Luc 12
1 War gement-se, ar bobl o vezañ en em zastumet dre vilieroù, ken ma kerzhent an eil war egile, Jezuz en em lakaas da lavarout d'e ziskibien: En em virit dreist-holl eus goell ar farizianed, da lavarout eo ar pilpouzerezh.
Meantime, while the crowd, in myriads flocked about him, so that they trod one upon another, he said, addressing himself to his disciples, Above all things, beware of the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy.
2 N'eus netra goloet na vo dizoloet, ha netra kuzhet na zle bezañ anavezet.
For there is nothing covered that shall not be detected: nothing secret that shall not be made known.
3 Dre-se, an traoù ho po lavaret en deñvalijenn a vo klevet er sklêrijenn, hag ar pezh ho po lavaret er skouarn er c'hambroù, a vo prezeget war lein an tiez.
What you have spoken in the dark, shall be reported in the light; what you have whispered in the closet, shall be proclaimed from the housetop.
4 Hag e lavaran deoc'h, deoc'h-hu va mignoned: N'ho pet ket aon dirak ar re a lazh ar c'horf ha, goude-se, ne c'hellont ober netra ouzhpenn.
But I charge you, my friends, fear not them who kill the body, and after that can do no more;
5 Met me a ziskouezo deoc'h piv a zleit doujañ. Doujit an hini en deus, goude bezañ lamet ar vuhez, ar galloud da gas d'ar gehenn; ya, me a lavar deoc'h, hennezh eo an hini a zleit doujañ. (Geenna g1067)
but I will show you whom you ought to fear; fear him, who, after he has killed, has power to cast into hell. I repeat it to you, Fear him. (Geenna g1067)
6 Ha ne werzher ket pemp golvan evit daou wenneg? Koulskoude, Doue n'ankounac'ha ket unan hepken anezho.
Are not five sparrows sold for two pence? Yet not one of them is forgotten by God:
7 Ha zoken holl vlev ho penn a zo kontet. N'ho pet ket aon eta, c'hwi a dalvez muioc'h eget kalz a c'holvaned.
yes, the very hairs of your head are all numbered: fear not, therefore; you are much more valuable than sparrows.
8 Lavarout a ran deoc'h: Piv bennak a anzavo ac'hanon dirak an dud, Mab an den en anzavo dirak aeled Doue;
Moreover, I say to you, whoever shall acknowledge me before me, him the Son of Man will acknowledge before the angels of God;
9 met an hini a zinac'ho ac'hanon dirak an dud, a vo dinac'het dirak aeled Doue.
but whoever denies me before men, shall be disowned before the angels of God.
10 Ha piv bennak en devo komzet a-enep Mab an den, e vo pardonet dezhañ; met d'an hini en devo gwallgomzet a-enep ar Spered-Santel, ne vo ket pardonet.
And whosoever shall inveigh against the Son of Man, may obtain remission; but to him who detracts from the Holy Spirit, there is no remission.
11 Pa viot kaset er sinagogennoù, dirak mestroù ar vro hag ar re c'halloudek, n'en em lakait ket en poan eus an doare ma respontot evit ho tifenn, nag eus ar pezh ho po da lavarout,
And when you are brought before synagogues, and magistrates, and rulers; be not solicitous how or what you shall answer, or what you shall say:
12 rak ar Spered-Santel a zesko deoc'h d'an eur-se ar pezh ho po da lavarout.
for the Holy Spirit will teach you in that moment, what ought to be said.
13 Neuze unan eus ar bobl a lavaras dezhañ: Mestr, lavar d'am breur lodennañ ganin hon hêrezh.
Then one said to him out of the crowd, Rabbi, order my brother to divide the inheritance with me.
14 Eñ a lavaras dezhañ: O den, piv en deus va lakaet ho parner, pe evit ober ho lodennoù?
He answered, Man, who constituted me your judge or arbiter?
