wala bay kapasikaran?
30 И обърна се от него към другиго и говори по същия начин; и людете пак му отговориха според първите думи.
Ug siya mitalikod gikan kaniya sa pag-atubang ngadto sa uban, ug misulti sa mao gihapon ingon sa iyang gisulti; ug ang katawohan mingtubag kaniya pag-usab ingon sa nahauna.
31 И когато се чуха думите, които говори Давид, известиха ги на Саула; и той го повика при себе си.
Ug sa nadungog ang mga pulong nga gipamulong ni David, ilang gisubli kini sa atubangan ni Saul; ug iyang gipakuha siya.
32 И Давид каза на Саула: Да не отпада сърцето на никого поради този. Слугата ти ще иде и ще се бие с тоя филистимец.
Ug si David miingon kang Saul: Hinaut unta nga walay kasingkasing nga maluya tungod kaniya; ang imong sulogoon moadto ug makig-away batok niining Filistehanon
33 Но Саул каза на Давида: ти не можеш да идеш против тоя филистимец да се биеш с него; защото ти си дете, а той е войнствен мъж още от младостта си.
Ug si Saul miingon kang David: Ikaw dili makahimo sa pag-adto aron sa pagpakig-away batok niining Filistehanon; kay ikaw usa lamang ka batan-on, ug siya usa ka tawo sa gubat sukad pa sa iyang pagkabatan-on.
34 А Давид рече на Саула: Слугата ти пасеше овците на баща си; и когато дойдеше лъв или мечка та грабнеше агне от стадото,
Ug si David miingon kang Saul: Ang imong sulogoon nagabantay sa mga carnero sa iyang amahan; ug sa diha nga may ming-anha nga usa ka leon, kun usa ka oso, ug mitukob sa usa ka nating carnero sa panon,
35 аз го подгонвах та го поразявах, и отървавах грабнатото от устата му; и когато се дигнеше върху мене, хващах го за брадата, поразявах го, и го убивах.
Akong gisunod siya, ug gibunalan ko siya, ug nagluwas sa nating carnero gikan sa baba niini; ug sa diha nga kini misukol kanako, gikuptan ko ang bungot niini, ug gibunalan ko siya, ug gipatay ko kini.
36 Слугата ти е убивал и лъв и мечка, и тоя необрязан филистимец ще бъде като едно от тях, понеже хвърли презрение върху войската на живия Бог.
Ang imong sulogoon nakapatay sa leon ug sa oso; ug kining walay circuncicion nga Filistehanon mahimong sama sa usa kanila, sa pagtan-aw nga siya nakighagit sa panon sa kasundalohan sa Dios nga buhi.
37 Рече още Давид: Господ, Който ме отърва от лапата на лъв и от лапата на мечка, Той ще ме отърве и от ръката на тоя филистимец. И Саул каза на Давида: Иди: и Господ да бъде с тебе.
Ug si David miingon: Si Jehova nga nagluwas kanako gikan sa tiil sa leon, ug gikan sa tiil sa oso, siya magaluwas kanako gikan sa kamot niining Filistehanon. Ug si Saul miingon kang David: Lakaw, ug si Jehova magauban kanimo.
38 Тогава Саул облече Давида с облеклото си, и тури меден шлем на главата му, и облече го с броня.
Ug gibistihan ni Saul si David sa iyang bisti, ug iyang gibutangan ug usa ka salokot nga tumbaga sa iyang ulo, ug gibistihan siya sa usa ka bisti nga hiningbis.
39 И Давид препаса неговия меч над облеклото му и се постара да походи, защото не беше навикнал с тях. И Давид каза на Саула: Не мога да ходя с тия оръжия, защото не съм навикнал. И така Давид ги съблече.
Ug gitakin ni David ang iyang pinuti sa iyang bisti, ug misulay sa paglakaw; kay siya wala pa makasulay niana. Ug si David miingon kang Saul. Ako dili makaadto uban niini; kay wala pa ako makasulay niini. Ug gihubo kini ni David gikan kaniya.
