Ndu Manzaniba 16
1 Bulus ngame aye ni Derbe mba ni Lystra, niki vrenko wu huuri wa ndema hi Timotia he, vren wa Yahudawa ri, wa a kpanyime niwu, ama tima ana ndji Greek.
Basa ma, Paulus se lao raꞌahuluꞌ risiꞌ kota Derbe. Basa de, ara lao risiꞌ kota Listra. Sia naa, randaa ro atahori soruꞌ esa, nara na Timotius. Ama na, atahori Yunani. Ma ina na, atahori Yahudi mana namahere neu Yesus ena. Timotius o dadꞌi Yesus atahori na ena.
2 Mri vayi wa bana he ni Lystra mba Iconium bata tre ndindi ni tuma.
Basa atahori mamahereꞌ sia kota Listra ma kota Ikonium, bubꞌuluꞌ Timotius atahori maloleꞌ.
3 Bulus ata son du zren huu ni tuki, a bau njinda gen-mbru niwu, ni du Yahudawa wa ba he ni bubu baki du ba toh, nitu bana toh ndi tima ana Greek.
Paulus nau fo Timotius tungga no se. Te atahori Yahudi sia naa, bubꞌuluꞌ Timotius ama na atahori Yunani, de ana nda sunat tungga adat Yahudi sa. Naa de, Paulus ator fo ara sunat Timotius.
4 Niwa ba hu nkon si hi zu nimi gba ba, basia zren nihu nkon tsatsra wa manzani ba mba bi ninkon biwa ba he ni Urushelima ba m'ha yo duba hu.
Boe ma, ara lao mia mamanaꞌ esa risiꞌ mamanaꞌ esa, de rafadꞌe neꞌetuꞌ fo Lamatuaꞌ Yesus dedenu Nara ro lasi Kristen feaꞌ ra raꞌetuꞌ mia Yerusalem.
5 Niki ekklisiya ba ba kpa ti ngbengblen ni kri gbangban nitu hu nkon'a nda du kri mbru mba a si hon chachu.
No taꞌo naa, ara tao manggatee atahori mamahereꞌ ra rala nara. Tungga fai, atahori mamahereꞌ ra, boe ramaheta.
6 Bulus mba bi zren niwu ba zren zu ni ngbran Phrygia mba Galatia, nitu Ruhu Tsatsra ana ti gbuchu ndi du ba na d'bu lan tre'a ni ngbran Asia na.
Basa naa ma, Paulus se lao rakandoo. Ara risiꞌ nusa Frigia ma nusa Galatia, huu Lamatualain Dula-dale Meumare Na ai se fo afiꞌ rafadꞌe Lamatualain Dudꞌui Malolen sia nusa Asia.
7 Niwa ba zren ye ti weiweire ni Mysia, ba yo sron zuni Bithynia, ama Ruhu Yesu a zuba.
Ara losa mamanaꞌ esa natadꞌa no nusa Misia ma, rae masoꞌ sobꞌa risiꞌ nusa Bitinia. Te Yesus Dula-dale Na ai se fo afiꞌ naa reu.
8 Niki ba vu Mysia y'ba nda grjiye ni gbu Troas.
Basa de, ara lao seli nusa Misia, de losa kota Troas sia tasi suu na.
9 Bulus a toh ni mira ni chu; ndji ri wu Macedonia a kri ki nda si bre'u nda ni tre ndi, “Ye nita ni Macedonia ni ye zota.”
Tetembaꞌ naa Lamatualain natudꞌu Paulus onaꞌ meit e. Ana nita atahori sa nambariiꞌ sia tasi seriꞌ, sia nusaꞌ esa, nara na Makedonia. Atahori naa nggasi noꞌe tulu-faliꞌ nae, “Amaꞌ! Uma tulun hai dei!”
10 Niwa wa Bulus a hrara toki, ki krilu si wa nkon wuhi ni Macedonia, nitu ki ban ndi Irji mba yo ta du ta ki hi bla tre ndindi ni bawu.
Paulus nita taꞌo naa ma, hai miꞌetuꞌ fo mi sia Makedonia. Hai mimihere memaꞌ Lamatualain denu hai mi mifadꞌe Dala Masodꞌan neu atahori sia tasi seriꞌ. Naa de Ana ai fo afiꞌ misiꞌ mamana feaꞌ.
11 Ki kuu zren hu ni nkon ma rhini Troas, ki hu trime nkon wa ani njita zu ni Samothrace, nda duta ka rhini Neapolis ni mbewa aka wu vi kima.
Basa ma, hai sae ofaꞌ mia kota Troas, misiꞌ pulu anaꞌ esa, naran Samotrake. Mbilaꞌ neu, hai lao mikindoo misiꞌ kota esa, naran Neapolis. Basa ma, hai ondaa sia naa.
