Luke 12
1 Ni nton kima, indji dubu gbugbuwu ba rju ye shubi nitu bran mba ba hon ta chan kpamba. Alu kri tre ni guchi ni mri ko ma ndi, “Mla ya yist wu Farisawa, wandi ahi gyuru ndji nitu zren mba
Leleꞌ naa, hambu atahori rifon hira rema rae rena Yesus. Ara laoꞌ rakaseseti ma heo rala E. Boe ma Ana olaꞌ naꞌahuluꞌ no ana dedꞌenu nara nae, “Minea ao mara fo afiꞌ tunga atahori Farisi ra mana dꞌea-rala nara. Huu ara hiiꞌ a olaꞌ laen, ma tao laen.
2 Ba kpe wa ba kawu wandi ana rju kri ndende ni ra na, ba kpe wa ba kari wandi bana toh na.
Ara tao ao nara onaꞌ atahori maloleꞌ, te dei fo sira mana dꞌea-rala nara nenenitaꞌ. Huu basa mana neꞌefuniꞌ aleꞌ ia, dei fo nenenitaꞌ.
3 Nitu kima, ikpi wa wu tre ni bwu ba wo ni kpan, i wuta tre kpe ni riri ni ton, nimi tra, ba dbu hla ni tu nkan.
Saa fo hei olaꞌ funi-funiꞌ leleꞌ ia, dei fo atahori rena relo-relo. Saa fo hei utu-utu sia kama rala o, dei fo atahori olaꞌ rahereꞌ sia atahori hetar matan.”
4 Mi hla ni yiwu, kpukpanmu, na tie sissri bi wa ba wu ikpa megyen, dana he ni kpe wa ba la tie na.
Yesus olaꞌ seluꞌ nae, Ana nggare! Afiꞌ mimitau mete ma atahori rae tao risa nggi. Huu ara bisa risaꞌ a hei ao-sisim, te nda bisa tao saa-saa mbali samanam sa boe.
5 Ama, mi gbron ton mbi nitu wa be klu'u klu wandi anita wu, a he ni gbengble wu ta u yo ni lu shetan. Ee, Mi hla ni yiwu, klu'u. (Geenna g1067)
Au ae ufadꞌe ae, hei musi mimitau seka. Hei musi mimitau Lamatualain. Huu Eni bisa tao nisa nggi, ma mbia nggi misiꞌ naraka rala mii. De Eni ia, fo hei musi mimitau tebꞌe-tebꞌeꞌ. (Geenna g1067)
6 Bana leni chinche sparo ton nitu wlo bubo tra na? Ni kima me, Irji na kparisu ni iri mba na.
Ama duꞌa sobꞌa, mbui lutuk felin baꞌu saa? Nda mafelit sa, to?! Mbuiꞌ lima na sen rua, to? Mae taꞌo naa o Lamatualain nda liliiꞌ hela esa sa boe.
7 Infutu wu tume me a bla ba pempe. Natie sissri na. Wu he ni ndu zan chinchen sparo gbugbuwu.
Onaꞌ naa boe, Lamatuaꞌ taomataꞌ neu nggi. Ana nahine tebꞌe langga fuluꞌ hira sia langga mara. Dadꞌi ama afiꞌ, mimitau, huu Lamatuaꞌ nile hei lenaꞌ mbui lutuk hetar naa ra.”
8 Mi hla ni yiwu ndji wa a kri nda tre ni tu mu ni shishi ndji, Vren Ndji ngame ni tre ni tuma ni shishi Maleku Irji,
Basa ma, Yesus olaꞌ fai no Ana dedꞌenun nae, “Pasa ndiki mara malolole! Mete ma hambu atahori nambarani nataa Au sia atahori hetar matan sia raefafoꞌ ia, dei fo Au o utaa e sia Lamatualain ana dedenu nara matan sia sorga ae, eni, Au atahori ngga.
9 Anita kama ni me ni shishi ndji, ba kama niwu ni shishi Maleku Irji.
Te mete ma hambu atahori olaꞌ sia atahori matan nae, eni nda nahine Au sa, dei fo Au o, olaꞌ sia Lamatualain ate nara matan sia sorga ae, Au o nda uhine e sa boe.
