Ndu Manzaniba 28
1 Niwa ba nji ta ye ri pian me, ki wo ndi ba yo nklan meme ki ndi Malta.
我们终于安全上岸后，才知道这个岛叫做马尔他。
2 Indji bi son niki ba kpata nisron ndindi nda mulu nitawu duta mbru kpa nitu ilu chachu mba isi wa a he niki.
当地的人对我们很友好。由于下过一场雨，天气很冷，他们还生起火让我们取暖。
3 Niwa Bulus a vu fla kunkron zontu zi nda vu sa nitu lua, iwan a rju nitu gbaji lua nda ye nye wu ni wo.
保罗捡了一捆木柴，扔进火里。但木材里藏着一条毒蛇，但是因为高温, 他爬出来咬了保罗的手。
4 Niwa indji bi bubuki ba to nma si klo ni woma, ba tre ni kpamba, “Indji yi, wu njanji, ani wuu ndji niwa a nawo rjini kpan trema, i gaatre na kpanyme ndi du son ni sisren na.”
当地人看见那条蛇悬在他手上，就对彼此说：“这人一定是个凶手，虽然从海里脱险，但正义也要取他的命！”
5 I niki a kpon nma yo nimi lu'a hama ni du kpe tiwu.
但保罗却把那条蛇抖在火里，自己毫发无损。
6 Ba sia gben ndi ani hwukpa ni lilo ko ka lu kurjoku khwu. U niwa ba ki si yau wu gbron nton nda to ndi ikpe meme na ti'una, ba kma sron mba sran nda tre ndi a hi Irji.
当地人等着看他伤口肿胀或者倒地死去。但很久后他仍然平安无事，于是他们就改变了想法，认为他是一个神。
7 Zizan, whiniki, bubu meme bari a he wa bana bi chu wu nklan memeki, igu wa ba yondi Publius. A kpa ta bi ni wo ha, nda nuba kpi wa ba son wu vi tra.
附近的土地为岛上首领部百流所有。他很欢迎我们的到来，好心地招待了我们三天。
8 A he niki, iti Publius a kru lilo lokpa mba atini. Niwa Bulus a hi niwu, a bre, yowo ma nitu ma, nda nuu si kpama.
当时部百流的父亲患了重病，躺在床上高烧不起，同时伴有痢疾。保罗走进去看望他，为他祈祷按手，将他医好。
9 Hu kpe yi wa a ye he a, mbru indji bi nklan meme ki ba wa basia lo, ba ngame nda ye kpa sikpa mba.
这之后，岛上其他病患都被送了过来，也被他治愈了。
10 Indji ba ngame ba nzu hon gbugbuwu. Niwa kita mla ku nkon dran, ba nuta kpi wa ki son a.
他们送给我们很多礼物。到了开船之时，又为我们准备了航程需要的所有补给。
11 Niwa wha tre a ka hi, ki dran ni jirgi mma wa a kru ga ni nklan meme ki, jirgi mma wu Alexandria, ni nha to “hlan-ha irji” ni kbu shishima.
我们在岛上停留了三个月，然后上了一艘从亚历山太开来的船。它也在这个岛上过冬，船头装饰着宙斯双子的雕像。
12 Ka huki, ki ye grji ki ni gbu Sirakus, ki kii niki wu vi tra.
我们随船停在叙拉古，在那里逗留了三天。
13 Rji niki ki dran ka ri ni mi gbu u Rhegium. Ivi rhi ka hi kikle ngyungyu a rju rji ni kosan, u ni mi vi hari ki ye rhi ni mi gbu u Puteoli.
之后继续航行到利基翁，抵达之后的第二天刮起南风，所以我们用了一天的时间就到了达部丢利。
14 Niki, ki to mri vayi bari i ba yo ta duta ye son niba wu vi tangban. Ni nkon kii ki ye ri ni Roma.
在那里我们遇到一些信徒，邀请我们在那里住了七天。 最终，我们抵达了罗马。
15 Rji niki, wa mri vayi ba ba wo tre nitu mbu, baye zontu nita gbagban mu to rhini cucu Abiyas mba iti tra bru tra. Niwa Bulus a to mri vayi ba, a ngyiri ni Irji nda ti gbengblen.
罗马的信徒听说我们到来，于是赶来在亚比乌和三馆迎接我们。看到他们，保罗便感谢上帝，心中感觉更受鼓舞。
16 Niwa ki rini mi Roma, ba kpanyme ni Bulus du son ni nklenma mba soja wa ata kri yau.
抵达罗马后，保罗被允许与一名士兵一起被软禁起来看管他。
17 Niki a ye he wa ivi tra aka hi, Bulus a yo indji wa bana bi ninkon Yahudawa zi. Niwa ba ye zontu ki, a tre niba ndi “Mri vayi, hama ndi mina ti kpe meme nitu indji ko ka nkon son ba titimbu, ba vu me lo nu ba tro rjini Urushelima ye ri ni wo bi Roma.
