Luke 1
1 Ndji gbubgu bana gucci tie ndu yongyegyere kpi bi andi a ye rju kri ndende ni mi mbu'a.
如你所知，很多人都曾试图用文字记录我们参与的成就。
2 Na-wa ba ka ba sru ni wo-mbu'a, rji ni biandi bana to ni shishi mba baba bi tindu lan tre-a.
他们所记录的证据，来自最早见证和传递上帝讯息之人。
3 Mi toh abi nimu nitu mi ban ikpi ba shle ya toh rji ni mumla, mba ni ni nha nitu mba gyegyere niwu Uchu Tiyofilos.
由于我从始至终都参与其中，所以应该可以准确无误地撰写所发生的一切。
4 Ni dun toh, hamma ni sron ha ikpi andi bana tsro ye.
敬爱的提阿非罗们，我之所以这么做，是为了让你们确认自己所学之道完全值得信赖。
5 Ni vi khikle u-chu Herod, Ichu wu Judea, ni ntoh ima, Zakariya wu nhma ko Abijah ana Prist mba. U-wa ma eh'pu Haruna.
希律担任犹太王的那段时间，亚比雅班里有一位名叫撒迦利亚的祭司，他妻子以利沙伯是亚伦的后人。
6 Hambawu bana bi tie sissri Irji ie suron mba ni zren mba abhi ni shishi ma. Bata hu lantre Bachi nda ni hu ikpi bi wandi a nha dun ba ti'a.
他们的一举一动都遵循上帝正道，严格遵守主所立下的一切诫命规条。
7 Bana he ni vivren wu ngrji mba na, Alisabatu anani ngrji na, u ba che hamba mba lonma.
但他们没有孩子，因为以利沙伯无法生育，而且二人都年岁已高。
8 Inton Zakariya a ye ni dun kri ni shishi Irjin nda tie ndu Prist wa ndi chuu wu nclan ngrji ma a ku ni tu ma.
有一天，撒迦利亚按照排班的时间履行作为上帝祭司的职责，
9 Ba hu njo ni chu Prist wandi a ni tie ndu ni mi-tra u Bachimbu, nda gon ton nitu mbru mba.
照惯例抽签后，他被选中进入主的圣殿上香。
10 Ni-andi ahe ni mi, mbru ndiba ba ki ni rah nda si bre Irji mla ni nton wandi ton a si gon.
在烧香的过程，众人都在外面祈祷。
11 A kri toh Maleka Irji rju kri ni wo mla wu bubu gon ton-a.
这时天使向撒迦利亚显现，立于香坛的右侧。
12 Ni-andi Zakariya ku shishi niwu, a kma tie lo'me i sissri a vuu.
撒迦利亚见状颇感惊慌，非常害怕。
13 I Maleka a hla niwu ndi, “Na klu sissri na, Zakariya, nitu ibre me a rhi ton. Iwame Alisabatu ni ngrji ivren'llon niwu. Wu yo ndema ndi Yohana.
天使说：“撒迦利亚，别害怕，上帝听到了你的祈求。你妻子以利沙伯将为你生下一子，你将为他起名为约翰。
14 Isuron me ni si i wu ngyiri, u gbugbu ndi ba ngyiri ni ngrji ma'a.
这孩子会为你带来欢喜和快乐，许多人都会来庆祝他的降生。
15 A nii khikle ndji ni shishi Bachi. Ana so ihi mba mma wandi a sen na ihi na, Ruhu tsartsar wu Irji ni he ni wu rji ni mi nne yima.
他将成为主面前的尊者。他将拒绝喝葡萄酒或其他酒精饮料。在他出生之前就被圣灵充满。
16 Gra ndji bi Israila ba kma hi ni Bachi Irji mba.
他将带领众多以色列人，回到主、也就是他们的上帝身边。
17 Ani hi ni shishi Bachi ni ruhu mba gbenbgle Elijah. Ani tie ki nda kma suron ba-tti hi nitu mmri mba, don bi ka-wo baka zren nimi to u bi zren bi - nda mla nkon tie ni Bachi, ndji wa ba mla zi niwu'a
他将以以利亚的圣灵和力量走在前，劝说父亲们关爱自己的儿女，规劝悖逆之人走正道，让民众准备好迎接主。”
18 Zakariya a hla ni Maleka ndi, “Mi tie ni he ni toh kpe yi? Mi chiche ndi i se wamu ba bran gbagbanmu ye.”
撒迦利亚问天使：“我要如何相信这一切？我老了，我妻子也是一把年纪。”
19 Maleka kma sa wu da tre ndi, “ahi me Gabriel wandi ani kri ni fron Irji. A ton me du mi ye tre niwu, ndi mi nji lantre ndindi nji wu.
