Luke 9
1 A'yo wulon don ha ba ye bubu ri na nno ba gbengble ni ikoh u wa ba zu brji, na chu lilo rju ni bi lilo.
耶稣召齐十二门徒，赋予他们力量和权力，去制伏一切妖魔，医治各样的疾病。
2 Na ton ba hi ndu ba hi na hi bla tre Irji, na chu lilo rju ni bi lilo.
然后派遣他们去宣讲上帝之国和医治病人。
3 Nna hla bawu, nadi ndu ba na ban ikpe rirme nji u bi hi ni zren na; na ban kpalah na, na ban gopelena, na ban bi rina, na nji inklen na, ni na nji inkolom ri u siran na.
他对他们说：“你们路上什么都不用带，手杖、袋子、食物、银钱或是衣服都不需要。
4 Ko ni ko irime bi ri ni mi bika son zu nikima ni ka lu zu niki hi kpambi.
无论走进谁家，就住下，直到需要离开为止。
5 Bubu wa ba na kpa yina, u bika lunde ni gbu ki, ni k'bon wru zah mbi hle ni bawu ndu k'ri gban (Alama) ni bawa ni kah wo'a.
如果那家人不接待你，在离开那座城的时候，就把脚上的灰尘跺下，以此警示他们。”
6 U ba lunde shan ni nkanka hi ni gbu'gbu na ni bla tre Irji na ni ju lilo ni rju.
于是门徒们就出发走遍各乡，传讲福音，到处医治病人。
7 U ba he u Hiridus, Ichu, a wo kpe wa a si zren wawu'a. Wa ti sissri ni wa a wo bari ba si tre andi Yahaya wa ani tie Batisma a la ye ni rema.
君王希律听到这一切，感到非常困惑，因为有人说：“约翰起死复生了。”
8 Ba ri ba tre nda ahi Anabi Iliya, ba rju ye ni re u ba ri ba tre nda ahi iri nimi Anabawa bi sen ba a la rju ye ni re.
又有人说：“以利亚显现了。”还有人说：“古时的一位先知复活了。”
9 Hiridus tre andi ana Yahaya ne, don wawu nna chutu ma ye, u zizan ahi nha mba mi si wo bibi tre yi nitu ma? Rji niki wa soma wa nkon wa ani toh Yesu.
希律说：“毫无疑问我已经将约翰斩头，但他又是谁，我怎么会听到关于他的这些事呢？”于是他就设法要见耶稣。
10 U bi hla tre Irji ba rji ni zren mba ye na ye hla ni Yesu ikpe wa ba ka ti'a wawu. Niki u wa vuba u ba hi ni mi gbu Betsaida.
门徒们回来后把所做之事报告耶稣，于是他带着他们离开，去一个叫做伯赛大城的地方。
11 Da jubu ndji'a ba wo wu rji wa Yesu hi, na hu zah ma hi niki wa kpa ba na hla tre Bachi ni tre u son nkon Irji ni klekle'a na no bi wa ba si wa sikpa'a si.
民众知道后也跟了去。他接待他们，向他们讲述上帝之国，医好需要救治之人。
12 U Almajere ba ba toh yalu ni tie nan myen ndi ko ani kpanyeme ni ndu ndji bi wa ba ye ndu ba lu ri mi gbu wa ba he ni hwehwre ni rju yi na fe bubu kru ni kpe wa ba rhi. Don kina he hwehwre ni gbu na.
天色将晚，十二门徒来到他跟前，说：“你让众人散了吧，让他们到附近的村庄和农场去，找地方住，找东西吃，因为这里是一片荒野。”
13 I wa hla, ni bawu ndu ba no ba kpe-wa ba rhi. U ba tre andi ki he ni gble bredi iton migyen ni lambe hari se de ki ka hi le biri ye ni bawa wa bari'a.
但耶稣说：“你们可以给他们吃的东西！”他们说：“我们只有五个饼和两条鱼，除非你想让我们去为所有人买食物。”
14 (U ba kei indji dubu ton.) Wa ndu Almajere (mri koh ma) ndu ba hla ni bawu ni ndu ba kuson ni wuwlon k'bu-titton ni k'klen wawu.