10 Ko nha wa a tre lan tre meme nitu Vren Ndji, bakpa wru hle niwu, ama wuta tra valala wu gbron gbrongrji, nitu Ruhu Tsatsra, bana wru hle niwu na.
Au ia, Atahori Matetuꞌ a. Mete ma hambu atahori olaꞌ tao maꞌafo Nara malole ngga, na, Lamatualain feꞌe nau fee ambon neu salan. Te mete ma ana olaꞌ tao maꞌafo Lamatuaꞌ Dula-dꞌale Meumaren nara malolen, Lamatualain nda fee ambon neu salan sa.
11 Bati ngrji wu ye ni shishi kikle bi mitra Sinagog, bi tie chu baba bi ninkon gbu, na du suron mbi rjoku nitu kpe wandi bi tre wa ani kpauyi chuwo na.
Mete ma atahori ro nggi misiꞌ mamana neꞌetuꞌ dedꞌea-oꞌolaꞌ agama, fo, misiꞌ atahori mana toꞌu parenda ra, huu hei mimihere Au, na afiꞌ mimitau soꞌal hei mae misilaꞌe ao mara taꞌo bee.
12 Ruhu Tsatsra ni tsro yi ni nton kima, ikpe wa bi tre'a.
Huu leleꞌ naa o, Lamatualain Dula-dꞌale Meumaren nanori nggi dedꞌea-oꞌolaꞌ nandaa no saa, fo hei parlu mitaa neu se.”
13 Ndji rinimi ikpan ndji ba a tre niwu ndi, Ticha, hla ni vayi mu ni du ga gado mbu ni me.
Basa naa ma, esa mia atahori hetar naa ra natane Yesus nae, “Ama Meser! Tulun denu aꞌa ngga fo bꞌanggi no au hai amam hata-heton dei.”
14 Yesu a hla wu ndi Ndji, anha yo me mi ga tre koh du mi ri nimi tre mbi?
Te Yesus nataa e nae, “Wah! Seka mana soꞌu Au dadꞌi mana maꞌetu hei ruꞌa nggi dedꞌeꞌat ma mataꞌ naa?”
15 A tre ni ba andi, mla toh ni na du son tu do honyi na, nitu mlason ndji ni vrhi ana nitu kri ni gbugbu ikpi wa a he ni wuna.
Basa ma Yesus olaꞌ neu atahori hetar naa ra nae, “Hei musi besa-bꞌesa fo afiꞌ misuu-miseti. Huu hata-hetoꞌ naeꞌ nda bisa tao nggi misodꞌa no mole-dꞌame sa.”
16 Nikima, Yesu a tre parabul ni bawu ndi, “Irju ndji wu wo ri nu birhi gbugbuwu.
Boe ma, Ana dui nekendandaaꞌ sa nae, “Hambu atahori mamasuꞌiꞌ sa, osin hambu buna-bꞌoaꞌ naen seli.
17 A son nda mla ya ni kpama nda tre ndi, 'Mi tie ni he, nitu mina he ni bubu wa mi zi biri wu wru mu na?'
Losa nggudꞌan nara sofe nenedidinaꞌ, de nda nitaꞌ nae tao taꞌo bee sa boe.
18 A tre ndi, ngye kpe wa mi ti a yi. Mi zi ba wronmu ni mme bi rigrama, nike mi zi biri wu wrhu mu mba mbru ikpi mu wawu.
De ana duꞌa nae, ‘Au ae tao taꞌoꞌ a ia! Au ofe hendi nggudꞌan mbaraaꞌ a, fo tao uꞌumoko e, fo au mbedꞌaꞌ osi ngga buna-bꞌoa nara ma basa hata-heto nggara sia naa.
19 Mi hla ni suron mu, “Suron, wu he ni kpi gbugbuwu wa wu mla zi wu ise gbugbu ni ko shishi. Kuson si rhi ni so, son piyame.'”
Mete ma taꞌo naa ena, na au olaꞌ mbali ao ngga ae, ‘We! nggudꞌan sofe ena! Nanaat dai ua losa too-too ena. De mua-minu malaladꞌa ma mumuhoꞌo pepedꞌos ei ma leo!”
