Luke 12
1 Ni nton kima, indji dubu gbugbuwu ba rju ye shubi nitu bran mba ba hon ta chan kpamba. Alu kri tre ni guchi ni mri ko ma ndi, “Mla ya yist wu Farisawa, wandi ahi gyuru ndji nitu zren mba
時有成千累萬的群眾集合攏來，竟至互相踐踏。耶穌開始先對自己的門徒說：「你們要謹訪法利賽人的酵母，即他們的虛偽。
2 Ba kpe wa ba kawu wandi ana rju kri ndende ni ra na, ba kpe wa ba kari wandi bana toh na.
但是沒有遮掩的事，將來不被揭露的；也沒有隱藏的事，將來不被知道的。
3 Nitu kima, ikpi wa wu tre ni bwu ba wo ni kpan, i wuta tre kpe ni riri ni ton, nimi tra, ba dbu hla ni tu nkan.
因此，你們在暗處所說的，將來必要在明處被人聽見；在內室附耳所說的，將來必要在屋頂上張揚出來。
4 Mi hla ni yiwu, kpukpanmu, na tie sissri bi wa ba wu ikpa megyen, dana he ni kpe wa ba la tie na.
我告訴你們做我朋友的人們，你們不要害怕那些殺害肉身，而後能更有所為的人。
5 Ama, mi gbron ton mbi nitu wa be klu'u klu wandi anita wu, a he ni gbengble wu ta u yo ni lu shetan. Ee, Mi hla ni yiwu, klu'u. (Geenna g1067)
我要指給你們，誰是你們所應害怕的：你們應當害怕殺了以後，有權柄把人投入地獄的那一位；的確，我告訴你們: 應當害怕這一位! (Geenna g1067)
6 Bana leni chinche sparo ton nitu wlo bubo tra na? Ni kima me, Irji na kparisu ni iri mba na.
五隻麻雀不是賣兩文銅錢嗎﹖然而在天主前，他們中沒有一隻被遺忘的。
7 Infutu wu tume me a bla ba pempe. Natie sissri na. Wu he ni ndu zan chinchen sparo gbugbuwu.
就是你們的頭髮，也二被數過；你們不要害怕! 你們比許多麻雀尊貴多了。
8 Mi hla ni yiwu ndji wa a kri nda tre ni tu mu ni shishi ndji, Vren Ndji ngame ni tre ni tuma ni shishi Maleku Irji,
我告訴你們: 凡在人前承認我的，人子將來也要在天主的使者前承認他；
9 Anita kama ni me ni shishi ndji, ba kama niwu ni shishi Maleku Irji.
他在人前否認我的，將來在天主的使者前也要被否認。
10 Ko nha wa a tre lan tre meme nitu Vren Ndji, bakpa wru hle niwu, ama wuta tra valala wu gbron gbrongrji, nitu Ruhu Tsatsra, bana wru hle niwu na.
凡出言干犯人子的，尚可獲得赦免；但是褻瀆聖神的人，決不能獲得免。
11 Bati ngrji wu ye ni shishi kikle bi mitra Sinagog, bi tie chu baba bi ninkon gbu, na du suron mbi rjoku nitu kpe wandi bi tre wa ani kpauyi chuwo na.
當人押送你們到會堂，到長官及有權柄的人面前時，你們不要思慮怎樣申辯，或說什麼話，
12 Ruhu Tsatsra ni tsro yi ni nton kima, ikpe wa bi tre'a.
因為在那個時刻，聖神必要教給你們應說的話。」
13 Ndji rinimi ikpan ndji ba a tre niwu ndi, Ticha, hla ni vayi mu ni du ga gado mbu ni me.
人群中有一個人向耶穌說: 「師傅，請吩咐我的兄弟與我分家罷!」
14 Yesu a hla wu ndi Ndji, anha yo me mi ga tre koh du mi ri nimi tre mbi?
耶穌對他說: 「人哪，誰立了我做你們的判官及分家人呢﹖」
15 A tre ni ba andi, mla toh ni na du son tu do honyi na, nitu mlason ndji ni vrhi ana nitu kri ni gbugbu ikpi wa a he ni wuna.