12 Rhiniki, ki hi ni Philippi, wandi ana kikle gbu wu Macedonia, gbu wa a zan bi ni ndu wu ngbran kima mba wa aheni wo bi tuchu wu Romawa; ki ki niki wu vi wa a fon bran.
Mia naa, hai lao tungga madꞌa ata misi kota monaeꞌ esa, naran Filipi. (Filipi, kota mana seliꞌ sa sia nusa Makedonia. Mana parenda Roma toꞌu koasa sia naa.) Hai leo fai hira sia naa.
13 Ni vi Sabbath (Chachu Sati), ki zren rhu ni kikle nkontra gbu'a wa a he ni kosan ba'a, bubu wa ki ban ndi ani bi wu bre. Ki kukhi ni tre ni mmba wa ba ye zontu ki'a.
Nandaa no atahori Yahudi ra fai hahae ao na, hai mi sangga mamana hule-oꞌeꞌ nara. Hai mae neꞌo mamana hule-oꞌeꞌ naa, sia loe a suu na. De hai lao dea mi mia kota a, losa hambu loe esa. Sia naa, mindaa mo inaꞌ hira. De hai endoꞌ ola-olaꞌ mo se.
14 Iwari wu nde Lydia, wa a ta le ni ikpi nklon sru, rhi ni gbu Thyatira, wa ata hu nkon Irji, a yo ton si wota. Bachi a bwu sron ma ni du mla wo kpe wa Bulus asia tre'a.
Inaꞌ naa ra, esa naran Lidia. Ana mia kota esa naran Tiatira, doo mia nusa Asia. Ana naseoꞌ teme dula maranggeoꞌ, feli na seli, fee neu atahori monaen ra. Ana manggate hule-oꞌe neu Lamatualain. Ana rena Paulus oꞌolan ma, ana simbo boe.
15 Niwawu mba bi koma, ba kpa batisma, nda bre ta ndi, “Bita kpanyme ni me ndi mi kri gbangban ni hu nkon Bachi, bi ka ye ni komu.” Nikima a weireta du ta kpanyme.
Boe ma hai sarani mama Lidia no ume isi nara. Basa ma, ana noꞌe hai nae, “Ama nggare! Mete ma hei duꞌa mae au ia, umuhere tebꞌe neu Lamatuaꞌ Yesus, na, hei ima numban sia ume ngga. Ana akaꞌ a noꞌe, de hai tungga.
16 Niwa ki sia hi bubu bre, vrenwa ri wa ana gran, nda he ni brji wu toh kpe nda nran, a ye zontu nita. A ta nji nklen gbugbuwu ye ni ti ko ma nitu ndu nran wa ata ti'a.
Faiꞌ esa hai lao-laoꞌ misiꞌ mamana hule-oꞌeꞌ, de mindaa mo ana fetoꞌ esa mia dalaꞌ. Eni, atahori ate na. Nitu deꞌulakaꞌ tao e, de ana bisa nafadꞌe atahori ua-nale nara. Ana o bubꞌuluꞌ dedꞌeat ra huu-pata nara boe. De atahori hetar hii fee ne doiꞌ fo roꞌe mete sira ua-nale nara. Te doiꞌ naa ra, ana fetoꞌ a malangga nara hambu se, de ramasuꞌi.
17 Iwa yi a zren si huba Bulus nda d'bu si hla ndi, “Biyi bi mri koh wu Irji wa a zan nzu hon. Ba ki bla nkon wu kpachuwo ni yiwu.”
Faiꞌ naa, hai lao ma, ana fetoꞌ naa akaꞌ tungga no hai. Ana randu nae, “Atahori ia ra, Lamatualain Mana Koasa Monaeꞌ a ana dedenu nara. Ara rema rae ratudꞌu dalaꞌ taꞌo bee fo atahori bisa rasodꞌa, ma nenemboꞌit mia sala nara!”
18 Asi ti toyi wu vi gbugbuwu. Ama Bulus, nitu vrenwa a yo nfu branbran, a k'ma nda hla ni brji'a ndi, “Mi mmha'u ni nde Yesu Kristi, rju ni kpa ma.” Mle a rju ni nton kima.
Ana fetoꞌ naa randu taꞌo naa losa fai hira. Dꞌodꞌoo ma Paulus mbera rena rarandu na. De ana heoꞌ dea na, de mete nahereꞌ e, ma parenda nae, “He! Nitu deꞌulakaꞌ! No Lamatuaꞌ Yesus Koasa Na, au parenda nggo lao hela inaꞌ ia, oras ia boe!” Paulus olaꞌ basa taꞌo naa ma, nitu a nela boe.