20 Ee, Irji hla wu ndi, 'Ruhu ndji, ni chu wu luwa, ba kpa vrhi suron meluwa, i ikpi ba wu mla zi ba, wu don ni nha?'
Te huu Lamatualain nafadꞌe neu e nae, ‘Woi! Nggoa ma, dei! Tetembaꞌ ia boe, mate nggo. Naa, seka mana hambu basa nggudꞌan ma isi-oen?’
21 Kima he na bibi ndji bari, ba vu kpi si mla zi ni tu mba, nda k'ma tie bi kpla ni Irji.
Dadꞌi taꞌo ia! Atahori bisa raꞌadꞌuru hata-hetoꞌ nae-nae sia raefafoꞌ ia soaꞌ neu aon, huu sia Lamatualain dudꞌuꞌan, eni, hata-taaꞌ, huu nda maloleꞌ no Lamatuaꞌ sa.”
22 Yesu a hla ni mri koh ma ndi, Mi hla yiwu, na dame ni tu me na, ikpe wa wuri, ko ni kpame, ikpe wa wu sru.
Basa ma Yesus nanori seluꞌ ana dedenu nara nae, “Ama afiꞌ mbute-mue mo masodꞌa mara fai-fai esa, soꞌal mae mia saa do pake saa.
23 Vri son a zan biri i kpa zan nklon wu sru.
Huu hita masodꞌan ia, lenaꞌ mia saa fo hita taaꞌ a, ma saa fo hita pakeꞌ a.
24 Ya kikle chinche ravins, bana chu ndana han na. Ba na he ni tra wu zi kpi ko wron na, ama Irji ni nuba irhi-mba. Wu na zan chinche ba ni anfani ni shishi Irji na?
Mete sobꞌa mbui kaaꞌ ra! Ara nda sela sa, nda etu-oru sa, nda raꞌena nggudꞌan fo mbedꞌaꞌ nanaat sa, te Lamatualain naꞌabꞌoi se. Mete ma taꞌo naa, na, Ana o bisa naꞌabꞌoi nggi boe. Huu Ana nile hei lenaꞌ mbuiꞌ naa ra.
25 Inha nimi-mbi, nitu son rhimre nitu kpe, ani du vi wu vri ma hon zan cubit?
Mete ma atahori rambariiꞌ sia tiroao a matan, fo barias aon, na, ana bisa tao namadꞌoo fula-fai masodꞌan, do? Hokoꞌ!
26 Wuta na toh tie mri kpi toh wayi na, nitu ngye wu du suron me du na kuson si na?
Dadꞌi mete ma soaꞌ a mbute-mue mo dꞌala anak naa ra, nda nendi fee nggo saa sa boe, na, saa de hei feꞌe mae mbute-mue mo dꞌala monaeꞌ ra fai? Naa, onton na saa?
27 Ya mri vunvu bi kpan mbi ni shishi to lilies, ni lu gbron mbu, bana tiya na, bana k'ma ya bubu na, ee, Solomon me ni nzu hon ma ana sru ikpi wu bi toh iri-mba na.
Mete sobꞌa bꞌuna lasi ra. Ara nda tao osi-lutu sa, ma nda tenu-lolo sa. Te mane Soleman bꞌua-baꞌu meulaun o, nda maloleꞌ lenaꞌ buna lasi a meulaun sa.
28 Irji nita nu ghiga wu wrhu, wandi luwa ahe, i mble ba kau taga ni lu, ani tie he ndana nu nklon wu sru na? Wu ndji wu kpanyime ni wu fime.
Huu Lamatualain naꞌaboi uru anaꞌ fo nda naꞌena sosoaꞌ sa, mana nasodꞌa faiꞌ ia, ma mbilaꞌ neu na mate, fo atahori nggari nisiꞌ ai rala. Mete ma taꞌo naa, na, Ana o bisa naꞌaboi hei fo mana mafeliꞌ lenaꞌ uru anaꞌ. Dadꞌi, taꞌo bee de hei nda mimihena tebꞌe-tebꞌeꞌ neu E sa?
