Luc 11
1 Un deiz ma oa Jezuz o pediñ en ul lec'h bennak, goude m'en devoe echuet, unan eus e ziskibien a lavaras dezhañ: Aotrou, desk deomp pediñ, evel m'en deus Yann desket ivez d'e ziskibien.
One day Jesus was at a certain place praying, and, when he had finished, one of his disciples said to him, ‘Master, teach us to pray, as John taught his disciples.’
2 Hag e lavaras dezho: Pa bedot, lavarit: [Hon] Tad [hag a zo en neñv], ra vo santelaet da anv, ra zeuio da rouantelezh, [ra vo graet da volontez war an douar evel en neñv, ]
‘When you pray,’ Jesus answered, ‘say – “Father, may your name be held holy, your kingdom come.
3 ro deomp bemdez hor bara pemdeziek,
Give us each day the bread that we will need;
4 pardon deomp hor pec'hedoù, rak ni a bardon ivez d'an holl re o deus manket ouzhimp, ha n'hon lez ket da gouezhañ en temptadur, [met hon diwall diouzh an droug].
and forgive us our sins, for we ourselves forgive everyone who wrongs us; and take us not into temptation.”’
5 Neuze e lavaras dezho: Mar en defe unan ac'hanoc'h ur mignon hag a zeufe d'e gavout da hanternoz da lavarout dezhañ: Va mignon, prest din tri bara,
Jesus also said to them, ‘Suppose that one of you who has a friend were to go to him in the middle of the night and say “Friend, lend me three loaves,
6 rak ur mignon din, o veajiñ, a zo deuet da'm zi, ha ne'm eus netra da ginnig dezhañ;
for a friend of mine has arrived at my house after a journey, and I have nothing to offer him;”
7 ha mar respontfe dezhañ an den a zo en e di: Na dregas ket ac'hanon, va dor a zo prennet ha va bugale a zo ganin em gwele, ne c'hellan ket sevel evit o reiñ dit!
And suppose that the other should answer from inside “Do not trouble me; the door is already fastened, and my children and I are in bed; I cannot get up and give you anything”;
8 Me a lavar deoc'h, pa ne savfe ket da reiñ dezhañ abalamour ma'z eo e vignon, e savfe koulskoude abalamour d'e dregaserezh, hag e rofe dezhañ kement hag en defe ezhomm.
I tell you that, even though he will not get up and give him anything because he is a friend, yet because of his persistence he will rouse himself and give him what he wants.
9 Me ivez a lavar deoc'h: Goulennit, hag e vo roet deoc'h; klaskit, hag e kavot; skoit, hag e vo digoret deoc'h.
‘And so I say to you – Ask, and your prayer will be granted, search, and you will find; knock, and the door will be opened to you.
10 Rak an neb a c'houlenn, a resev; an neb a glask, a gav; hag an neb a sko, e vez digoret dezhañ.
For the person who asks receives, everyone who searches finds, and to the person who knocks the door will be opened.
11 Piv eo an tad en ho touez, a roio ur maen d'e vab, pa c'houlenn digantañ bara? Pe, mar goulenn ur pesk, a roio dezhañ un naer e-lec'h pesk?
What father among you, if his son asks him for a fish, will give him a snake instead,
12 Pe c'hoazh, mar goulenn digantañ ur vi, a roio dezhañ ur grug?
or, if he asks for an egg, will give him a scorpion?
13 Mar gouzoc'h eta, ha c'hwi fall, reiñ traoù mat d'ho pugale, pegement muioc'h ho Tad a zo en neñv a roio ar Spered-Santel d'ar re en goulenn digantañ!
If you, then, naturally wicked though you are, know how to give good gifts to your children, how much more will the Father in heaven give the Holy Spirit to those who ask him!’
