Ndu Manzaniba 19
1 Aye he niwa Apollos a he ni Corith, Bulus a zren zu ni kotu gbungblu'a nda ye ri ni kikle gbuwu Ephesus, nda ye toh ba mri ko bari niki.
Ikatula kina uApolo nai wakatula ku Korintho, uPaulo akakila matumbi a migulya nu kupika kisali nika Efeso, hangi wakahanga amanyisigwa kituunga kung'wanso.
2 Bulus a hla bawu ndi, “Bi kpa Ruhu tsatsra niwa bi kpanyime a?” Ba sa niwu ndi, “aan, kina wo nitu Ruhu Tsatsra mena.
uPaulo aka atambuila, “Itii, ai mumusingiiye uNg'wau Ng'welu nai muhuiie?” Aka mutambuila, “Aa, shanga ai kuhumile ga nukija kutula uNg'wau Ng'welu.”
3 Bulus a tre ndi, “Nimi ngye wa ba ti batisma ni yiwu?” Ba tre ndi, “Ni baptisma wu Yohana.”
uPaulo akaligitya, “Itungili unyenye ai mogigwe uli?” Akaligitya, “Mu wogigwa nuang'wa Yohana.”
4 Niki Bulus a sa ndi, “Yohana a ti batisma wu k'ma sron sran. A hla ni ndji ba ndi du ba kpanyime ni wa ani ye ka huu, wa a hi Yesu.”
Uugwa uPaulo akasukiilya, “uYohana ai wogilye ku wogigwa nua kila itunu. Aka aila i antu awo kina atakiwe kumuhuiila uyo naiza uzeepembya zeyakilaa nuanso, kuiti, uYesu.
5 Niwa ndji ba ba wo toki, ba kpa batisma ni nde Bachi Yesu.
Antu nai akija u lukani ulu, akogigwa ku lina nila Mukulu uYesu.
6 Niki, wa Bulus a sawo nitu mba, Ruhu Tsatsra a ku nitu mba, nda duba tre ni lan bari nda bwu tre wu ko shishi si bla.
Hangi ikatula uPaulo nai wakaikila i mikono akwe migulya ao, uNg'wau Ng'welu wakiza migulya ao nu kandya kitunta ku ntambu nu kulota.
7 Wawu mba bana mla tsra ndji wlon don ha (tso).
Jumla ao ai akoli agoha apikiie ikumi na abiili.
8 Bulus a ri hi ni sinagog nda ka tre ni gbengblen sron, wu wha tra, shle vu si ya nda nhron ba nitu ngbran ko Irji.
uPaulo ai ulongoe mi itekeelo akaligitya ku ukamatiku ku matungo a myeli itaatu. ai utuile utongee u witambuliyi nu kualuta i antu kutula imakani natulikile nu utemi nua ang'wa Itunda.
9 E niwa Yahudawa bari ba lo sron zi gbangban nda kamba ni shishi kpaa ndji ba. Niki Bulus a kaa ba don nda chu mriko bari hu nji ni kpama, nda ka vu bla siya ba baa ni ba ni tra wu zontu bi u Tyrannus.
Kuiti i Ayahudi auya ai atulaa ilugoha hangi ni shanga ijaa, ai andilye kutambula ubii kutula i nzila ang'wa Kristo ntongeela iumbi. Uugwa u Paulo ai ulekenukile ni enso hangi aka abagula i ahuiili kahelu ni enso. Nu ng'wenso ai wandilye kuligitya kila luhiku mu kianda nika Tirano.
10 A si he toki ka tsra se ha, nitu ki wawu mba wa ba kii ni Asia, ba wo lan tre Bachi, ni Yahudawa baba Greek ba.
Iki ai kilongolekile ku myaka ibiili, ku lulo ihi nai atulaa ikii mu Asia ai igule u lukani nila Mukulu, ihi i Ayahudi ni Ayunani.