29 Na yo shishi ni kpe wa wu rhi ndi sona, na du suron me hamma ni kukru na.
Onaꞌ naa boe, hei sudꞌi dudꞌuꞌa dꞌala nanaa-nininuꞌ fai. Te dei fo Lamatuaꞌ mana ator.
30 Gbungblu wawu ba yo suron wa ikpi biki, i Timbi toh wu son kpi baki ngame
Atahori nda mana namahena neu Lamatuaꞌ sa, ara ue-tao ritaꞌ mamate nara tao basa dalaꞌ naa ra. Te ama afiꞌ taꞌo naa, huu hei Amam sia sorga nahine basa saa fo hei parluꞌ ra ena.
31 Wuka yo suron meni iko mulki Irji guchi, i ba vu kpibiyi nha niwu tuma.
Mete ma hei milalao Lamatualain ue-tataos nara raꞌahuluꞌ, na, dei fo Ana o fee ia ra neu hei boe.”
32 Na tie sissri na, ikran mri nitu Iti-mbu toh a bi ni du nuta ri ko mulki ma.
Basa ma Yesus ola seluꞌ nae, “Hei onaꞌ bibꞌi lombo nononggo anaꞌ sa nda beꞌi saa sa boe. Te afiꞌ mimitau! Huu Ama ma sia sorga, Mane Monaeꞌ. Saa fo Eni enan, Ana namahoꞌo fee neu ana susue nara.
33 Le ni ikpi me ni nu sadaka. Wran ngomble ni kpa-mbi wa ana y'ba na - ikpe ndindi ni shulu wandi ana kle na, i ndji wu y'bi na ye whiewhiere na, i imra na kpa timeme na.
Dadꞌi mii seo hendi sudꞌiꞌ a saa mara, basa na babꞌanggi doi nara fee neu atahori mana toꞌa-taaꞌ ra. No taꞌo naa hei mbedꞌaꞌ suꞌit sia sorga. Naꞌo ra nda reu ramanaꞌo rala se sa, ma mbaꞌi ra o nda raꞌaninisi ralutu hendi se sa.
34 Bubu wa ikpe ndindi me he'a, suron me ni he ngame.
Misinedꞌa malolole! Hei hata-heto mara sia bee na, rala mara o sia naa boe.”
35 Lo kpa mla tie ni rjirji ni nchi, ni du ilu me si kpan,
Yesus olaꞌ seluꞌ fai nae, “Hei musi mihehere fo ue-tao fee Lamatuaꞌ hatuꞌ-rerelon. Onaꞌ ana dedenuꞌ mana beꞌe nahani tenu umeꞌ a baliꞌ ume nema mia fefeta kakabꞌiꞌ. Mete ma malangga dedꞌeu lelesu a, na, ana bisa soi lai-lai.
36 nna ndji biwa basi gben ti-kohmba du k'ma rjini ko gran, anita ye wrunko, baka bwu niwu gbagbla.
37 Lulu he ni tu igran biwa tikomba niye to ba si gben yemma. Njanji, mi hla yiwu, ani mla kpama tie wu tindu nda du ba son nitu tabur, wa a ni lu tindu bawu.
Mete ma malangga nema hambu atahori mana tao ues nara rahani taꞌo naa, na ara onton. Huu dei fo malangga natudꞌu rala malolen neu se. Ana pake bua-baꞌus onaꞌ atahori mana tao ues nara, fo neu nahao se nanaa maladꞌaꞌ.
38 Tikoh anita ye ni nh'ma wu ha ko nh'ma wu tra nda ye toh bi ki ni sisren si gben i lulu ni tu igran baki.
Atahori mana tao-ues ra memaꞌ onton huu ara tao-mataꞌ neu malangga no malole. Mae malangga sudꞌiꞌ a nema faiꞌ baꞌu saa, neofaꞌ do deka manggarelo o, ara rahehere rakandooꞌ a.
39 Ama bika toh, tikoh nita toh nton wa ndji wu y'bi ni ye'a, ana du rhi ni ko'a na.
Dꞌuꞌa malolole! Mete ma hambu tenu umeꞌ nahine tebꞌe faiꞌ baꞌu saa naꞌo ra rae rema, neꞌo ana nda fee kakaꞌe fo naꞌo ra bonggar umen sa.