14 Jezuz a gasas kuit un diaoul mut; pa voe aet an diaoul kuit, an den mut a gomzas, hag ar bobl a oa souezhet.
Once Jesus was driving out a mute demon, and, when the demon had gone out, the mute man spoke. The people were amazed at this;
15 Lod anezho a lavaras: Dre Veelzebul, priñs an diaoulien eo e kas an diaoulien kuit.
but some of them said, ‘He drives out demons by the help of Beelzebul, the chief of the demons’;
16 Reoù all, evit e amprouiñ, a c'houlenne digantañ ur mirakl eus an neñv.
while others, to test him, asked him for some sign from the heavens.
17 Met Jezuz, oc'h anavezout o soñjezonoù, a lavaras dezho: Pep rouantelezh dizunanet ganti hec'h-unan a zeuio da netra, hag un ti a vo diskaret.
Jesus himself, however, was aware of what they were thinking, and said to them, ‘Any kingdom wholly divided against itself becomes a desolation; and a divided house falls.
18 Mar emañ eta Satan dizunanet gantañ e-unan, penaos e pado e rouantelezh, pa lavarit ez eo dre Veelzebul e kasan kuit an diaoulien?
So, too, if Satan is wholly divided against himself, how can his kingdom last? Yet you say that I drive out demons by the help of Beelzebul.
19 Mar kasan kuit an diaoulien dre Veelzebul, dre biv o c'has kuit ho mibien? Dre-se e vint ho parnerien.
But, if it is by Beelzebul’s help that I drive out demons, by whose help is it that your own sons drive them out? Therefore they will themselves be your judges.
20 Met mar kasan kuit an diaoulien dre viz Doue, eo eta gwir penaos eo deuet rouantelezh Doue betek ennoc'h.
But, if it is by the hand of God that I drive out demons, then the kingdom of God must already be upon you.
21 Pa ziwall un den kreñv hag armet mat e di, kement en deus a zo e peoc'h.
When a strong man is keeping guard, fully armed, over his own mansion, his property is in safety;
22 Met pa zeu unan all kreñvoc'h egetañ, e tiskar anezhañ, e tilamm digantañ e holl armoù ma fizie enno, hag e lodenn e ziwisk.
but, when one still stronger has attacked and overpowered him, he takes away all the weapons on which the other had relied, and divides his spoil.
23 An hini n'emañ ket ganin a zo a-enep din, hag an hini na zastum ket ganin a stlabez.
Whoever is not with me is against me, and the person who does not help me to gather is scattering.
24 Pa vez aet kuit ur spered hudur eus un den, ez a dre lec'hioù sec'h, da glask diskuizh, ha ne gav ket; neuze e lavar: Distreiñ a rin da'm zi a-belec'h on deuet;
No sooner does a foul spirit leave someone, than it passes through places where there is no water, in search of rest; and finding none, it says “I will go back to the home which I left”;
25 pa zeu, e kav anezhañ skubet ha kempennet.
but, on coming there, it finds it unoccupied, swept, and put in order.
26 Neuze ez a, e kemer gantañ seizh spered all gwashoc'h egetañ, hag ez eont hag e chomont ennañ; ha stad diwezhañ an den-se a zeu gwashoc'h eget an hini gentañ.
Then it goes and brings with it seven other spirits more wicked than itself, and they go in, and make their home there; and the last state of that person proves to be worse than the first.’
27 Evel ma lavare an traoù-se, ur weg eus ar bobl a savas he mouezh hag a lavaras dezhañ: Eürus ar c'hof en deus da zouget, hag an divronn ac'h eus sunet!
As Jesus was saying this, a woman in the crowd, raising her voice, exclaimed, ‘Happy was the mother who bore you and nursed you!’
28 Met Jezuz a lavaras: Eürusoc'h eo ar re a selaou ger Doue hag a sent outañ!
But Jesus replied, ‘Rather, happy are those who listen to God’s message and keep it.’