15 Neuze e lavaras dezho: Diwallit gant evezh diouzh ar bizhoni; rak un den n'en deus ket ar vuhez diouzh puilhentez e vadoù.
And he said to them, Be upon your guard against covetousness; for in whatever affluence a man be, his life depends not on his possessions.
16 Hag e lavaras dezho ar barabolenn-mañ: Douaroù un den pinvidik o devoa roet kalz a frouezh,
He also used this example, A certain rich man had lands which brought forth plentifully.
17 hag e soñje ennañ e-unan, o lavarout: Petra a rin? Rak ne'm eus ket lec'h a-walc'h evit dastum va eost.
And he reasoned thus with himself, What shall I do? for I have not where to store my crop.
18 Setu ar pezh a rin, emezañ, diskar a rin va solieroù hag e savin reoù vrasoc'h, hag e tastumin enno va holl eost ha va madoù;
I will do this, added he; I will pull down my storehouses, and build larger, and there I will store all my produce, and my goods.
19 neuze e lavarin da'm ene: Va ene, kalz a vadoù ac'h eus a-du evit meur a vloavezh; en em ziskuizh, debr, ev, ha bez laouen.
And I will say to my soul, Soul, thou hast plenty of goods laid up for many years; take thin ease, eat, drink, enjoy thyself.
20 Met Doue a lavaras dezhañ: Den diskiant, en noz-mañ memes, da ene a vo goulennet diganit; hag ar pezh ac'h eus dastumet, da biv e viot?
But God said to him, Fool! this very night your soul is required of you. Whose, then, shall those things be, which you have provided?
21 Evel-se emañ gant an hini a zastum madoù evitañ e-unan, ha n'eo ket pinvidik e Doue.
So it fares with him who amasses treasure for himself, but is not rich toward God.
22 Neuze e lavaras d'e ziskibien: Dre-se, e lavaran deoc'h: Na vezit ket nec'het evit ho puhez, eus ar pezh a zebrot, nag evit ho korf, gant petra e viot gwisket.
Then he said to his disciples, For this reason I charge you, be not anxious about your life, what you shall eat; nor about your body, what you shall wear.
23 Ar vuhez a zo muioc'h eget ar boued, hag ar c'horf muioc'h eget an dilhad.
Life is a greater gift than food, and the body than clothing.
24 Sellit ouzh ar brini: ne hadont ha ne vedont ket, n'o deus na kav na solier, ha Doue o mag; pegement ne dalvezit ket muioc'h eget laboused?
Consider the ravens: they neither sow nor reap; have neither cellar nor barn; but God feeds them. How much more valuable are you than fowls?
25 Piv ac'hanoc'h a c'hell, gant e holl enkrez, astenn e vuhez eus un ilinad?
Besides, which of you can, by his anxiety, prolong his life one hour?
26 Ma ne c'hellit ket eta ober memes an traoù bihanañ, perak oc'h nec'het gant ar peurrest?
If, therefore, you can not thus effect even the smallest thing, why are you anxious about the rest?
27 Sellit penaos e kresk al lili: ne labouront ket, ne nezont ket; koulskoude, e lavaran deoc'h penaos Salomon memes en e holl c'hloar, n'eo ket bet gwisket evel unan anezho.
Consider the lilies. How do they grow? They toil not; they spin not; yet I affirm, that even Solomon, in all his glory, was not equally adorned with one of these.
28 Mar gwisk eta Doue evel-se ar geot a zo hiziv er parkeier, hag a vo warc'hoazh taolet er forn, pegement muioc'h e wisko ac'hanoc'h-hu, tud a nebeud a feiz?
If, then, God so array the herbage, which to-day is in the field, and to-morrow is cast into the oven; how much more will he array you, O you distrustful!
29 Ha n'en em lakait ket e poan eus ar pezh a zebrot, pe eus ar pezh a evot, ha na vezit ket nec'het.
Do not ask, therefore, what you shall eat, or what you shall drink; live not in anxious suspense.