11 Irji a sia ti kikle kpi wa bana ri he wu toh ni son mba, ni wo Bulus.
Itunda ai watulaa ukituma makani makulu ku mikono ang'wa Paulo,
12 Nitu kii, ngbanjan nklon wu wo mba nklon wu kaa nne wa ana sa wo ni wu ba ban ba ka nubi lilo, i lilo mba a bwa hi don ba e brji ba ba rju don kpamba.
kina ga ni alwae ai akomigwe, ni ahing'wi ai a apumile, itungo nai ahoile u mukako nu ng'wenda nai ipumile mu muili nuang'wa Paulo.
13 E Yahudawa bi zu brji rju ni kpa ndji bari ba sia zren zu ni ngbran kima. Ba yo nde BAchi Yesu ni du nuba gbengblen nitu meme brji niwa ba tre ndi, “Ni nde Yesu wa Bulus a dbu hla, mi mha yiyo, rju yi.”
Kuiti ai amoli Ayahudi akuhiilya a hing'wi ai alongoe muhinzo kukiila i kipango ni kanso, ai alitumie i lina nilang'wa Yesu ku nsoko a utumili nuao akola. Aze atambuila awo nai akete i ahing'wi; Azeligitya, “Kumulagiilya mupume mu lina nilang'wa Yesu naiza uPaulo ukimutanantya.”
14 Ninkon Prist wu Yahudawa, wa ndema ana Sceva, a he ni mri tangban wa basia ti toyi.
Nai itumile aya ai atulaa ana mupungati ang'wa kuhani nu Mukulu nua Ayahudi, uSkewa.
15 Meme brji a sa bawu ndi, “Yesu mi to, mba Bulus mi to, i wu hi nha?”
Ahing'wi aka asukiilya, “uYesu kumulingile, nu Paulo kumulingile; Kuiti unyenye ingi a anyenyu?”
16 Meme brji ni mi igu; a a doo lu hon nitu bi zu brji rju'a nda zan ba ni gbengble, nda hloba tsi. Mle ba yotsu rju ni ko'a ni ngbre mba ni nkpan kpa.
Uyo u hing'wi mukati a muntu waka aputila i akuhiilya a hing'wi nu kuakilya i ngulu nu kua kua. Uugwa akamanka kupuma ito ilo aze ikipwi nu kuaaligwa.
17 Ikpe yi a ri ton ndji wawu, Yahudawa baba Greeks, wa ba ki ni Ephesus. Sissri a vu ba, u nde Bachi Yesu a nzu hon.
Ikani ili likakumuka ku ihi. Ayahudi ni Ayunani, naza ikiee uko ku Efeso. Akatula nu woa nangaluu, ni lina nila Mukulu likakila ku kuligwa.
18 Niki ngame, gbugbu biwa ba kpanyime'a, ba rju ye nran nda vu bla meme kpi wa bana ti yea.
Hangi, idu a ahuiili ai azile hangi akihanguila hangi azepumilya intendo nimbi nai itumile.
19 Gbugbu biwa bata ti gbugblu ba ni vunvu mba rju ye sru ni buburi nda goon ba ni shishi ko nha. Niwa ba bla nklen kpi ba, ana dubu se ton wu whlo azurfa.
Idu ai atulaa akituma ukiliki akilingiila i mbugulu niao, akaisonsa ntongeela a kila muntu. Itungo nianso nai aka allya insailo nia intu nianso ai yatulaa ipande magana a nzogu makumi a taano niya mpia.
20 Niki lan tre wu Bachi a zren kagon gbagban ni gbengblen.
Iti gwa ulukani nula Mukulu likakondaniila ku ugali nangaluu mu ngulu.
21 Zizan, hu gon wa Bulus a kle ndu ma ni Ephesus, a yo sron, hu ni gbron Ruhu, nda zren zu ni Macedonia mba Achaia ni nkon ma wu hi ni Urushelima; a tre nde, “Mita ka ri niki, mi hi to Rome ngame.”
ni ang'wa Paulo kukondaniilya u uailya nuakwe uko ku Efeso, Ung'wau Ng'welu aka atongeela kulongola ku Yerusalemu ku kiila ku Makedonia ni Akaya; Akaligitya, Ze yakilaa kutula kung'wanso, intakile ki henga ni Rumi ga.”
