< मत्ती 5 >
1 यीशु भिड़ा जो दिखीकरी, पाहड़े पर थोड़ा उपर चली गिया, कने उना जो शिक्षा देणे तांई ओथु बेई गिया तां उदे चेले उदे बाल आये।
anantaraṁ sa jananivahaṁ nirīkṣya bhūdharopari vrajitvā samupaviveśa|
2 कने उना जो शिक्षा देणी शुरू किती:
tadānīṁ śiṣyeṣu tasya samīpamāgateṣu tena tebhya eṣā kathā kathyāñcakre|
3 “धन्य न सै लोक, जड़े मने दे दीन न जिना जो परमेश्वर दी जरुरतां दा ऐहसास है, क्योंकि स्वर्गे दा राज्य उना दा ही है।
abhimānahīnā janā dhanyāḥ, yataste svargīyarājyam adhikariṣyanti|
4 धन्य न सै लोक, जड़े शोक करदे न, क्योंकि परमेश्वरे उना जो शांती देणी।
khidyamānā manujā dhanyāḥ, yasmāt te sāntvanāṁ prāpsanti|
5 धन्य न सै लोक, जड़े नम्र न, क्योंकि धरती उना दी होणी है।
namrā mānavāśca dhanyāḥ, yasmāt te medinīm adhikariṣyanti|
6 धन्य न सै लोक, जड़े धार्मिकता ने जिन्दगी जिणे दी सच्ची भूख प्यास रखदे न, क्योंकि परमेश्वरे उना जो रजांणा है।
dharmmāya bubhukṣitāḥ tṛṣārttāśca manujā dhanyāḥ, yasmāt te paritarpsyanti|
7 धन्य न सै लोक जड़े दयालु न, क्योंकि परमेश्वरे उना पर दया करणी।
kṛpālavo mānavā dhanyāḥ, yasmāt te kṛpāṁ prāpsyanti|
8 धन्य न सै लोक, जिना दे मन साफ न, क्योंकि उना परमेश्वरे जो दिखणा।
nirmmalahṛdayā manujāśca dhanyāḥ, yasmāt ta īścaraṁ drakṣyanti|
9 धन्य न सै लोक, जड़े इकी दुज्जे दा मेल कराणे बाले न, क्योंकि उना जो परमेश्वरे दा पुत्र बोलया जाणा।
melayitāro mānavā dhanyāḥ, yasmāt ta īścarasya santānatvena vikhyāsyanti|
10 धन्य न सै लोक, जड़े धर्मे दे कम्म करणे दिया बजा ने सताऐ जांदे न, क्योंकि स्वर्गे दा राज्य उना दा ही है।
dharmmakāraṇāt tāḍitā manujā dhanyā, yasmāt svargīyarājye teṣāmadhikaro vidyate|
11 धन्य न तुसां, जालू माणुऐ मेरिया बजा ने तुहाड़ी निन्दा करणी कने तुसां जो सताणा क्योंकि तुसां मेरे चेले न कने झूठ बोली-बोली करी तुहाड़े खिलाफ हर तरां दियां बुरियाँ गल्लां बोलगे।
yadā manujā mama nāmakṛte yuṣmān nindanti tāḍayanti mṛṣā nānādurvvākyāni vadanti ca, tadā yuyaṁ dhanyāḥ|
12 तालू तुसां खुश कने मगन होनयो क्योंकि तुहाड़े तांई स्वर्गे च बडा इनाम है। इस तांई कि जड़े बड़े बकते पहले परमेश्वरे दा संदेश देणेबाले थे उना जो भी इयां ही सताया था।
tadā ānandata, tathā bhṛśaṁ hlādadhvañca, yataḥ svarge bhūyāṁsi phalāni lapsyadhve; te yuṣmākaṁ purātanān bhaviṣyadvādino'pi tādṛg atāḍayan|
13 तुसां धरतिया पर लोकां तांई लूँणे सांई न; पर अगर लूँणे दा स्वाद बिगड़ी जा, तां फिरी सै कुसा चिजा ने लूँणका करणा? फिरी सै कुसी कम्मे दा नी है, सिर्फ इसी तांई कि इसयो बार सुटी दिया ताकि माणुआं दे पैरा हेठ ओए।
yuyaṁ medinyāṁ lavaṇarūpāḥ, kintu yadi lavaṇasya lavaṇatvam apayāti, tarhi tat kena prakāreṇa svāduyuktaṁ bhaviṣyati? tat kasyāpi kāryyasyāyogyatvāt kevalaṁ bahiḥ prakṣeptuṁ narāṇāṁ padatalena dalayituñca yogyaṁ bhavati|