遂對他們說：「你們要謹慎，躲避一切貪婪，因為一個人縱然富裕，他的生命並不在於他的資產。」
16 Nikima, Yesu a tre parabul ni bawu ndi, “Irju ndji wu wo ri nu birhi gbugbuwu.
耶穌對他們設了一個比喻說: 「有一個富人，他的田地出產豐富。
17 A son nda mla ya ni kpama nda tre ndi, 'Mi tie ni he, nitu mina he ni bubu wa mi zi biri wu wru mu na?'
他心裏想道: 我可怎麼辦呢﹖因為我已經沒有地方收藏我的物產。
18 A tre ndi, ngye kpe wa mi ti a yi. Mi zi ba wronmu ni mme bi rigrama, nike mi zi biri wu wrhu mu mba mbru ikpi mu wawu.
他遂說: 我要這樣做: 我要拆毀我的倉房，另建更大的，好在那裏藏一切榖類及財物。
19 Mi hla ni suron mu, “Suron, wu he ni kpi gbugbuwu wa wu mla zi wu ise gbugbu ni ko shishi. Kuson si rhi ni so, son piyame.'”
以後，我要對我的靈魂說: 靈魂哪! 你存有大量的財物，足夠多年之用，你休息罷! 吃喝宴樂罷!
20 Ee, Irji hla wu ndi, 'Ruhu ndji, ni chu wu luwa, ba kpa vrhi suron meluwa, i ikpi ba wu mla zi ba, wu don ni nha?'
天主卻給他說: 胡塗人哪! 今夜就要索回你的靈魂，你所備置的，將歸誰呢﹖
21 Kima he na bibi ndji bari, ba vu kpi si mla zi ni tu mba, nda k'ma tie bi kpla ni Irji.
那為自己厚積財產而不在天主前玫富的，也是如此。」
22 Yesu a hla ni mri koh ma ndi, Mi hla yiwu, na dame ni tu me na, ikpe wa wuri, ko ni kpame, ikpe wa wu sru.
耶穌對他的門徒說：「為此，我告訴你們: 不要為生命思慮吃什麼，也不要為身體思慮穿什麼，
23 Vri son a zan biri i kpa zan nklon wu sru.
因為生命貴於食物，身體貴於衣服。
24 Ya kikle chinche ravins, bana chu ndana han na. Ba na he ni tra wu zi kpi ko wron na, ama Irji ni nuba irhi-mba. Wu na zan chinche ba ni anfani ni shishi Irji na?
你們看看烏鴉，牠們不播種，也不收割；牠們沒有庫房，也沒有倉廩，天主尚且養活牠們，你們比起飛鳥更要尊貴多少呢﹖
25 Inha nimi-mbi, nitu son rhimre nitu kpe, ani du vi wu vri ma hon zan cubit?
你們中誰能運用思慮，使自己的壽數增加一肋呢﹖
26 Wuta na toh tie mri kpi toh wayi na, nitu ngye wu du suron me du na kuson si na?
如果你們連極小的事還做不來，為什麼要思慮別的事呢﹖
27 Ya mri vunvu bi kpan mbi ni shishi to lilies, ni lu gbron mbu, bana tiya na, bana k'ma ya bubu na, ee, Solomon me ni nzu hon ma ana sru ikpi wu bi toh iri-mba na.
你們看看百合花，是怎樣生長的: 它們不勞作，也不紡織；可是，我告訴你們：連撒羅滿在他極盛的榮花時所披戴的，也不如這花中的一朵。
28 Irji nita nu ghiga wu wrhu, wandi luwa ahe, i mble ba kau taga ni lu, ani tie he ndana nu nklon wu sru na? Wu ndji wu kpanyime ni wu fime.