22 Bulus a ton hi ni Macedonia, ha nimi biwa ba ti ndu niwu, Timoti mba Erastus. E wawu kima a son zu wu ton fii ni Asia.
uPaulo waka alagiilya ku Makedonia i amanyisigwa akwe a biili, uTimotheo nu Erasto, naza atulaa amuaiiye. Kuiti nuanso mukola wakasiga ku Asia ku itungo.
23 Mla tsra ni ton kima, iya wa ana fiime na a lu ni Ephesus nitu nko'a.
Itungo lilo ai ipumiie minyomo ukulu uko ku Efeso kutula inzila iyo.
24 Ndji wu la azurfa ri ni nde Demetius, wa ata la gunki u Artemis ni azurfa, nda ta nji ndu nklen gbugbu ye ni bi laaba.
Mutyani ung'wi i lina nilakwe Demetrio, naiza uzipilye i a dudu nia mpia ni itunda uDiana, ai wiletaa usuluja ukulu ku atyani.
25 Niki a yo bi ndu kima zi nda tre ndi, “Indji mbu, bito ndi ninkon du mbuyi, nklen ni ri bran.
Uugwa akailingiila i atyani nia mulimo nuanso nu kuligitya, “Akulu, mulingile kina mu usulsja uwu usese kingilya mpia idu.
26 Bi to ndi ni wo ndi, ana ni Ephesus megen na, hu mla ngban gbungblu Asia wawu, Bulus yi, a kma sron ndji gbugbu sran. Ani bla ndi mri irji wa iwo ndji ba laa ba na Irji na.
Mihengile nu kija kina, shanga udu apa ku Efeso, ila pakupi Asia ihi, uyu uPaulo wa apemaa nu kuapiula i antu idu. Ukuligitya kina kutili i itunda naiza azipigwe ku mikono.
27 Ana nitu andi kikle iya wa a ni du ndu mbu kle na, iko kikle irji wu artemis me ni rjoku ni nzohonma ngame. Niki, gbengblen Artemis ani grji, wawu wa Asia mba gbungblu meme wawu ba kukru ni nzuhon.”
Hangi shanga udu ikoli ulugu kina usuluja nuitu ukutula shanga utakiwe hangi, kuiti ga ni itekeelo nilang'wa itunda nu musungu niiza mukulu uDiana uhumile kuholwa kutula mugila anga ndogoelyo. Hangi aza uzee huma ga nukulimilya u kulu nuakwe, nuanso naiza ku Asia ni ihi limukulyaa.”
28 Niwa ba wo toki, ndu a shu sron mba, eba kpa gro ndani tre ndi, “Kikle Artemis wu Ephesus.”
Nai akija aya, ai izuiwe ni ikuo nu kuzogolya, azeligitya, “uDiana nua ku Efeso ingi mukulu,”
29 Kikle gbu'a wawu a tsi shishi, e ndji ba wawu ba vra tsu ni sron ri hi ni ko wu son mba (theatre). Bana vu kpukpan bi zren Bulus ye, Gaius mba Aristarchus, wa ba ye rhini Macedonia.
Kisali kihi kikizula minyomo, ni antu akamanka palung'wi mukati a kianda nika miginso, aka a amba ia nyamuhinzo auya nu Paulo, Gayo nu Aristariko, naiapumile ku Makedonia.
30 Bulus a ta son ri nimi kpaa ndji ba, e mri ko ba ba zuu.
uPaulo ai uloilwe kingila miumbi nila antu, kuiti i amanyisigwa ai amugiiye.
31 Ngame, bari wa bana bi ninkon du ni ngrji Asia, wa bana kpanma, ba tondu hi wu ni bre ni duna ri ni tra son (theatre) na.
Ga ni, ang'wi a afisa nia mukoa nu Asia naza atuile ahumbauya akwe akamutwaile lukani ku ngulu nu kumulompa waleke kingila mu kianda nika miginso.