29 Evel m'en em zastume ar bobl a vandenn war e dro, Jezuz en em lakaas da lavarout: Ar rummad-mañ a zo fall; goulenn a ra ur mirakl, ha ne vo roet hini ebet dezhañ, nemet hini [ar profed] Jona.
As the crowds increased, Jesus began to speak, ‘This generation is a wicked generation. It is asking a sign, but no sign will be given it except the sign of Jonah.
30 Rak, evel ma voe Jona ur mirakl evit tud Niniv, Mab an den a vo ivez unan evit ar rummad-mañ.
For, as Jonah became a sign to the people of Nineveh, so will the Son of Man be to this generation.
31 Rouanez ar C'hreisteiz a savo e deiz ar varn gant tud ar rummad-mañ, hag a gondaono anezho, abalamour ma teuas eus pellder an douar evit klevout furnez Salomon, ha setu ez eus amañ brasoc'h eget Salomon.
At the judgment the Queen of the South will rise up with the people of this generation, and will condemn them, because she came from the ends of the earth to listen to the wisdom of Solomon; and here is more than a Solomon!
32 Tud Niniv a savo e deiz ar varn gant tud ar rummad-mañ, hag a gondaono anezho, abalamour m'o deus bet keuz dre brezegenn Jona, ha setu ez eus amañ brasoc'h eget Jona.
At the judgment the men of Nineveh will stand up with this generation, and will condemn it, because they repented at Jonah’s proclamation; and here is more than a Jonah!
33 Den n'enaou ul lamp evit he lakaat en ul lec'h kuzhet, pe dindan ar boezell; met he lakaat a ra war ar c'hantolor, abalamour d'ar re a zeu en ti da welout ar sklêrijenn.
No one lights a lamp, and then puts it in the cellar or under a basket, but he puts it on the lamp-stand, so that anyone who comes in may see the light.
34 Al lagad eo lamp ar c'horf; mar deo eta da lagad yac'h, da holl gorf a vo sklêrijennet; met mar deo fall, da gorf a vo en deñvalijenn.
The lamp of the body is your eye. When your eye is unclouded, your whole body, also, is lit up; but, as soon as your eye is diseased, your body, also, is darkened.
35 Diwall eta na vefe ket teñvalijenn ar sklêrijenn a zo ennout.
Take care, therefore, that the inner light is not darkness.
36 Mar deo eta da holl gorf sklêrijennet, ha mar n'en deus lod ebet anezhañ en deñvalijenn, e vo sklêrijennet en e bezh, evel pa sklaer ul lamp ac'hanout gant he sklêrijenn.
If, then, your whole body is lit up, and no corner of it darkened, the whole will be lit up, just as when a lamp gives you light by its brilliance.’
37 Evel ma komze, ur farizian en pedas da leinañ en e di; Jezuz a yeas, hag en em lakaas ouzh taol.
As Jesus finished speaking, a Pharisee asked him to breakfast with him, and Jesus went in and took his place at the table.
38 Ar farizian a oa souezhet o welout na oa ket en em walc'het a-raok lein.
The Pharisee noticed, to his astonishment, that Jesus omitted the ceremonial washing before breakfast.
39 An Aotrou a lavaras dezhañ: C'hwi, farizianed, a naeta diavaez an hanaf hag ar plad, met en diabarzh oc'h leun a laeroñsi hag a fallentez.
But the Master said to him, ‘You Pharisees do, it is true, clean the outside of the cup and of the plate, but inside you yourselves are filled with greed and wickedness.
40 Tud diskiant! An hini en deus graet an diavaez, ha n'en deus ket graet ivez an diabarzh?
Fools! Did not the maker of the outside make the inside too?
41 Roit, kentoc'h, an aluzen eus ar pezh hoc'h eus, ha pep tra a vo glan evidoc'h.
Only give away what is in them in charity, and at once you have the whole clean.
42 Met gwalleur deoc'h, farizianed! Abalamour ma paeit an deog war ar vent, war ar ru, ha war an holl louzoù, e-pad ma lezit a-gostez ar reizhder ha karantez Doue. Ar re-se a oa an traoù a dleec'h d'ober, hep koulskoude dilezel ar re all.