田野閶的野草，今天還在，明天就投入爐中，天主尚且這樣裝飾，何況你們呢! 小信德的人啊!
29 Na yo shishi ni kpe wa wu rhi ndi sona, na du suron me hamma ni kukru na.
你們不要謀求吃什麼，喝什麼，也不要憂愁掛心，
30 Gbungblu wawu ba yo suron wa ikpi biki, i Timbi toh wu son kpi baki ngame
因為這一切都是世上的外邦人所尋求的，至於你們，你們的父知道你們需要這些。
31 Wuka yo suron meni iko mulki Irji guchi, i ba vu kpibiyi nha niwu tuma.
你們只要尋求他的國，這些自會加給你們。」
32 Na tie sissri na, ikran mri nitu Iti-mbu toh a bi ni du nuta ri ko mulki ma.
「你們小小的羊群，不要害怕! 因為你們的父喜歡把天國賜給你們。
33 Le ni ikpi me ni nu sadaka. Wran ngomble ni kpa-mbi wa ana y'ba na - ikpe ndindi ni shulu wandi ana kle na, i ndji wu y'bi na ye whiewhiere na, i imra na kpa timeme na.
要變賣你們所有的來施捨，為你們自己備下經久不朽的錢囊，在天上備下取用不盡的寶藏；那裏盜賊不能走近，蠹蟲也不能損壞，
34 Bubu wa ikpe ndindi me he'a, suron me ni he ngame.
因為你們的寶藏在那裏，你們的心也必在那裏。」
35 Lo kpa mla tie ni rjirji ni nchi, ni du ilu me si kpan,
「要把你們的腰束起，把燈點著；
36 nna ndji biwa basi gben ti-kohmba du k'ma rjini ko gran, anita ye wrunko, baka bwu niwu gbagbla.
應當如同那些等候自己的主人，由婚宴回來的人，為的是主人來到，一敲門，立刻就給他開門。
37 Lulu he ni tu igran biwa tikomba niye to ba si gben yemma. Njanji, mi hla yiwu, ani mla kpama tie wu tindu nda du ba son nitu tabur, wa a ni lu tindu bawu.
主人來到時，遇見醒寤著的那些僕人，是有福的。我實實在在告訴你們：主人要束上腰，請他們坐席，自己前來伺候他們。
38 Tikoh anita ye ni nh'ma wu ha ko nh'ma wu tra nda ye toh bi ki ni sisren si gben i lulu ni tu igran baki.
他二更來也罷，三更來也罷，若遇見這樣，那些人才是有福的。
39 Ama bika toh, tikoh nita toh nton wa ndji wu y'bi ni ye'a, ana du rhi ni ko'a na.
你們應該明白這一點: 如果家主知道盜賊何時要來，[他必定要醒寤]，決不容自己的屋被挖穿。
40 Son ni sro, wuna toh nton wa vren ndji ni yena.
你們也應當準備，因為在你們不料想的時辰，人子就來了。」
41 Bitrus a tre, “Bachi wusi hla tre yi ni tawu megyen ka ni konha?”
伯多祿說：「主，你講的這個比喻，是為我們呢，還是為眾人﹖」
42 Bachi a sa ndi, “A hi nha ndji ndindi wa tikoma ni nu ndu ya mbru igran ma, ani mla ta nuba biri mba ni ntonma?
主說: 「究竟誰是那忠信及精明的管家，主人派他管理自己的家僕，按時配給食糧﹖
43 Lulu he ni tu igran wa tikoh niye toh si ti ndu wa bana nu anita k'ma ye.
主人來時，看見他如此行事，那僕人才是有福的。
44 Njanji mi hla yiwu, ani yo ni tu ikpi koh ma wau.
我實實在在告訴你們: 主人必要委派他管理自己的一切財產。
45 Igran a nita tre ni suron ma ndi, “Bachi mu ani ti grji ni ye, nda lu si tsi igran lilon baba mba biwa ba he ni wo ma, nda rhi nda so nda wha,
如果那個僕人心裏說: 我的主人必然遲來；他便開始烤打僕婢，也吃也喝也醉酒。
46 Bachi igran niye ni ivi wa ana tie mre na mba nton wa ana to na, anic'ba tie tsitsa nda ban yo ni bubu bi ka toti ndindi.