14 तुसां पुरे संसारे तांई ज्योति न। जड़ा शेहर पाहड़े पर बस्या है, सै कदी छुपी नी सकदा।
yūyaṁ jagati dīptirūpāḥ, bhūdharopari sthitaṁ nagaraṁ guptaṁ bhavituṁ nahi śakṣyati|
15 कने लोक दिय्या बाली करी टोकरुऐ हेठ नी रखदे न, पर उसयो उपर धारिया पर रखदे न, ताकि घरे दे सारे लोकां जो लौ होऐ।
aparaṁ manujāḥ pradīpān prajvālya droṇādho na sthāpayanti, kintu dīpādhāroparyyeva sthāpayanti, tena te dīpā gehasthitān sakalān prakāśayanti|
16 तियां ही तुहाड़ी लौ भी माणुआं सामणे चमके तां सै तुहाड़े भले कम्मा जो दिखीकरी तुहाड़े पिता दी बड़ाई करन, जड़ा स्वर्गे च है।
yena mānavā yuṣmākaṁ satkarmmāṇi vilokya yuṣmākaṁ svargasthaṁ pitaraṁ dhanyaṁ vadanti, teṣāṁ samakṣaṁ yuṣmākaṁ dīptistādṛk prakāśatām|
17 ऐ मत समझा कि, मैं मूसा दी व्यवस्था या परमेश्वरे दा संदेश देणेबालयां दिया गल्लां जो खत्म करणा आया है, मैं उना जो खत्म करणा नी, पर उना जो पूरा करणा आया है।
ahaṁ vyavasthāṁ bhaviṣyadvākyañca loptum āgatavān, itthaṁ mānubhavata, te dve loptuṁ nāgatavān, kintu saphale karttum āgatosmi|
18 क्योंकि मैं तुसां ने सच्च बोलदा है, कि अम्बर कने धरती खत्म होई जांगे, पर परमेश्वरे दिया व्यवस्था ला कुछ भी, ऐथू दीकर इक बिंदु या मात्रा भी पूरा होयो बिना नी टलनी है। व्यवस्था दियां सारियां भविष्यवाणियाँ पुरियां होणियां न।
aparaṁ yuṣmān ahaṁ tathyaṁ vadāmi yāvat vyomamedinyo rdhvaṁso na bhaviṣyati, tāvat sarvvasmin saphale na jāte vyavasthāyā ekā mātrā bindurekopi vā na lopsyate|
19 इस तांई जड़ा कोई छोटे ला छोटे हुकम चे कुसकी इकी जो भी नी मनगा, कने तियां ही लोकां जो सिखांगा, तां उसयो स्वर्गे दे राज्य च सारयां ला छोटा बोलणा, पर जड़ा कोई उना दा पालन करगा कने उना जो सिखांगा, सिर्फ उसयो ही स्वर्गे च महान बोलणा है।
tasmāt yo jana etāsām ājñānām atikṣudrām ekājñāmapī laṁghate manujāṁñca tathaiva śikṣayati, sa svargīyarājye sarvvebhyaḥ kṣudratvena vikhyāsyate, kintu yo janastāṁ pālayati, tathaiva śikṣayati ca, sa svargīyarājye pradhānatvena vikhyāsyate|
20 मैं तुसां ने बोलदा है, कि अगर तुसां चे कोई स्वर्ग दे राज्य च जाणा चांदा है, तां तुसां जो व्यवस्था जो सिखाणे बाले कने फरीसियां ला बदीकरी परमेश्वरे दी व्यवस्था दा पालन करणा चाईदा।
aparaṁ yuṣmān ahaṁ vadāmi, adhyāpakaphirūśimānavānāṁ dharmmānuṣṭhānāt yuṣmākaṁ dharmmānuṣṭhāne nottame jāte yūyam īśvarīyarājyaṁ praveṣṭuṁ na śakṣyatha|
21 तुसां सुणया होंणा, व्यवस्था जो सिखाणे बालयां साड़े पूर्वजां जो दसया कि ‘हत्या मत करदे’, कने जड़ा कोई हत्या करगा उसयो यहूदी सभा च सजा मिलणी है।
aparañca tvaṁ naraṁ mā vadhīḥ, yasmāt yo naraṁ hanti, sa vicārasabhāyāṁ daṇḍārho bhaviṣyati, pūrvvakālīnajanebhya iti kathitamāsīt, yuṣmābhiraśrāvi|