But alas for you Pharisees! You pay tithes on mint, rue, and herbs of all kinds, and pass over justice and love to God. These last you ought to have put into practice without neglecting the first.
43 Gwalleur deoc'h, farizianed! Abalamour ma karit ar c'hadorioù kentañ er sinagogennoù, ha bezañ saludet war al leurgêrioù.
Alas for you Pharisees! You delight to have the front seat in the synagogues, and to be greeted in the markets with respect.
44 Gwalleur deoc'h, [skribed ha farizianed, pilpouzed]! Abalamour ma'z oc'h heñvel ouzh bezioù na weler ket, ha ma vale an dud warno hep gouzout emaint eno.
Alas for you! You are like unsuspected graves, over which men walk unawares.’
45 Neuze, unan eus doktored al lezenn a gemeras ar gomz, hag a lavaras dezhañ: Mestr, en ur lavarout an traoù-se, e tismegañsez ac'hanomp-ni ivez.
Here one of the students of the Law interrupted him by saying, ‘Teacher, when you say this, you are insulting us also.’
46 Ha Jezuz a lavaras: Gwalleur deoc'h ivez, doktored al lezenn! Abalamour ma sammit an dud gant bec'hioù na c'hellont ket dougen, ha c'hwi hoc'h-unan ne stokit ket outo gant unan eus ho pizied.
But Jesus went on, ‘Alas for you, too, you students of the Law! You load people with loads that are too heavy to carry, but do not, yourselves, touch them with one of your fingers.
47 Gwalleur deoc'h! Abalamour ma savit bezioù d'ar brofeded en deus ho tadoù lakaet d'ar marv.
Alas for you! You build the monuments of the prophets whom your ancestors killed.
48 C'hwi a zo eta an testoù hag ar c'henoberourien eus ar pezh o deus graet ho tadoù, rak int o deus lazhet ar brofeded, ha c'hwi a sav o bezioù.
You are actually witnesses to your ancestors’ acts and show your approval of them, because, while they killed the prophets, you build tombs for them.
49 Abalamour da-se, furnez Doue he deus lavaret: Kas a rin dezho profeded hag ebestel; hag e lazhint lod anezho, ha lod all a wallgasint,
That is why the wisdom of God said – “I will send to them prophets and apostles,
50 evit ma vo goulennet digant ar rummad-mañ gwad an holl brofeded hag a zo bet skuilhet abaoe krouidigezh ar bed,
some of whom they will persecute and kill, in order that the blood of all the prophets that has been spilt since the creation of the world may be exacted from this generation –
51 adal gwad Abel betek gwad Zakaria, a voe lazhet etre an aoter hag an templ; ya, a lavaran deoc'h, goulennet e vo digant ar rummad-mañ.
from the blood of Abel down to the blood of Zechariah, who was slain between the altar and the house of God.” Yes, I tell you, it will be exacted from this generation.
52 Gwalleur deoc'h, doktored al lezenn! Rak, o vezañ kemeret alc'houez an anaoudegezh, n'oc'h ket hoc'h-unan aet e-barzh, hag hoc'h eus c'hoazh harzet da vont e-barzh ar re a garje bezañ aet.
Alas for you students of the Law! You have taken away the key of the door of knowledge. You have not gone in yourselves and you have hindered those who try to go in.’
53 Hag evel ma lavare an traoù-se dezho, ar skribed hag ar farizianed en em lakaas d'e waskañ start, ha d'ober dezhañ komz war galz a draoù,
When Jesus left the house, the teachers of the Law and the Pharisees began to press him hard and question him closely on many subjects,
54 o stignañ pechoù dezhañ, hag o klask pakañ un dra bennak eus e c'henoù [evit e damall].
laying traps for him, so as to seize on anything that he might say.