在他不期待的日子，不知覺的時刻，那僕人的主人要來，必要剷除他，使他與不信者遭受同的命運。
47 Igran kima, nitu ana toh suron bachima ye, ama dana mla son nda tie kpi wa ani son na, ba tsiwu branbran.
那知道主人的旨意，而偏不準備，或竟不奉行他旨意的僕人，必然要多受烤打；
48 I waa ana toh na ama nda tie ikpe wa du ba tsiwu a, ba tsiwu ifimeyi. Ndi wa banu ikpi bran bran, ni wo ma, ba kpa branbran. Wandi ba zi kpi gbugbuwu ni woma, ba mye ikpi wa azan kima.
那不知道而做了應受烤打之事的，要少受烤打。給誰的多，向誰要的也多；交托誰的多，向誰索取的也格外多。」
49 Mi ye nitu ye yo lu ni gbungblu mem, i mi son ndi ilu anina nu ye.
「我來是為把火投在地上，我是多麼切望它已經燃燒起來!
50 Ama mi he ni baptisma wa batie nimu'a, suron mu ni lo nitu du ba kle kima.
我有一種應受的洗禮，我是如何焦急，直到它得以完成!
51 Bi ya mi ye nji isi ye ni gbungblu meme? Ana toki na, mi hla yiwu, ahi iga.
你們以為我來是給地上送和平嗎﹖不，我告訴你們: 而是來送分裂。
52 Rji ni zizan, hini shishi, ndi ton ba he niko, iga ni ri, ndi tra nitu ndi ha, i iha nitu tra.
因為從今以後，一家五口的，將要分裂: 三個反對兩個，兩個反對三個。
53 Baga ni kpamba, iti mba vren wa ni ihi ma. Ihi wa vren ma mba iwa vren ma, i wa vren ni ihi lonma.
他們將要分裂: 父親反對兒子，兒子反對父親；母親反對女兒，女兒反對母親；婆母反對兒媳，兒媳反對婆母。」
54 Yesu asia hla ni kpa ndi ba, ngame ndi, “Bita toh kpa lu ni lunde rhi ni yalu, bika gbla tre ndji, tenlu ni ye wa ani he toki.
耶穌又向群眾說：「幾時你們看見雲彩由西方升起，立刻就說: 要下大雨了；果然是這樣。
55 Gyungwu nita ni fu ni rji ni kogbo, bi tre ndi, gbaji wu hwuma ni ye, wa ani ye toki.
幾時南風吹來，就說天要熱了；果然是這樣。
56 Bi gyru tu-mbi, bi to sran, tsro kpa ikpi nimemembani shulu, i ti tie nihe nina toh sran ikpi wa si zren zizan na.
假善人哪! 你們知道觀察地上及天上的氣象，怎麼不能觀察這個時機呢﹖
57 Bi ti he mu nina gatre ni kpame na?
你們為什麼不能由自己來辨別正義的事呢﹖
58 Wuta hi niwandia no son na, ni shishi ndji wu ga tre, bita rhi he ni nko, bika mla ti ni kpambi, nitu du na njiwu hi lo, ni du ndji wu ga tre kana vu nuwa ani, njiwu hi tro na.
當你同你的對頭去見官長時，尚在路上，你得設法與他了結，怕他拉你到法官前，法官把你交給刑役，而刑役把你押在獄中。
59 Mi hla niwu, wuna to wru na, se wu han kubu wa ba han pempyeme
我告訴你：非等還清最後的一分錢，斷不能從那裏出來。」