19 Niwa bi ti koma ba toh ndi nkon kubu mba a kle, ba vu Bulus mba Sila nda gbi ba hi ni tsutsu bubu wa ba le ni kpi, niwa bi ninkon gbu ba ki'a.
Ana fetoꞌ a malangga nara bubꞌuluꞌ, sira ate na koasan mopo ena ma, de ara ramanasa, huu nda hambu doiꞌ sa ena. De ara toꞌu Paulus no Silas, ma lea rendi se risiꞌ mamana naseoꞌ, sia mamana naꞌetuꞌ dedꞌeat.
20 Niwa ba nji ba ye nu bi blatre (Alkali), ba tre ndi ndji biyi ba nji iya rini kikle gbumbu. Ba Yahudawa.
Losa naa ma, ara nggasi rahereꞌ rae, “Atahori ia ra, rema fo tao ralulutu hita kotan. Te sira nda hita atahori tara sa. Sira atahori Yahudi mia dodꞌooꞌ rema, rae tao kaco sia ia!
21 Ba bla tre njo wa ana he nitu nkon wa Romawa ba kpanyme duta hu na.
Ara ranori atahori rae, tungga neuꞌ a sira atoran na, afiꞌ tao afiꞌ neu mana parenda Roma ra atoran.”
22 Niki kpaandji ba lu hon wawu mba, nitu Bulus mba Sila; Alkali ba ba y'ba ba nklon mba ju nda mmha duba hloba ni kunkron j'bo.
Rena taꞌo naa ma, atahori ra ramue, de reu momoko Paulus no Silas. Boe ma atahori monae mana naꞌetu dedꞌeat ra denu atahori reu sii Paulus no Silas bua nara, ma filo se.
23 Niwa ba hloba ni wo gbugbu nitu mba, ba tru ba sru ni ko wu tru nda mmha ndji wu tro'a du mla yo shishi nda na du ba gbuj'bu na.
Ara filo Paulus no Silas, ma tao se bui rala reu. Ara denu malangga mana naneaꞌ a fo nanea besa-bꞌesa ruꞌa se. Afiꞌ losa rela.
24 Hu gon kpa mmha yi, ndji wu tro'a, a tru ba sru ni tra wu komi nda vu ba za mba lo nha ni kunkron gbangban.
De malangga a tao se risiꞌ kama esa sia bui taladꞌa na. Ma ana langge ei nara.
25 Mla tsutsu chu, Bulus mba Sila ba sia bre Irji nda ni yo se wu nzu Irji hon, i mbru biwa ba tro ba ngame'a ba sia sren ton niba.
Neofaa na ma, Paulus ma Silas hule-oꞌe ma sodꞌa koa-kio Lamatualain. Atahori bui feaꞌ sia naa ra, rena sira sosodꞌa nara boe.
26 Niki, kikle grju meme a lu ti, nda du nchimeme wu ko tro a grju, mlee nkon ba wawu ba bwu yo hwo, mba ba sraka wa ba lo ba niwu'a ba si hle.
Aiboiꞌ ma, rae a nanggenggoꞌ seli, losa ume bui nanggonggaꞌ. Lelesu nara o soi ao nara boe. Ma atahori bui ra rante nara mbasi hendi se.
27 Igu wu troba'a a lu sh'me ni nna nda toh nkontra kotro ba ba bwu kri ni hwo, a gbron guglo Inji wu nduma ndani wuutuma, nitu a ban ndi biwa ba troba ba rju nawo ye.
Malangga a nggengger de fela, ma nita bui a lelesu na basa se manasoiꞌ. Ana nae neꞌo basa atahori bui ra rela ena. De ana lesu fela na, nae mbau nisa ao na.
28 Bulus a yo gro ni kikle lan nda tre ndi, “Na ti kpame kpe na, nitu wawu mbu ki he ni wayi.”
Te Paulus nggasi nahereꞌ ma ai nae, “Amaꞌ! Afiꞌ mbau misa ao ma! Te basa hai feꞌe sia ia!”
29 Igu wu troba a yo duba nji ilu kpan njiwu, nda tsutsu ri ni tsenza kpa mba sissri nda ka kukru ni shishi Bulus mba Sila.
Malangga a rena haraꞌ naa ma, ana namatau nae mate de nda nitaꞌ nae tao saa saꞌ boe. Ana denu rendi fee ne obor, de bui rala neu, te ao na foti. Ana sendeꞌ lululangga na neu Paulus no Silas ei nara.
30 Nda nji ba rju nda tre ndi, “Mi nuyi ninkon, mi ti ngye ni dumi kpa tumu chuwo?”
Basa ma, ana no se dea reu, de natane nae, “Ama nggare. Au ia, susa seli. Au musi tao saa, fo hambu masodꞌaꞌ?”