这里大概有五千名男人。他对门徒说：“让他们分组坐下，每组大概五十人。”
15 U ba ti tohki, u indji ba kuson.
门徒就照他的话叫众人坐下。
16 U wa ban bredi'a ni lambe hari'a na nzuttu hi ni shulu, na ti lulu yo bawu na genba ti zizah, na ka no mri koh ma (Almajere) ni ndu ba gaba.
耶稣拿起这五个饼和两条鱼，望着天，为食物祝福。然后掰开饼，持续不断地递给门徒，与众人分享。
17 U ba ri wrji wa wu mba wu na ni mbru ma, u mri koh ma (Almajere) ba vu mbru ma shuti shu ni sisen Ise-ri.
所有人都吃饱了，把剩下的食物收拾起来，装满了十二个篮子。
18 Ni viri Yesu si bre Bachi ni kankrji ma, u mri koh ma (Almajere) ba ye niwu, wa myen ba, “A hi nha indji ba yo me?”
还有一次耶稣独自祈祷的时候，只有门徒和他在一起。他问他们：“所有这些民众是怎么看我的？”
19 U ba hla niwu, “Bari ba tre, Yahaya wa ani tie batisma, bari kuma ba tre ndi Anebi Iliya, hra bari ba tre ndi ahi ri ni mi Anabawa bi sisen mu wa iri mba aka k'ma ye ni re.”
他们回答：“有人说是你是施洗的约翰，有人说你是以利亚，还有人说你是古时的一位先知复活。”
20 Wa mye ba, “U bi yi na, bi yo me ndi nha?” Bitrus sa niwu ndi, “U Almisihu wa u rji ni Bachi Irji.
他又问他们：“你们怎么看我？” 彼得回答：“你是上帝的基督。”
21 Yesu hron ba suse ni ndu ba na jla ni ndrjo naki rina.
耶稣严厉地嘱咐他们，不要把这事告诉其他人。
22 Na hla ni bawu, A gbigbi ivren ndji ni sha ya nitu kpie gbugbu; bi ninkon ba kamba niwu ni Piristoci, ni bi nhan, nda la wuu, nivi u tra ba ta'wu shme.
他说：“人子必须遭受许多苦难，被长老、祭司长和宗教老师拒绝，然后被杀害，但会在第三日复活。”
23 Na hla ni bawu wawu mba, nli indi wa ani son hu me gbigbi me ndu kama ni tuma, na ban nkunkron u wa ba kagran ni viri san ma (Giciye) na hume ko ni nton rime.
耶稣又对众人说：“如果有人愿意跟从我，就必须舍弃自己，天天背着自己的十字架跟从于我。
24 Indji wa a tre ndi wawu ni kpa tuma chuwo'a, ana nawo na, ama indji wa a ka tuma no nitu mu'a, ani kpa tuma chuwo kima.
如果你想拯救自己的生命，就必会丢掉生命。但如果你为我牺牲生命，必拯救生命。
25 Lada indji a hi nge, wa ani fe gbungblu'a wawa, da na fe re na?
即使赢得全世界，但你最终却迷失或毁灭，又有什么好处呢？
26 Indji wa ni ti shan hla tre mu, Ivren ndji me ni tie shan ma ni nton wa ani k'ma ye ni k'bu Ma ni k'bu Itti ma ni u Maleku njanji.
如果你因为我和我所授之道而感到耻辱，当人子带着荣耀以及天父和天使的荣耀降临时，也必把你视为耻辱。
27 Misi hla ni yiwu iwa yi a gbigbi, nimi mbi wa bi klewa bari mbi bana qu na, se ba toh Irji (Mulki).
告诉你们真相，这里的人群中，有人在死亡之前就能看到上帝之国。”
28 Yesu tre klama bi yi, na ban Bitrus mba Yahaya ni Yakubu, na hon hi nitu ngbulu ni hi bre Bachi ni mu.
在他说出这番话约八天后，耶稣带着彼得、约翰和雅各上山去祷告。
29 Wa ahe ni mi si bre, u shishima ka siran, U inklon ma a kpan tie kink'lan re me na zan ni ri.
在祷告的过程中，他的面貌忽然改变，衣服散发着洁白的光芒。
30 Hihari me indji hari, ba si tre ni Yesu, ba Musa mba Iliya.
摩西和以利亚显现在荣光之中，开始与耶稣交流，
31 U ba rju kagon mba ni nikon u Bachi. U ba tre ni Yesu ni tu hi kpama wa a te whre u ye tsar ni Wurushelima.
谈论他去世的事，这也是他在耶路撒冷需要完成的事情。
32 Bitrus ni Almajire wa ba he baba ba kle si kru nna na k'mo, da ba lunde, nan ba toh ikpan ma ni ndji hari ba kri niwu.