天使回答：“我是上帝面前的加百列，奉命向你传话，告诉你这个好消息。
20 Mla wo! Wu son ni ngbangbi, wuna la tre na, se kpe wa mi hla niwu a wri. Ani toki nitu wuna kpa nyime ni lantre wandi mi hla wu na, ikpe wandi a ni wri ni tsra ni nton ma
但你并不相信我所说的一切，所以你会失语，直到我所言之事成真，你才能开口说话。”
21 Ndji ba basiya gben Zakariya ndana rju na. Ba tie mamaki ni wu ton me nimi koh Irji.
众人正在外面等候撒迦利亚，见他迟迟未从圣殿出来，很是奇怪。
22 Wa a rju ye niba, a tre wakran. Ba kri rhimmre ndi a to kpe ni mi koh Irji. A si tindu tsoro ba niwo, ama ndana tre na.
但他出来时却真的失语了，无法讲话，只能打手势。于是众人意识到刚才在圣殿中出现了神迹。
23 Ni-andi nton wu tindu ma a kle, a kma hi ni Kohma
他完成自己的职责后便回了家。
24 Ni vi ba kii, iwama Alisabatu a hwrji-nne wu wha ton ndana du ndji du ba toh na. A tre ndi,
几天后，他妻子以利沙伯果真怀孕，在家中待了五个月。
25 ngye kpe wandi Bachi mu tie ni mu nda yame ni lo suron nda chu shan rju ni mu ni shishi ndji.
她说：“这一切是主的旨意，他这样待我，便是要让我不再在世人面前感到羞辱。”
26 Ni wha wu tanne, Irji a ton Maleka Gabriel hi ni gbu Galilee wandi ba yo ndi Nazareth,
在怀孕的第六个月，上帝派天使加百列来到加利利的拿撒勒镇，现身在一个名叫玛利亚的少女面前。
27 du hi ni Maryamu, ih'pu Dawuda, wandi ba na haa zi ni ndi ri ni nde Yusufu. Maryamu ana rhi he toh lilon ni son ma.
玛利亚当时已与一位名叫约瑟的男人订婚。
28 A ye tre ni wu ndi, “Mi chiwu, wu wandi ba kpa nyime ni wu gra, Bachi he ni wu.
天使向她问候，然后对她说“你很幸运，主与你同在。”
29 Itre a kpau tsi shishi, wa kma rhimmre nitu bibi ichi wandi a chiwu'a
玛利亚对此颇感困惑，不知道这问候到底意味着什么。
30 Maleka a hla ni wu “Na tie sissri na, Maryamu, Irji a kma yawu ni lo suron.
天使说：“玛利亚，不要怕！因为上帝已对你施以恩典。
31 Ya yi, wu hwrji-nne ni ngrji vren. Wu yo ndema ndi Yesu.
你将怀孕生子，那婴儿将起名叫耶稣。
32 Ani khikle ndji, ba yo vren khikle'a Bachi u shulu. Bachi Irji ni nuu tu chu bachi ma Dawuda.
他将成为一位伟人，被称为至高上帝之子，上帝将把向其赐予祖先大卫的王位，
33 Ani tie mulki wandi a na kle na nitu koh Yakubu, i ngbungblu wandi ani son nitu mba bana kle na. (aiōn g165)
他将永远统治雅各的家园，他的王国将永续存在。” (aiōn g165)
34 Maryamu a hla ni Maleka, ikpe yi ni tie ni he nda wrhu to tre me. Ime mi rhihe wu toh lilon ni son mu.
玛利亚问天使：“但这怎能可能？我还是处女。”
35 Maleka a sa niwu ndi, “Ruhu Tsatsra ni ku ni tume i gbengble Irji wu shulu ni kasuu. Vren Tsatsra wandi wu ngrji ba yow ndi Vivren Irji.