40 И взе тоягата си в ръка, и като си избра пет гладки камъка от потока и ги тури в овчарската си торба, той се приближаваше към филистимеца с прашката си в ръка.
Ug gibitbit niya ang iyang sungkod sa iyang kamot, ug nagpili siya ug lima ka mahinlo nga bato gikan sa sapa, ug gibutang kini sa puntil sa magbalantay sa carnero nga diha kaniya, bisan pa diha sa iyang poyo, ug ang iyang lamboyog dinha sa iyang kamot: ug napahaduol sa Filistehanon.
41 И филистимецът напредваше и се приближаваше към Давида; и щитоносецът вървеше пред него.
Ug ang Filistehanon miabut ug mipahaduol kang David; ug ang tawo nga nagdala sa taming nag-una kaniya.
42 И когато филистимецът погледна наоколо и видя Давида, презря го, защото беше дете и рус и красив на лице.
Ug sa paglingi sa Filistehanon, ug nakakita kang David, iyang gitamay siya, kay siya usa lamang ka batan-on, ug mapulapula, ug inubanan sa matahum nga panagway.
43 И филистимецът каза на Давида: Куче ли съм аз, та идеш против мене с тояга? И филистимецът прокле Давида с боговете си.
Ug ang Filistehanon miingon kang David: Iro ba ako, nga ikaw mianhi kanako uban sa mga sungkod? Ug ang Filistehanon mitunglo kang David pinaagi sa iyang mga dios.
44 Филистимецът още каза на Давида: Дойди при мене, и ще дам месата ти на въздушните птици и на земните зверове.
Ug ang Filistehanon miingon kang David: Umari ka kanako, ug ihatag ko ang imong unod sa mga langgam sa mga langit, ug sa mga mananap sa kapatagan.
45 А Давид каза на филистимеца: Ти идеш против мене с меч и копие и сулица; а аз ида против тебе в името на Господа на Силите, Бога на Израилевите войски, върху които ти хвърли презрение.
Unya miingon si David sa Filistehanon: Ikaw mianhi kanako uban sa usa ka pinuti, ug uban sa usa ka bangkaw, ug uban sa usa ka salapang apan ako mianhi kanimo sa ngalan ni Jehova sa mga panon, ang Dios sa mga panon sa mga kasundalohan sa Israel, nga imong gipanamastamasan.
46 Днес Господ ще те предаде в ръката ми; и като те поразя ще ти отнема главата, и днес ще предам труповете на филистимското множество на въздушните птици и на земните зверове; за да познае целият свят, че има Бог в Израиля,
Niining adlawa magatugyan si Jehova kanimo sa akong kamot; ug ako magabunal, ug magalunggo sa imong ulo gikan kanimo; ug ihatag ko ang mga minatay sa panon sa mga Filistehanon niining adlawa ngadto sa mga langgam sa kalangitan, ug sa mga ihalas nga mga mananap sa yuta; aron nga ang tibook yuta manghibalo nga adunay usa ka Dios sa Israel.
47 и да познаят всички тук събрани, че Господ не избавя с меч и копие; защото боят е на Господа, и Той ще ви предаде в нашата ръка.
Ug aron nga kining tibook katilingban manghibalo nga si Jehova magaluwas dili pinaagi sa pinuti ug bangkaw: kay ang gubat iya ni Jehova, ug siya magahatag kanimo sa among kamot.
48 И като стана филистимецът та идваше и се приближаваше да посрещне Давида, Давид побърза и се завтече към редовете да посрещне филистимеца.
Ug nahitabo, sa diha nga ang Filistehanon mitindog, ug miadto ug mipahaduol aron sa pagtagbo kang David, nga si David midali, ug midalagan padulong sa panon sa kasundalohan aron sa pagtagbo sa Filistehanon.