22 पर मैं तुसां जो ऐ बोलदा है, कि जड़ा कोई अपणे भाईऐ पर गुस्सा करगा, उसयो यहूदी सभा च सजा मिलणी: कने जड़ा कोई अपणे भाईऐ जो नकम्मा बोलगा उसयो महासभा च परमेश्वरे सजा देणी; जड़ा कोई अपणे भाईऐ जो निकम्मा कने मुर्ख बोले; उसयो नरके दी अग्गी दी सजा मिलणी। (Geenna )
kintvahaṁ yuṣmān vadāmi, yaḥ kaścit kāraṇaṁ vinā nijabhrātre kupyati, sa vicārasabhāyāṁ daṇḍārho bhaviṣyati; yaḥ kaścicca svīyasahajaṁ nirbbodhaṁ vadati, sa mahāsabhāyāṁ daṇḍārho bhaviṣyati; punaśca tvaṁ mūḍha iti vākyaṁ yadi kaścit svīyabhrātaraṁ vakti, tarhi narakāgnau sa daṇḍārho bhaviṣyati| (Geenna )
23 इस तांई अगर तू अपणी भेंट चढ़ाणे तांई मंदरे जो लोऐ, कने ओथु तिजो याद ओऐ, कि मेरे भाईऐ दे मने च मेरे तांई कोई शिकायत है,
ato vedyāḥ samīpaṁ nijanaivedye samānīte'pi nijabhrātaraṁ prati kasmāccit kāraṇāt tvaṁ yadi doṣī vidyase, tadānīṁ tava tasya smṛti rjāyate ca,
24 तां अपणी भेंट ओथु ही मंदरे दे सामणे छडी दे, कने पेहले जाई करी अपणे भाईये ने मेल मिलाप कर, तां फिरी आई करी अपणी भेंट चढ़ा।
tarhi tasyā vedyāḥ samīpe nijanaivaidyaṁ nidhāya tadaiva gatvā pūrvvaṁ tena sārddhaṁ mila, paścāt āgatya nijanaivedyaṁ nivedaya|
25 कचेरी जांदे बकते रस्ते च ही तू अपणे बिरोधी ने राजीनामा करी ले, ताकि तेरा बिरोधी तिजो न्याय करणे बाले दे हथे ना देई दे, कने न्याय करणे बाला तिजो जेला च पाई दे।
anyañca yāvat vivādinā sārddhaṁ vartmani tiṣṭhasi, tāvat tena sārddhaṁ melanaṁ kuru; no cet vivādī vicārayituḥ samīpe tvāṁ samarpayati vicārayitā ca rakṣiṇaḥ sannidhau samarpayati tadā tvaṁ kārāyāṁ badhyethāḥ|
26 मैं तुसां ने सच्च बोलदा है जालू दीकर तू इक-इक पैसा नी भरी दिंगा तालू दीकर तू जेलखाने ला नी छुटी सकदा है।”
tarhi tvāmahaṁ taththaṁ bravīmi, śeṣakapardake'pi na pariśodhite tasmāt sthānāt kadāpi bahirāgantuṁ na śakṣyasi|
27 तुसां सुणी बैठयो न कि परमेश्वरे हुकम दितया था, कि व्यभिचार मत करदे।
aparaṁ tvaṁ mā vyabhicara, yadetad vacanaṁ pūrvvakālīnalokebhyaḥ kathitamāsīt, tad yūyaṁ śrutavantaḥ;
28 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, जड़ा कोई कुसा जनानिया जो बुरिया नजरा ने दिखे तां सै अपणे मने च उसा ने व्यभिचार करी बैठा है।
kintvahaṁ yuṣmān vadāmi, yadi kaścit kāmataḥ kāñcana yoṣitaṁ paśyati, tarhi sa manasā tadaiva vyabhicaritavān|
29 अगर तेरी सजी हख तेरे पाप दी बजा बणे, तां उसा जो कडी करी सट्टी दे; क्योंकि तेरे तांई ऐ ही खरा है कि तेरे अंगा चे इकी दा नाश होई जाऐ ताकि तेरा बाकी शरीर नरक जाणे ला बची जा। (Geenna )
tasmāt tava dakṣiṇaṁ netraṁ yadi tvāṁ bādhate, tarhi tannetram utpāṭya dūre nikṣipa, yasmāt tava sarvvavapuṣo narake nikṣepāt tavaikāṅgasya nāśo varaṁ| (Geenna )