40 Son ni sro, wuna toh nton wa vren ndji ni yena.
Dadꞌi hei musi mihehere mikindooꞌ a, huu nda hambu atahori rahine tebꞌe fai hiraꞌ Atahori Matetuꞌ a nae nema sa.”
41 Bitrus a tre, “Bachi wusi hla tre yi ni tawu megyen ka ni konha?”
Basa ma, Petrus natane Yesus nae, “Ama Meser! Amaꞌ nekendandaan faaꞌ ra naa, dai akaꞌ hai, do dai basa atahori?”
42 Bachi a sa ndi, “A hi nha ndji ndindi wa tikoma ni nu ndu ya mbru igran ma, ani mla ta nuba biri mba ni ntonma?
Ma Yesus nataa nae, “Nekendandaaꞌ naa dai basa atahori mana tao onaꞌ malangga mana tao-ues mahineꞌ a, mana naꞌtataaꞌ no malanggan. Dei fo malanggan soꞌu e fo babꞌanggi nanaat fee atahori mana tao-ues laen ra. Mete ma ana manggate tao tungga ue-tataon taꞌo naa, mae malanggan nema sudꞌiꞌ a fain sa o, ana tao-taoꞌ a ue-tataon no tebꞌe-tebꞌeꞌ. De ana onton, huu dei fo malanggan soꞌu e fo mete-seꞌu basa hata-heto nara.
43 Lulu he ni tu igran wa tikoh niye toh si ti ndu wa bana nu anita k'ma ye.
44 Njanji mi hla yiwu, ani yo ni tu ikpi koh ma wau.
45 Igran a nita tre ni suron ma ndi, “Bachi mu ani ti grji ni ye, nda lu si tsi igran lilon baba mba biwa ba he ni wo ma, nda rhi nda so nda wha,
Te soe neu e mete ma malangga mana tao-ues dudꞌuꞌa nae, ‘Eh! Neꞌo toulasiꞌ a feꞌe doo fo ana nema.’ Boe ma ana poko-paru atahori mana tao-ues laen ra, touꞌ ma inaꞌ ra. Boe ma ana endoꞌ naa-ninu maꞌahee losa mafu.
46 Bachi igran niye ni ivi wa ana tie mre na mba nton wa ana to na, anic'ba tie tsitsa nda ban yo ni bubu bi ka toti ndindi.
Te faiꞌ sa ma, leleꞌ malangga mana tao-ues a nda medꞌa nala sa, aiboiꞌ ma malangga a baliꞌ. Leleꞌ malangga bubꞌulu dalaꞌ naa ra, ma ana poko-paru e tuteꞌ a, de oi hendi e, fo hambu nala bala-bꞌaen onaꞌ atahori nda mana raꞌatataaꞌ tungga malangga hihii-nanaun sa.
47 Igran kima, nitu ana toh suron bachima ye, ama dana mla son nda tie kpi wa ani son na, ba tsiwu branbran.
Huu atahori mana tao-ues mana nahine malangga hihii-nanaun, te nda nahehere tao tungga sa, do, nda nau tao tungga sa, dei fo nenehuku-dokiꞌ bꞌeran seli.
48 I waa ana toh na ama nda tie ikpe wa du ba tsiwu a, ba tsiwu ifimeyi. Ndi wa banu ikpi bran bran, ni wo ma, ba kpa branbran. Wandi ba zi kpi gbugbuwu ni woma, ba mye ikpi wa azan kima.
Te atahori mana tao ues mana ue-tao leli huu nda nahine malangga hihii-nanaun sa, dei fo hambu huku-dokiꞌ nggafat. Atahori mana simbo naen seli, eni babꞌala-babaen o naeꞌ boe. Atahori mana simbo ue-tataos monaeꞌ, lemba-nesaan o naeꞌ boe.”