30 Rak tud ar bed eo, a glask an holl draoù-se. Ho Tad a oar hoc'h eus ezhomm anezho.
For all these things the Pagans seeks; whereas, your Father knows that you need them.
31 Klaskit kentoc'h rouantelezh Doue, hag an holl draoù-se a vo roet deoc'h ouzhpenn.
But seek you the kingdom of God, and all these things shall be superadded to you.
32 Na'z pez ket aon, tropell bihan, rak plijet eo bet gant ho Tad reiñ deoc'h ar rouantelezh.
Fear not, my little flock, for it has pleased your Father to give you the kingdom.
33 Gwerzhit ar pezh hoc'h eus, hag roit eñ en aluzen. En em rit yilc'hier deoc'h ha ne goshaint ket, un teñzor en neñv ha ne vanko biken, a-belec'h al laeron ne dostaont ket, hag e-pelec'h ar preñved ne zistrujont ket.
Sell your goods and give alms; provide yourselves purses which wear not out; treasure inexhaustible in heaven, where no thieves approach, where nothing is spoiled by worms.
34 Rak el lec'h ma'z emañ ho teñzor, eno ivez e vo ho kalon.
For where your treasure is, your heart will likewise be.
35 Ra vo ho tivgroazell gourizet, hag ho lampoù war enaou,
Let your loins be girt, and your lamps burning;
36 ha bezit evel tud a c'hortoz ma tistroio o mestr eus an eured, abalamour pa zeuio ha pa skoio war an nor, e tigorint dezhañ kerkent.
and yourselves, like those who wait their master's return from the wedding; that when he comes and knocks, they may immediately let him in.
37 Eürus ar servijerien a vo kavet gant o mestr o veilhañ pa erruo! Me a lavar deoc'h e gwirionez, penaos en em c'hourizo, e lakaio anezho ouzh taol, hag e servijo anezho.
Happy those servants whom their master, at his return, shall find watching. Indeed, I say to you, that he will gird himself, and having placed them at table, will attend and serve them.
38 Mar deu d'an eil pe d'an drede veilhadenn, ha mar o c'hav er stad-se, eürus ar servijerien-se!
And whether he comes in the second watch, or in the third, if he finds things thus, happy are those servants.
39 Anavezout a rit penaos mar goufe mestr an ti da bet eur e tlefe dont al laer, e chomfe dihun ha ne lezfe ket toullañ e di.
You are certain that if the master of the house knew at what hour the thief would come, he would watch, and not allow him to break into his house.
40 C'hwi eta ivez, bezit prest, rak Mab an den a zeuio d'an eur na soñjit ket.
Be you, then, always prepared; because the Son of Man will come at an hour when you are not expecting him.
41 Neuze Pêr a lavaras dezhañ: Aotrou, pe deomp-ni, pe d'an holl, e lavarez ar barabolenn-se?
Then Peter said to him, Master, is this parable directed to us alone, or to all?
42 Hag an Aotrou a lavaras dezhañ: Piv eo ar merour feal ha fur, en deus ar mestr lakaet war e vevelien, evit reiñ dezho en amzer dereat o muzuliad ed?
The Lord said, Who, now, is the discreet and faithful steward, whom the master will set over his household, to dispense regularly the allowance of corn!
43 Eürus ar servijer a vo kavet gant e vestr oc'h ober kement-se pa erruo!
Happy that servant, if his master, at his arrival, shall find him so employed.
44 Me a lavar deoc'h e gwirionez, e lakaio anezhañ war gement en deus.
I tell you truly, he will intrust him with the management of all his estate.
45 Met mar lavar ar merour-se en e galon: Va mestr a zale da zont; ha mar en em laka da skeiñ gant ar vevelien ha gant ar mitizhien, da zebriñ, da evañ, ha d'en em vezviñ,
But as to the servant who shall say within himself, My master delays his return, and shall beat the men-servants and the maids, and shall feast, and carouse, and be drunken;
46 mestr a merer-se a zeuio en deiz na c'hortoz ket, hag en eur na oar ket, e tilamo anezhañ, hag e roio dezhañ e lod gant ar re disleal.
the master of that servant will come on a day when he is not expecting him, and at an hour of which he is not apprised, and having discarded him, will assign him his portion with the faithless.