30 कने अगर तेरा सज्जा हथ तेरे पाप करणे दी बजा बणे, तां तू उसयो बडी करी सुटी दे, क्योंकि तेरे तांई ऐ ही खरा है कि तेरे अंगा चे इक हिसा नाश होई जा, ताकि तेरा बाकी शरीर नरक जाणे ला बची जा। (Geenna )
yadvā tava dakṣiṇaḥ karo yadi tvāṁ bādhate, tarhi taṁ karaṁ chittvā dūre nikṣipa, yataḥ sarvvavapuṣo narake nikṣepāt ekāṅgasya nāśo varaṁ| (Geenna )
31 मूसा दिया व्यवस्था च ऐ भी बोलया था, कि जड़ा कोई अपणिया घरे बालिया जो तलाक देणा चांदा है, तां उसा जो तलाकनामा दे।
uktamāste, yadi kaścin nijajāyāṁ parityakttum icchati, tarhi sa tasyai tyāgapatraṁ dadātu|
32 पर मैं तुसां जो ऐ बोलदा है, कि जड़ा कोई अपणिया घरे बालिया जो व्यभिचार दे सिवा कुसी होरसी बजा ने छडी दे, तां सै उसा ला व्यभिचार करवांदा है; कने जड़ा उसा छडिया ने बियाह करे, सै व्यभिचार करदा है।
kintvahaṁ yuṣmān vyāharāmi, vyabhicāradoṣe na jāte yadi kaścin nijajāyāṁ parityajati, tarhi sa tāṁ vyabhicārayati; yaśca tāṁ tyaktāṁ striyaṁ vivahati, sopi vyabhicarati|
33 फिरी तुसां सुणी बैठयो न, कि व्यवस्था जो सिखाणे बालयां साड़े पूर्वजां बोलया था, झुठियां कसमां मत खांदे, पर परमेश्वरे दे सामणे खादियां अपणियां कसमां जो पुरियां करनयो।
punaśca tvaṁ mṛṣā śapatham na kurvvan īścarāya nijaśapathaṁ pālaya, pūrvvakālīnalokebhyo yaiṣā kathā kathitā, tāmapi yūyaṁ śrutavantaḥ|
34 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि कदी कसम मत खांदे; ना ही स्वर्गे दी, क्योंकि स्वर्ग परमेश्वरे दा सिंहासन है।
kintvahaṁ yuṣmān vadāmi, kamapi śapathaṁ mā kārṣṭa, arthataḥ svarganāmnā na, yataḥ sa īśvarasya siṁhāsanaṁ;
35 ना ही धरतिया दी, क्योंकि सै उदे पैरां दी चौंकी है; कने ना ही यरूशलेम शेहर दी क्योंकि सै महान राजा परमेश्वरे दा शेहर है।
pṛthivyā nāmnāpi na, yataḥ sā tasya pādapīṭhaṁ; yirūśālamo nāmnāpi na, yataḥ sā mahārājasya purī;
36 कने अपणे सरे दी भी कसम मत खांदा क्योंकि तू अपणे इक बाले जो भी ना चिट्टा, कने ना काला करी सकदा है।
nijaśironāmnāpi na, yasmāt tasyaikaṁ kacamapi sitam asitaṁ vā karttuṁ tvayā na śakyate|
37 पर तुहाड़ी गल्ल हां दी हां, कने ना दी ना हो; क्योंकि जड़ा कुछ इसला जादा होंदा है, सै शैतान ला होंदा है।
aparaṁ yūyaṁ saṁlāpasamaye kevalaṁ bhavatīti na bhavatīti ca vadata yata ito'dhikaṁ yat tat pāpātmano jāyate|
38 फिरी तुसां सुणी बैठयो न कि मूसा दिया व्यवस्था च लिखया है, कि अगर कोई तेरी हखी जो फोड़ी दे तां तुमी उदे बदले च उदी हख फोड़ी दे, कने इयां ही दंद दे बदले दंद तोड़ी दिया।
aparaṁ locanasya vinimayena locanaṁ dantasya vinimayena dantaḥ pūrvvaktamidaṁ vacanañca yuṣmābhiraśrūyata|
39 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि तुसां बदला मत लेंदे; पर जड़ा तेरिया सजिया खाडिया पर थपड़ मारे, तां उदे सामणे दुई खाडी भी करी दिया।