31 Ba tre ndi, “kpanyme ni Bachi Yesu, niki wu kpa kpachuwo, ni wu baba biwa ba he ni ko me.”
Paulus se rataa rae, “Dala na taꞌo ia: mumuhere Lamatuaꞌ Yesus, fo Ana fee masodꞌaꞌ neu nggo mo ume isi mara.”
32 Ba hla lan tre wu Bachi niwu, baba ni ko nha ni mi koma.
Paulus no Silas ola-olaꞌ ro malangga bui a ma basa ume isi nara. Ara rafadꞌe Lamatuaꞌ Yesus Dala Masodꞌa Na neu se.
33 Niki, igu wu tro'a a vu ba ni nton kima wu chu'a, nda ka ngla mkpan mba, niki wawu mba bi koma wawu ba ti batisma ni bawu.
Neofaa naa ma, malangga bui a no Paulus ma Silas de reu tao rameu bisu fo ara filo se afi sa. Basa ma, ara sarani malangga naa no ume isi nara.
34 Niwa a nji ba Bulus mba Sila hon hi ni koma nda ka nuba biri, a ta kpe kpukpome, ni ndji biwa ba he ni koma'a, nitu a kpanyme ni Irji.
Basa boe ma, ana no se nisiꞌ ume na fo ara raa. No ume isi nara ramahoꞌo seli, huu ramahere Lamatualain ena.
35 Zizan, niwa mble a nhran, alkali ba ba ton du hi ni bi gben'a, ndi “Du ndji bi mba hi kpamba.”
Fefetu na ma, atahori monaen mana raꞌetuꞌ dedꞌeat naa, fee haraꞌ neu malangga bui, fo mboꞌi Paulus se mia bui a.
36 Igu wu tro a vu lan tre ba bla ni Bulus mba Sila andi, “Alkali baba ton lan tre ye ni me ndi du mi du yi hi. Zizan nikima, ye rju hi yi ni si sron.”
Rena taꞌo naa ma, malangga bui a nafadꞌe haraꞌ naa neu Paulus nae, “Ama nggare. Atahori monaen ra raꞌetuꞌ fo mboꞌi nggi. De amaꞌ se baliꞌ no masodꞌaꞌ.”
37 Ama Bulus a hla bawu ndi, “Ba vuta hlo tsi ni shishi ndji, hamma ni tsra ta toh, niwa me ki mri son meme Roma, nda tru ta sru ni kotro, zizan ba son juta rju ni rhiri? A'a! Du ba ye kimba nda ye njita rju.”
Te Paulus nda simbo sa, de nafadꞌe mana nendi haraꞌ a nae, “Afiꞌ taꞌo naa! Hai ia, miꞌena hak atahori Roma. De hai moꞌe hahambu mara. Mana parenda ra musi nggero hai dedꞌea ma, tungga atoran. Matetu na, musi endoꞌ dedꞌeat, dei fo hukun atahori. Te ara nda tao taꞌo naa sa. Ara nda endoꞌ dedꞌeat sa, fo sangga sala mara saa, te ara filo hai neuꞌ ena mia atahori hetar mata nara. Nda naꞌena salaꞌ saa sa te, tao hai bui rala mii. Ia tebꞌe-tebꞌeꞌ nda tungga atoran mana parenda Roma sa. Te ia ma, rae mboꞌi neꞌefuniꞌ hai mia bui rala, fo atahori nda rahine hai sala saa saꞌ boe? Nda taꞌo naa saa. Denu malangga ra rema mboꞌi hai. Taꞌo naa dei fo hai nau.”
38 Bi gben ba baka vu tre biyi bla ni ba alkali ba, niwa ba wo ndi Bulus mba Sila ba mri gbungblu Roma, ikpe'a anuba sissri.
Mana nendi haraꞌ a neu nafadꞌe baliꞌ Paulus oꞌola na ma, malangga ra feꞌe bubꞌuluꞌ ruꞌa se raꞌena hak sia Roma boe. De ara ramatau seli.
39 Alkali ba ba ye bre ba nda nji ba rju, nda bre du ba rju ni gbu'a hi kpamba.
Basa ma, ara bui rala reu, rataa sala nara ma roꞌe maaf mbali Paulus no Silas. Dei de, mboꞌi ruꞌa se mia bui a ma roꞌe se lao hela kota naa.
40 Niki, Bulus mba Sila ba rju ni ko tro'a nda ye ni ko Lydia. Niwa ba Bulus mba Sila ba to mri vayi ba, ba nhronba duba ki gbangban, nda mle, rju hi kpamba rji ni gbu'a.
Paulus se lao hela bui a ma, ara risiꞌ mama Lidia ume na. Sia naa, ara raꞌabꞌue ro atahori mamahereꞌ ra. Ranori se ma tao manggatee rala nara seluꞌ. Dei de, ara lao hela kota naa.