彼得和同伴都在打盹。醒过来之后，就看见他的荣光，也认出了与耶稣站在一起的那两个人。
33 Wa ba lu ni bri Yesu na hi kpa-mba, Bitrus tre andi ttie ko mu, abi ni tawu wa ki he niwa, ani bi ndu ta me-tra tie tra; iri ni wu, iri ni Musa u iri ni Iliya. (Ana toh kpe wa a si tre'a na.
那二人正要离开他的时候，彼得对耶稣说：“主啊，能来到这里太好了！我们可以搭三个庇护所，一个为你，一个为摩西，一个为以利亚。”但他其实并不知道自己在说什么。
34 Wa he nimi tre, u kpalu a lu ka ba, u ba tie sissri ni wa ba lu ri ni kpa lu'a.
就在他说话的时候，有一片云笼罩在他们上方，这让门徒们很害怕。
35 U ba wo lantre rji ni kpalu'a, ni tre ndi, iwa yi mba ahi vren Mu wa me chu'a wo wu.
云里飘出来一个声音，说：“这是我的天选之子，你们要听从他！”
36 U lantre ban chuwo tre ni kpalu'a, Yesu he ni kankrji ma. U ba son ni ngbangbi ba na hla kperi ni ndrjo ni vi bi kii wa ba toh na.
声音消失后，众人只看到耶稣自己。关于这一刻所见之事，门徒们没有说出去，没有告诉任何人。
37 Ni vi rima wa ba grji rji ni ngbulu ye, u gbugbu indji ba ye niwu.
他们下山后的第二天，有一大群人等在那里迎接耶稣。
38 Hihari me, U ri ni mi indji ba a tre ngban me, Mala bubo me, k'ma ya vren mu, ahi vren mu iriri mi gen.
人群中有一个人喊着：“老师，求你看看我儿子吧，他是我的独子。
39 Meme brji ni hon ni wu tu na yo ku-k'mo, na jijiga niwu na gben glele na yo futen shu yiu. Ni ker ri a ban chuwo ani timba ana fie fie mana idan a ban chuwo.
一个恶灵附上了他的身体，他会忽然喊叫，身体抽搐，口吐白沫。恶灵会折磨糟践他，不肯放过他。
40 Mi bre mi ri koh me (Almajere) ni dun ba zu meme brji rju ni wu ni kpa, u bana ya na
我求过你的门徒把他赶出去，他们却办不到。”
41 Yesu tre andi biyi bi tsren g'gran ni ka kpa nyeme ni k'ma bi ni tan mi ua vu suron ni son ni yi? “Nji vren me ye wa yi.”
耶稣说：“唉！这没有信仰的腐朽世界啊！我还要和你们在一起多久，忍受你们到几时？把你儿子带到这里来吧！”
42 U vren lu ni hi meme brji wru yo k'bon ni menme u Yesu zu meme brji na chu lilo rju niwu na ka no tie ma
那孩子走过来的时候，恶鬼把他摔倒，让他不停抽搐。耶稣斥责那恶灵，然后把孩子医好，交给他父亲。
43 U ba tie sissriwawu mba, wa ba toh gbengble u Irji wa a tie na hla ni Almajere ma,
众人都惊奇上帝的力量。就在大家还在惊讶耶稣所做的一切时，耶稣对门徒说：
44 “Bi ka ndu tre yi ri ni yiwu ni ton su se: Ivren Indji mba ka no ba ni wo indji.”