kintvahaṁ yuṣmān vadāmi yūyaṁ hiṁsakaṁ naraṁ mā vyāghātayata| kintu kenacit tava dakṣiṇakapole capeṭāghāte kṛte taṁ prati vāmaṁ kapolañca vyāghoṭaya|
40 कने अगर कोई तिजो पर मुकद्दमा करी के जबरदस्ती तेरा कुरता लेणा चांदा है, तां उसयो अपणिया धोतिया भी लेणा दिया।
aparaṁ kenacit tvayā sārdhdaṁ vivādaṁ kṛtvā tava paridheyavasane jighṛtite tasmāyuttarīyavasanamapi dehi|
41 कने कोई रोमी सिपाई तिजो जबरदस्ती ही इक मील भर लेई जांदा है, तां उदे सोगी दो मील चली जा।
yadi kaścit tvāṁ krośamekaṁ nayanārthaṁ anyāyato dharati, tadā tena sārdhdaṁ krośadvayaṁ yāhi|
42 कने जड़ा कोई तिजो ला कुछ मंगे, तां उसयो देई दे; कने जड़ा तिजो ला उधार लेंणा चांदा है, उसयो मना मत करदे।
yaśca mānavastvāṁ yācate, tasmai dehi, yadi kaścit tubhyaṁ dhārayitum icchati, tarhi taṁ prati parāṁmukho mā bhūḥ|
43 तुसां सुणी बैठयो न कि व्यवस्था च लिखया है; कि अपणे पड़ोसियां ने प्यार रखा, कने दुश्मणा ने दुशमणी रखा।
nijasamīpavasini prema kuru, kintu śatruṁ prati dveṣaṁ kuru, yadetat puroktaṁ vacanaṁ etadapi yūyaṁ śrutavantaḥ|
44 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि अपणे दुशमणा ने प्यार रखा, कने जड़ा तुसां जो सतादां है उस तांई प्राथना करा।
kintvahaṁ yuṣmān vadāmi, yūyaṁ ripuvvapi prema kuruta, ye ca yuṣmān śapante, tāna, āśiṣaṁ vadata, ye ca yuṣmān ṛtīyante, teṣāṁ maṅgalaṁ kuruta, ye ca yuṣmān nindanti, tāḍayanti ca, teṣāṁ kṛte prārthayadhvaṁ|
45 जिसने तुसां अपणे स्वर्गीय पिता दी ओलाद बणना है, क्योंकि सै खरे लोकां कने बुरे लोकां दोना उपर अपणा सूरज निकालदा है, कने धर्मियां कने अधर्मियां दोनो पर बरखा बरसांदा है।
tatra yaḥ satāmasatāñcopari prabhākaram udāyayati, tathā dhārmmikānāmadhārmmikānāñcopari nīraṁ varṣayati tādṛśo yo yuṣmākaṁ svargasthaḥ pitā, yūyaṁ tasyaiva santānā bhaviṣyatha|
46 क्योंकि अगर तुसां अपणे चाहणे बालयां ने ही प्यार रखन, तां परमेश्वरे तुसां जो फल नी देणा, क्योंकि चुंगी लेंणे बाले भी इयां ही करदे न?
ye yuṣmāsu prema kurvvanti, yūyaṁ yadi kevalaṁ tevveva prema kurutha, tarhi yuṣmākaṁ kiṁ phalaṁ bhaviṣyati? caṇḍālā api tādṛśaṁ kiṁ na kurvvanti?
47 कने अगर तुसां सिर्फ अपणे मसीह भाईंयां जो ही नमस्ते करदे न, तां तुसां दुज्जे लोकां दे बदले कोई बडा कम्म नी करदे न। क्योंकि होर जातियां जड़ियां परमेश्वरे दे हुकमा दा पालन नी करदियां न, सै भी तां इयां ही करदे न?
aparaṁ yūyaṁ yadi kevalaṁ svīyabhrātṛtvena namata, tarhi kiṁ mahat karmma kurutha? caṇḍālā api tādṛśaṁ kiṁ na kurvvanti?
48 इस तांई तुहांजो उना जो प्यार करणा चाईदा जड़े तुहांजो प्यार नी करदे इस तरीके ने तुसां सिद्ध बणा, जियां तुहाड़ा स्वर्गीय पिता सिद्ध है।
tasmāt yuṣmākaṁ svargasthaḥ pitā yathā pūrṇo bhavati, yūyamapi tādṛśā bhavata|