49 Mi ye nitu ye yo lu ni gbungblu mem, i mi son ndi ilu anina nu ye.
Yesus tute oꞌolan nae, “Au uma fo saranggaa hendi atahori nggara mia atahori laen ra sia raefafoꞌ ia. Naa, onaꞌ atahori hotu manggarauꞌ rendiꞌ ai mbilaꞌ. Au hihii ngga ai a mulai mbila sia bee-bꞌee ena.
50 Ama mi he ni baptisma wa batie nimu'a, suron mu ni lo nitu du ba kle kima.
Te huu Au musi lemba-dꞌoi uꞌuhuluꞌ doidꞌosoꞌ manaseliꞌ dei, naa fo tebꞌe-tebꞌeꞌ Au doidꞌoso losa ue-tatao Ngga basa.
51 Bi ya mi ye nji isi ye ni gbungblu meme? Ana toki na, mi hla yiwu, ahi iga.
Hei duꞌa mae Au uma endi mole-dꞌameꞌ nisiꞌ raefafoꞌ ia, do? Hokoꞌ! Au uma tao atahori ra ratofa rasimboꞌ bafaꞌ, ma tao fee atahori ra sea-saranggaa huu nenori Ngga.
52 Rji ni zizan, hini shishi, ndi ton ba he niko, iga ni ri, ndi tra nitu ndi ha, i iha nitu tra.
Mia leleꞌ ia odꞌi-aꞌa toronoo bꞌonggiꞌ ra o sea-saranggaa. Sia ume sa, telu labꞌan rua, do rua labꞌan telu.
53 Baga ni kpamba, iti mba vren wa ni ihi ma. Ihi wa vren ma mba iwa vren ma, i wa vren ni ihi lonma.
Ama bonggiꞌ labꞌan ana bonggiꞌ; ana bonggiꞌ labꞌan ama bonggiꞌ. Ina bonggiꞌ labꞌan ana bonggiꞌ; ana bonggiꞌ labꞌan ina bonggiꞌ. Ina ariꞌ labꞌan ana arin; ana ariꞌ labꞌan ina arin.”
54 Yesu asia hla ni kpa ndi ba, ngame ndi, “Bita toh kpa lu ni lunde rhi ni yalu, bika gbla tre ndji, tenlu ni ye wa ani he toki.
Boe ma Yesus olaꞌ no atahori hetar naa ra nae, “Mete ma hei mita lelee fauꞌ sou sia muri, hei mae, ‘ia, nenendin udꞌan nae nema ena.’ Memaꞌ tebꞌe taꞌo naa.
55 Gyungwu nita ni fu ni rji ni kogbo, bi tre ndi, gbaji wu hwuma ni ye, wa ani ye toki.
Mete ma ani onas fuu nema, hei mae, ‘ia, nenendin faiꞌ ia matobꞌiꞌ seli.’ Memaꞌ tebꞌe taꞌo naa.
56 Bi gyru tu-mbi, bi to sran, tsro kpa ikpi nimemembani shulu, i ti tie nihe nina toh sran ikpi wa si zren zizan na.
Woi! Hei atahori mana dꞌea-ralaꞌ mana olaꞌ laen na tao laen re! Hei miꞌindandaaꞌ mihine fula-fai tungga lalai no raefafoꞌ ia nenendin. Te taꞌo bee de hei nda nau mihine Lamatualain hihii-nanaun leleꞌ ia sa?”
57 Bi ti he mu nina gatre ni kpame na?
Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Mete ma hei midꞌedꞌea na, taꞌo bee de hei nda miꞌetuꞌ aom mae bee tebꞌe sa! Malole lenaꞌ dꞌame dei! Afiꞌ losa hei losa mana nggero-furiꞌ a matan, ma ana naꞌetuꞌ tao nggi bui rala mii.
58 Wuta hi niwandia no son na, ni shishi ndji wu ga tre, bita rhi he ni nko, bika mla ti ni kpambi, nitu du na njiwu hi lo, ni du ndji wu ga tre kana vu nuwa ani, njiwu hi tro na.
59 Mi hla niwu, wuna to wru na, se wu han kubu wa ba han pempyeme
Huu mete ma taꞌo naa, neꞌo hei nda bisa dea mii sa losa bꞌae mibasaꞌ huta-bukuꞌ fo mana nggero a naꞌetu basaꞌ a.”