三天后，保罗请犹太人首领前来见面。所有人都到了之后，保罗说：“兄弟们，我没有做过任何违背人民或者祖先习俗的错事，却像囚犯一样被逮捕，被他们从耶路撒冷送到罗马人的手里。
18 Hugon myeme tre, ba ta son chume chuwo, nitu bana to kpe wa ba han hukunchi kwu ni tu tre mu.
他们在审讯我之后，由于没有找到判处死刑的罪过，就想释放我。
19 I niwa Yahudawa ba tre hu nkon wa bana ta son na, a du me bre to Kaisar, ana nitu mi sia nji nhakpe nitu bi meme mu na.
但犹太人首领却反对这么做，所以我迫不得已才要求向凯撒上诉，并非我想要对抗我的同胞。
20 Nitu kima yi, mi wa tou ni tre niwu, nitu yo sron wa Israila ba he niwu'a du me he nimi lo sarka hi.”
因此我请求与你们见面谈谈这件事情，因为我之所以像这样被捆绑起来，就是为了以色列的希望。”
21 Mle, ba tre niwu ndi, 'Kina kpa vunvu nha rjini Judiya nitume na, i vayi ri mena ye njitre, koka trekpe meme nitume na.
众人对他说：“我们没有收到任何关于你的犹太来信，今天赶过来的这些人，也没有人想要指控你或说你的坏话。
22 Ama kison wo rjini wu mren me nitu igrji yi, nitu ki to ndi ba tre meme kaagon nitu ma.”
但我们想听听你相信什么，尤其是关于这教派的态度，要知道它在所有地方都受到了抵制。”
23 Niwa ba yo vi niwu, indji gbugbuwu bari ba ye niwu, ni bubu son ma. A bhwu hla tu trea ni bawu, nda ni vubla nitu ikoson Irji. A ta son gbron sron mba yo rjini du Musa mba rjini anabawa ba, rjini mble kari ni yalu.
于是他们和保罗约了个见面的日子。在那天有很多人来到他的住所与他见面。他从早到晚不停地向众人讲解，告诉他们上帝之国的一切，通过引用摩西的律法和先知的预言，规劝他们信奉耶稣。
24 Bari ba kpanyme ni kpiwa ki tre ni tumba, i bari bana kpanyme na.
对于他所说的一切，有人信服，也有人不愿相信。
25 Niwa bana kpany'me ni kpamba na, ba hi kpamba hu wa Bulus a tre lan tre riri yi. “Ibrji Tsatsra a tre bi, zuni nyu anabawa baba manzani ba hi ni ba titimbi.
众人无法达成一致的意见，于是就纷纷离开了。在他们走之前，保罗这样说：“圣灵通过赛亚先知告诉你们祖先的话一点不错：
26 A tre ndi, hi ni indji biyi ndi hi hla ndi, “Ni si wo, bi wo, i bina to tuma na; mba nisi to bi to, i bina to nkon ma na.
‘去民众那里告诉他们，尽管你们听到了，却从未理解，纵使看见了，却从未领悟。
27 Nitu dri indji biyi a ti bwu, mba ni iton mba, bana mla wo na, mba ba kaa shishi mba hama ki ba ma to ni shishi mba, nda wo ni iton mba, nda to tuma ni dri mba nda kma sran ngari, i mi nuba sikpa.'”
因为这些人的心灵顽固不化，有耳朵却无法听到，双眼紧闭，不想用双眼看见，用耳朵听到，用心理解。如果他们回到我身边，我会治愈他们。’
28 Nitu kima, bika to ndi kpachuwo Irji yi, ba truu hini bikora ba, i ba wo'u.”
所以你们应当知道，来自上帝的救赎已经赐予异教徒，他们将会仔细聆听。”
29 Ndu Manzani, 28:29 - tre vunvu bari wu sen ba heni nklan 29: / Niwa a tre kpi biyi, Yahudawa ba ba hi kpamba. Ba sia he ni kikle sen nyu ni kpamba. /
30 Bulus a son wu se ha wawu ni kowa a han nklen ki kima, nda ta kpa ni wo ha, biwa ba ye niwu'a.
保罗在自己租的房子里住了整整两年，接待所有上门拜访之人。
31 A sia dbu bla nitu ikoson Irji nda ta tsro ikpi nitu Bachi Yesu Kristi ni gbengblen sron hama ni ndrjo ata zuu.
他放胆传讲神的国，教导有关主耶稣基督的事。 没有人阻止他。