47 Ar merer hag a anavez bolontez e vestr, ha n'eo ket en em zalc'het prest, ha n'en deus ket graet ar volontez-se, a vo skoet warnañ kalz a daolioù.
And that servant who knew his master's will, yet did not make himself ready, nor execute his orders, shall receive many stripes;
48 Met an hini n'en deus ket hec'h anavezet, hag en deus graet traoù din a gastiz, a vo skoet warnañ nebeutoc'h a daolioù. Goulennet e vo kalz digant an hini en deus bet kalz, hag e vo goulennet muioc'h c'hoazh digant an hini a zo bet fiziet kalz ennañ.
whereas, he who knew not, but did things deserving chastisement, shall receive few: for much will be required of every one to whom much is given; and the more a man is intrusted, the more will be exacted from him.
49 Deuet on da lakaat an tan war an douar; ha petra am eus da c'hoantaat, mar deo dija enaouet?
I came to throw fire upon the earth; and what would I but that it were kindled?
50 Met dleout a ran bezañ badezet eus ur vadeziant, ha pegement em eus mall e vefe graet kement-se!
I have an immersion to undergo; and how am I pained till it be accomplished?
51 Krediñ a rit on deuet da zegas ar peoc'h war an douar? Nann a lavaran deoc'h, met kentoc'h an dizunvaniezh.
Do you imagine that I am come to give peace to the earth? I tell you, No; but division.
52 Rak en amzer da zont, en un ti, e vo pemp dizunvanet, tri a-enep daou, ha daou a-enep tri.
For hereafter, five in one family will be divided; three against two, and two against three:
53 An tad a vo a-enep ar mab hag ar mab a-enep an tad, ar vamm a-enep ar verc'h hag ar verc'h a-enep ar vamm, ar vamm-gaer a-enep ar verc'h-kaer hag ar verc'h-kaer a-enep ar vamm-gaer.
father against son, and son against father; mother against daughter, and daughter against mother; mother-in-law against daughter-in-law, and daughter-in-law against mother-in-law.
54 Lavarout a reas c'hoazh d'ar bobl: Pa welit ur goumoulenn o sevel diouzh tu ar c'huzh-heol, e lavarit raktal: Dont a raio glav, hag e teu.
He said also to the people, When you see a cloud rising in the west, you say, It will rain immediately, and so it happens;
55 Ha pa c'hwezh avel ar c'hreisteiz, e lavarit: Tomm e vo, hag e teu da vezañ tomm.
and when the south wind blows, you say, It will be hot, and it happens accordingly.
56 Pilpouzed! Anavezout a rit doareoù an neñv hag an douar, penaos eta n'anavezit ket an amzer-mañ?
Hypocrites, you can judge of what appears in the sky, and on the earth; how is it that you can not judge of the present time?
57 Ha penaos n'anavezit ket ac'hanoc'h hoc'h-unan ar pezh a zo reizh?
and why do you not, even of yourselves, discern what is just?
58 Pa'z ez gant da enebour dirak ar gouarner, evezhi en hent da ziskargañ digantañ, gant aon na lakafe ac'hanout dirak ar barner, hag ar barner da'z lakaat etre daouarn ar serjant, hag ar serjant da'z lakaat er prizon.
When you go with your creditor to the magistrate, endeavor, on the road, to satisfy him, lest he drag you before the judge, and the judge consign you to the sergeant, and the sergeant commit you to prison:
59 Me a lavar penaos ne zeui ket kuit ac'hane, ken na'z po paeet an diwezhañ gwenneg.
I assure you, you will not be released until you have paid the last mite.