49 И Давид тури ръката си в торбата си та взе от там камък, и като го хвърли с прашката, удари филистимеца в челото му; и той падна по лицето си на земята.
Ug gikuot ni David ang iyang kamot sa iyang puntil, ug gikuha didto ang usa ka bato, ug gilabyog kini, ug naigo ang Filistehanon sa iyang agtang; ug ang bato nahilubong sa iyang agtang, ug nahiumod siya sa yuta.
50 Така Давид надви филистимеца с прашка и с камък, и удари филистимеца и го уби. Но нямаше меч в ръката на Давида;
Busa si David nakadaug sa Filistehanon uban sa usa ka lamboyog ug uban sa usa ka bato, ug naigo ang Filistehanon, ug gipatay siya; apan walay pinuti diha sa kamot ni David.
51 затова Давид се завтече та застана над филистимеца, и хвана меча му и го изтръгна из ножницата му и като го уби отсече главата му с него. А филистимците, като видяха, че юнакът им умря, побягнаха.
Unya si David midalagan, ug mitindog sa ibabaw sa Filistehanon, ug gikuha ang iyang pinuti, ug giibut kini gikan sa sakuban niana, ug gipatay siya, ug gipunggot ang iyang ulo niini. Ug sa pagtan-aw sa mga Filistehanon nga ang ilang mananaug patay na, sila nangalagiw.
52 Тогава Израилевите и Юдовите мъже станаха, извикаха и подгониха филистимците до прохода на Гая и до портите на Акарон. И ранените филистимци паднаха из пътя за Саараим до Гет и до Акарон.
Ug ang mga tawo sa Israel ug sa Juda mingbangon, ug naninggit, ug minglutos sa mga Filistehanon, hangtud nga ikaw mahiabut sa Gai, ug ngadto sa ganghaan sa Ecron. Ug ang mga nangasamad sa mga Filistehanon nangapukan diha sa alagianan ngadto sa Saraim, bisan ngadto sa Gath, ug ngadto sa Ecron.
53 А израилтяните, като се върнаха от преследването на филистимците, разграбиха стана им.
Ug ang mga anak sa Israel namauli gikan sa paglutos sa mga Filistehanon, ug ilang gitulis ang ilang campo.
54 И Давид взе главата на филистимеца та я занесе в Ерусалим, а оръжията му тури в шатъра си.
Ug gikuha ni David ang ulo sa Filistehanon, ug gidala kini ngadto sa Jerusalem; apan iyang gibutang ang iyang saput sa gubat didto sa iyang balongbalong.
55 А Саул, когато видя Давида, че излизаше против филистимеца, каза на военачалника Авенира: Авенире, чий син е тоя момък? А Авенир рече: Заклевам се в живота на душата ти, царю не зная.
Ug sa diha nga si Saul nakakita nga si David miadto batok sa Filistehanon, siya miingon kang Abner, ang capitan, sa panon, Abner kinsang anak kining batan-ona? Ug si Abner miingon: Ingon nga buhi ang imong kalag, Oh hari, dili ako makasugilon.
56 И царят каза: Попитай чий син е тоя момък.
Ug ang hari miingon: Pangutana kinsang anak ang batan-on.
57 И като се връщаше Давид от поражението на филистимеца, Авенир го взе та го доведе пред Саула; и главата на филистимеца беше в ръката му.
Ug sa nahiuli na si David gikan sa pagpatay sa Filistehanon, gikuha siya ni Abner, ug gidala siya sa atubangan ni Saul uban ang ulo sa Filistehanon sa iyang kamot.
58 И Саул му рече: Чий син си, младежо? А Давид отговори: Аз съм син на слугата ти витлеемеца Есей.
Ug si Saul miingon kaniya: Kang kinsang anak ikaw, ikaw batan-ong tawo? Ug si David mitubag: Ako ang anak sa imong sulogoon nga si Isai ang Beth-lehemnon.