天使回答：“圣灵将降临于你，至高上帝将笼罩于你。那即将诞下的婴儿生而神圣，将被称为上帝之子。
36 Toh, imlame Alisabatu a he ni nne vivren lilon ngame ni chichema. U wha ma wu tanne yi - wawu wandi bana tre ndi ana ngrji na.
甚至连你的亲戚以利沙伯都怀孕了，人们说那女人无法生育，现在怀胎已有六个月。
37 Ekpe na ne wandi Irji na toh tie na.”
对于上帝而言，一切皆有可能。”
38 Maryamu a tre ndi, “toh, Bachi mu, mi vren wa wu ndume. Tie ni mu tsra ni kpeu wu hla'a.” Maleka a lu hi kpama nda don me.
玛利亚说：“我听你的，随时准备服侍上帝，愿你所言的事情发生在我身上。”于是天使便离开了。
39 Maryamu a lu lunde ni vi baki nda sima hi ni gbu bi ko tu-ngblu ba, ni gbu wu Judea.
稍后，玛利亚准备了一下便急忙赶去犹太山地的一座城市，
40 A ka rhi ni koh Zakariya nda chi Alisabatu.
来到撒迦利亚的家。她走进屋向以利沙伯问安。
41 Ni wandi Alisabatu wo chi wu Maryamu'a, kpran vren wandi a he ni nnema a luza i Ruhu Tsatsra a lu rhi ni Alisabatu
听见玛利亚的问候，以利沙伯腹中的婴儿立刻开始跳动，表达着喜悦。圣灵注入了以利沙伯的体内，
42 A lu ni khikle lan nda tre gbangban ndi “lulu he nitu me, ni mi mba, mba ni ibi wu mi nne me.
于是她高声说：“你是一位如此有福的女人，你腹中的婴儿能由你诞下，也是一种福气！
43 Nge tie ndu dun bachi mu dun ye ni me?
我太荣幸了，我主之母能够造访我的寒舍。
44 Ni wandi lan tre chi me a rhi ni nton mu, vi kpran vren wandi a he nimi nnemu a lu zah wu ngyiri.
听到你问候的那一刻，我腹中的婴儿就欢喜跳跃。
45 A tie lulu ni wu wandi a kpanyme ndi ikpi biwandi Bachi Irji a dun be blah niwu ba wrhu to ki.
你真荣幸，因为你已确信，主将把对你的承诺变为现实！”
46 Maryamu a tre ndi “suron mu ni ngyiri ni Irji Bachi.”
玛利亚说：“赞美主！
47 Ie drimu ni ngyiri kpukpome ni Irji wandi a kpame chuwo.
上帝救世主让我如此欢喜，
48 A kma iyanchi vivren wa wu tindu ma. Ya, Irji zizan ikba ndi kankan ba tie lulu nimu.
因为我作为他的仆人，尽管身世卑微，他却决定垂青于我。今后万代都会认为我是获得赐福之人。
49 Wawuyi a tie khikle ndu nimu, indu ma hi tsatsra.
全能上帝对我做出伟大之举，他的名字如此神圣。
50 Lo suron ni wruhle ma ni ha ikba hi ni ikba wu bi andi ba klu sissri ma'a.
他的怜悯将在尊敬他的世界中传递。
51 A chu ngbengble ni ngba woma tsro, nda vra bi nzutu ni tu mre wu suron mba.
他凭借其力量，击败了那些自作聪明之人。
52 A gbran mri bi tu chu grji ni bubu son mba, nda nzu biwandi bana he nitu kpe na lu.
他能够让位高权重之人跌落王位，让谦卑之人获得升华，
53 A juu bi iyon ni ikpi bi ndindi nda zu bi iwu du ba hi hamani kpe.
他让饥肠辘辘之人饱餐美食，也让富足之人两手空空。
正如他向我们先父、亚伯拉罕及其后裔所做的承诺。”
56 Maryamu ason mla u wha tra ni Alisabatu rhi nda kma hi ni koma.
玛利亚和以利沙伯同住了三个月，然后便返回自己的家。
57 Nton ngrji Alisabatu a tie, waa a ngrji vren ma, vren lon.
以利沙伯终于诞下一名男婴。
58 kpukpan son ma baba mlah ma ba wo khikle kpe ndi Bachi Irji tie, ni lo suron ma niwu, nda ngrji ni wu.