“仔细听好我将要说的话：人子将遭受人的背叛。”
45 U bana toh itu tre na, a ri ni bawu, ni ndu ba toh tu kpi a si tre na, naki me ba tie sissri nda miyen itu tre me na.
门徒不明白，因为这话的真实意思被隐藏起来了，他们无法理解其隐喻之意，也不敢多问。
46 Ba lu ni gbi suron ni kpa mba, andi a nhan zan ma ninkon'a.
后来，门徒之间开始争论谁最伟大。
47 Yesu toh kpe wa a he ni suron mba, na ban kpran vren ye tsi ni kpa ma ko san.
耶稣知道他们在争论什么，就找了一个小孩子过来，叫他站在自己旁边，
48 Na hla bawu, ndu ndji wa a kpa vren klenken yi, ni mi inde mu'a a kpame, indji wa a kpame, a kpa indji wa a ton me. Indji wa a vi zizanma ni yi'a a wa wuyi a ninkon ni mi mbi.
他对门徒们说：“凡以我之名接待这孩子，就是接待我，凡接待我者，就是接待派我来到这里的上帝。你们中间谁的年龄最小，谁就最伟大。”
49 Yahaya yo a ndi ninkon mbu, ki toh indji ri niwa mu si ju brji ni ndji ni nde me wana nihu ta ni mi mbu na.
约翰说：“主啊，我们看见有一个人以你的名驱鬼，我们就制止他，因为他不是我们中的一员。”
50 Yesu tre na zuuna, indji wa ana yo ko shi na ahi u me.
耶稣说：“不要制止他，因为没有人能以我之名行神迹，同时又诅咒我。”
51 U vi chibi ye whiwhre wa ba ban hon hi ni shu, wa yo suron ma ndi wa wu ni hi Wurushelima.
耶稣升入天堂的日子即将来临，他决意去耶路撒冷。
52 Wa ton Manzani duba guchi hi niwu, u ba ka ri ni gbu Samariya wa be m'lan ko nge tie niwu ki.
他派信使先走一步，造访撒玛利亚的一个村庄，为他做准备。
53 U indji ba niki bana kpa ni wo ha na, don ba toh a yo suron u hi ni Wurishelima.
但那里的人不欢迎他，因为他决定去耶路撒冷。
54 Wa Imri koh ma (Almajire) Yakubu mba Yohana ba toh naki, nda tre, “Bachi, U son ndu ta ton ilu rji ni shulu dun gon ba?”
他的门徒雅各和约翰看见了，就说：“主啊，你要我们呼唤从天而降的火烧死他们吗？”
55 Wa k'ma ya ba nda zuba.
但耶稣转过身斥责他们。
56 U ba tsi ka hi ni gbu ri kan.
然后一行人就开始去其他的村庄。
57 Wa ba he ni mi si hi ni gon, u ndrjo a tre niwu, “Mi huwu hi ni wawu wrji wa usi hi.”
在路上，有一个人对耶稣说：“你无论去哪里，我都要跟随你！”
58 Yesu hla ni wu andi, n'nma bi miji ba he ni juju wa ba ri ni mi, u nchinchen ni shu ba he ni koh mba, u Me Vren Ndji mina he ni wrji u ka tu yo na.
耶稣对那人说：“狐狸有洞，飞鸟有窝，人子却没有栖身之地。”
59 Wa a hla yo ri andi “Hu me.” U ndji'a hla ndi, “Bachi, Mi bre'u dun mi guchi hi rju itti mu ri.”
他对另一个人说：“跟随我吧！”那人说：“主啊，先让我先回去安葬我的父亲吧。”
60 U wa hla niwu, “Bri k'mo ndu ba rju k'mo ba kimba. Ama niwu hi gbugban mu ni hi hla tre Irji kagon gbungblu.
耶稣说：“让死人去埋葬他们的死人吧，你应该去传扬上帝之国。”
61 U indji mu kan tre mi hu, Bachi, a ma ndu mi hi hla ndji mi hi ni bawu ni koh mu.
又有一个人说：“主啊，我要跟随你，但容我先回去与家人道别。”
62 Yesu hla niwu, “Andi Indji wa a kawo vu zan ni soma yarrhan da hla ka ya gon indji mba ku nyre wa ani toh koh Irji.
耶稣说：“如果你已经开始耕犁，就不要向后看，否则就不适合进入上帝之国。”