32 Ndji bari ba sia ti gro kperi, e bari ikpe nkan, nitu tsi shishi a vu kpaa ndji ba. Gbugbu mba bana to ka a hi ngye si zren nda duba ye zontu ki na.
Ang'wi a antu ai atulaa akuligitya i kintu iki ni auya ikani ilo, ku nsoko iumbi nila antu ai latulaa lahalinkanilwa. Idu ao shanga ai ahumile ga nu kulinga ku niki ai azile palung'wi.
33 Bari ni kpaa mba ba nron Alexanda, wa Yahudawa ba ba tru yo ni shishi, niki Alexanda a ti ba niwo, nitu a ta son yo tre wu ya ni soon mba.
Ayahudi akamuleta uIskanda kunzi iumbi nila antu nu kumuika migulya ntongeela a antu. uIskanda akapumya ilingasiilyo ku mukono nuakwe nu kupumya uganulwa ku antu.
34 Niwa ba mla to ndi a hi ndji Yahudawa, ba lu yra gro wu ton mla bla ha ni lan riri, ndani hla ndi, “KikleArtemis wu Ephesus.”
Kuiti nai akalinga kina ung'wenso ingi Muyahudi, ihi akazogolya ku luli lung'wi ku itungo nila saa ibiili, “uDiana ingi mukulu nua Aefeso.”
35 Niwa ndji wu nha (town clerk) wu gbu'a a du kpaa ndji ba kma ti gbangbi, a tre ndji, “Biyi ndji bi Ephesus, ahi ndji nha wa ana to ndi kikle gbu wu Ephesus yi hi bubu ko wu son wu kikle Artemis, mba iwhiwa grji ku rji ni shulu na?
Ze yakilaa u talishi nua kisali ku likilaja i umbi, ai uligitilye, “Unyenye agoha nia ku Efeso, ingi nyenyu ni shanga ulingile kina i kisali iki nika Efeso ingi musununja nui itekeelo ni lang'wa Diana nu mukulu ni iyo ipisha nai igwie kupuma kilunde?
36 Bita to ndi kpi biyi bana wu kpa tron na, bika ti wiime ni na kpati vravra mena.
Kihenga gwa kina i makani aya shanga ahumikile, kutakiwe kutula nu ulyuuku hangi leki kitumi kihi ku ukau.
37 Nitu bi nji ndji biyi ye ni shishi ko gaa tre, ana ndji ba bi y'bi iko bre mbi ka bi kpa nde mri Irji mbi ti meme na.
Ku ndogoelyo muitangile i antu awa apa pi ibalaza naza shanga i ii itekeelo ang'wi shanga anya kumukuna itunda nuitu nu musungu.
38 Nitu ki, Dimetrius baba bi ndu la wa ba he niwu'a ba he ni tre wu lo nitu ndrjo, tra wu gaa tre a he ni who mba bi wa bawoba nda gaatre'a. Du ba tsra kpa mba.
Ku lulo, anga ize uDametrio ni atyani niakoli palung'wi nu ng'wenso akete mitumbo ku muntu wihi, i mabalaza akoli ng'walyi ni aliwali amoli. Ni aletwe ntongeela a lukani.
39 Bita ni wato kpe nkan, kima ki vu ya ni son yi ni mla ti.
Kuiti anga ize u ewe udume kihi kutula makani ni mangiiza, akitung'wa mi ianza nila tai taai.
40 A hi njanji ki he ni ya wu lo bata vuta nitu kma gbu srantu wu vi luwa. Kina he ni kpe wu kaatu nitu kpa gbu tsi wu luwa na, e kina to nkon wu chutu rju na.”
Ku tai kukoli mu ulugu nua kusigwa ibii kutula minyomo luhiku ulu. Kutili nsoko a ushapu uwu, hangi shanga kuutula nu uhumi nua kuganula.
41 Niwa a kle tre toyi, a kaa son a nda du ndji ba shan hi.
Ze yakilaa kuligitya aya, aka asapatilya ai anyianza.