邻居和亲戚们得知主向她施以如此善意，便和她一同庆祝。
59 A he niki, ni viwu tandra, ba ye bubu gyen mbru ni vivren'a. Ba ta zinde tima Zakariya niwu.
到了第八天，他们前来为孩子行割礼，打算让他随父亲的名字叫撒迦利亚。
60 Iyhima a sa bawu ndi, “Aian, nde ma nih Yohana.”
但以利沙伯说：“不要，他应该叫做约翰。”
61 Ba hla niwu ndi “bi na he ni mla mbi rhi ni nde mba na.”
众人回答：“但你的亲戚中并没有这样的名字。”
62 Ba tre ni wo ni tima ndi do hla nde wa ba yo vren'a.
他们通过手势询问孩子的父亲撒迦利亚，询问他的意见。
63 Tima a mye duba nu igble wu nha, wa nha ndi, “ndema hi Yohana.” Ndji ba wawu mba ba tie sissri (mamaki).
撒迦利亚示意要写字。令众人诧异的是，他写下的是：“他就叫约翰。”
64 Nhuma a kri bwu hari (immediately) i nl'pma a si, wa a tre nda ngyiri ni Irji.
忽然他再次开口说话了，开始赞美上帝。
65 Sissri a vu ndji bi wandi bana hye ba ba. Ba vu tre kpi bi yi zren ka gon ngblu ngbugblu Judea.
这一切让住在周围的人心生敬畏，这个消息很快就传遍整个犹太山地。
66 Wawu ndji biya ba wo'a, ba yo zi ni suron nda tre “i vren yi ni hye ni he?” Nitu woh Irji a he niwu.
众人听闻此事便思量它的含义：“这孩子将会成为怎样的人？”因为很显然，他对上帝而言非常特别。
67 Tima Zakariya, shu ni Ruhu tsatsra, hla ikpe andi ni he'a
婴儿的父亲撒迦利亚体内充满了圣灵，他预言道：
68 “nda tre ndi gbresan ni Bachi, Irji wu Israila, wawu yi a ye zo nda khle ndu kpa-chuwo ni ndji ma.
“主就是以色列的上帝，他如此伟大，因为他降临到子民之中，为其赋予自由，
69 A nzu njon kpata chuwo ni tawu ni koh ndji wu nduma Dawuda,
他向其仆人大卫的家族赐予伟大的救赎，
71 kpatachuwo rju ni wo bi yota ni shishi mba ni wo bi-andi ba kamba nita.
他承诺拯救我们摆脱敌人，远离那些憎恨我们的人。
72 Ani tie toki nitu do tsro ta lo suron ma mba timbu, niki rhimre ni tsatsra yo nhyu,
他怜悯我们的祖先，记得他的圣约，
73 ni shirji ni trema ni Ibrahim, bachi mbu.
那是他向我们的祖先亚伯拉罕所发誓言。
74 A shirji ndi a ni nuta biwandi a chuta chuwo ni bi kamba nita, ikini tindu niwu hama ni sissri,
他让我们摆脱恐惧，从敌人手中拯救我们，
75 ni tsatsra ti bi, ni shishima wawu ni vrevre mbu.
这让我们可以毕生遵循正道并服侍于他。
76 A wu vivren ba yo'u ndi anabi wu Bachi Khikle ni shulu, wuhi kri ni shishi Bachi ni mla nkoma ti nda mla ndji tie ni ye ma,
尽管你现在只是一个婴儿，但却会被称为至高上帝的先知，因你将先于主之前，为他铺好道路，
77 nda nu ta to kpe wu kpachuwo ni ndji ma, ni kpa wruhle lahtre mba.
通过宽恕其子民的罪，传播救赎的讯息。
78 Ikpe ani he toki ni lo suron Irji mba, nitu kima nza Irji rji ni shulu ani ye zota,
蒙上帝对我们的关爱怜悯，天堂的黎明将降临照耀我们，
79 do kpan ni bi wandi ba he ni bwu mba iwhu i qu. Ani tie kima nda yota ni nkon wu si.
照亮那些活在黑暗中、笼罩在死亡阴影中的人，引导我们走上平安之路。”
80 Vivren a lu gbron nda he ni sen kpa dri, ndaka son ni tsutsu miji gben vi wandi a rju kri ndende ni Israila.
这个叫做约翰的男孩逐渐长大，精神上的变得很强大。他一直住在荒野之中，等待在以色列人中公开露面的时机。
