मत्ती 5
1 यीशु भिड़ा जो दिखीकरी, पाहड़े पर थोड़ा उपर चली गिया, कने उना जो शिक्षा देणे तांई ओथु बेई गिया तां उदे चेले उदे बाल आये।
| יום אחד, כשהתאסף סביבו קהל גדול, עלה ישוע עם תלמידיו על מדרון הגבעה, התיישב שם והחל ללמד: |
2 कने उना जो शिक्षा देणी शुरू किती:
3 “धन्य न सै लोक, जड़े मने दे दीन न जिना जो परमेश्वर दी जरुरतां दा ऐहसास है, क्योंकि स्वर्गे दा राज्य उना दा ही है।
| ”אשרי האנשים המודים בעניותם הרוחנית, כי להם שייכת מלכות השמים. |
4 धन्य न सै लोक, जड़े शोक करदे न, क्योंकि परमेश्वरे उना जो शांती देणी।
| אשרי הבוכים והמתאבלים, כי הם ינוחמו. |
5 धन्य न सै लोक, जड़े नम्र न, क्योंकि धरती उना दी होणी है।
| אשרי הצנועים והענווים, כי העולם כולו שייך להם. |
6 धन्य न सै लोक, जड़े धार्मिकता ने जिन्दगी जिणे दी सच्ची भूख प्यास रखदे न, क्योंकि परमेश्वरे उना जो रजांणा है।
| אשרי השואפים בכל לבם לעשות את הטוב והישר, כי אלוהים ימלא את שאיפתם. |
7 धन्य न सै लोक जड़े दयालु न, क्योंकि परमेश्वरे उना पर दया करणी।
| אשרי האדיבים והרחמנים, כי אלוהים יגלה כלפיהם רחמים. |
8 धन्य न सै लोक, जिना दे मन साफ न, क्योंकि उना परमेश्वरे जो दिखणा।
| אשרי האנשים שלבם טהור, כי הם יראו את אלוהים. |
9 धन्य न सै लोक, जड़े इकी दुज्जे दा मेल कराणे बाले न, क्योंकि उना जो परमेश्वरे दा पुत्र बोलया जाणा।
| אשרי האנשים הרודפים שלום, כי הם ייקראו’בני־אלוהים‘. |
10 धन्य न सै लोक, जड़े धर्मे दे कम्म करणे दिया बजा ने सताऐ जांदे न, क्योंकि स्वर्गे दा राज्य उना दा ही है।
| אשרי הסובלים והנרדפים בגלל עשותם את רצון ה׳, כי להם שייכת מלכות השמיים. |
11 धन्य न तुसां, जालू माणुऐ मेरिया बजा ने तुहाड़ी निन्दा करणी कने तुसां जो सताणा क्योंकि तुसां मेरे चेले न कने झूठ बोली-बोली करी तुहाड़े खिलाफ हर तरां दियां बुरियाँ गल्लां बोलगे।
| ”אם יקללו אתכם, יעלילו עליכם שקרים וירדפו אתכם בגלל אמונתכם בי, |
12 तालू तुसां खुश कने मगन होनयो क्योंकि तुहाड़े तांई स्वर्गे च बडा इनाम है। इस तांई कि जड़े बड़े बकते पहले परमेश्वरे दा संदेश देणेबाले थे उना जो भी इयां ही सताया था।
| שמחו מאוד! כן, שמחו מאוד, כי שכר רב לכם בשמים, וזכרו שכך רדפו גם את הנביאים! |
13 तुसां धरतिया पर लोकां तांई लूँणे सांई न; पर अगर लूँणे दा स्वाद बिगड़ी जा, तां फिरी सै कुसा चिजा ने लूँणका करणा? फिरी सै कुसी कम्मे दा नी है, सिर्फ इसी तांई कि इसयो बार सुटी दिया ताकि माणुआं दे पैरा हेठ ओए।
| ”אתם מלח הארץ. מה יקרה לעולם אם תאבדו את המליחות שלכם? מלח תפל הוא חסר תועלת, ואינו ראוי אלא שיזרקו וירמסו אותו. |
14 तुसां पुरे संसारे तांई ज्योति न। जड़ा शेहर पाहड़े पर बस्या है, सै कदी छुपी नी सकदा।
| ”אתם אור העולם – בדומה לעיר הבנויה על הר, אשר כל אחד יכול לראות את אורותיה בלילה. |
15 कने लोक दिय्या बाली करी टोकरुऐ हेठ नी रखदे न, पर उसयो उपर धारिया पर रखदे न, ताकि घरे दे सारे लोकां जो लौ होऐ।
| אל תסתירו את אורכם! הניחו לו להאיר לכולם! תנו לכל אדם לראות את התנהגותכם הטובה, ואז יודו כולם לאביכם שבשמים. |
16 तियां ही तुहाड़ी लौ भी माणुआं सामणे चमके तां सै तुहाड़े भले कम्मा जो दिखीकरी तुहाड़े पिता दी बड़ाई करन, जड़ा स्वर्गे च है।
17 ऐ मत समझा कि, मैं मूसा दी व्यवस्था या परमेश्वरे दा संदेश देणेबालयां दिया गल्लां जो खत्म करणा आया है, मैं उना जो खत्म करणा नी, पर उना जो पूरा करणा आया है।
| ”אל תחשבו שבאתי לבטל את תורת משה או את אזהרותיהם של הנביאים; באתי לקיים ולמלא אותן! |
18 क्योंकि मैं तुसां ने सच्च बोलदा है, कि अम्बर कने धरती खत्म होई जांगे, पर परमेश्वरे दिया व्यवस्था ला कुछ भी, ऐथू दीकर इक बिंदु या मात्रा भी पूरा होयो बिना नी टलनी है। व्यवस्था दियां सारियां भविष्यवाणियाँ पुरियां होणियां न।
| אני אומר לכם בכל הכנות והרצינות: מצוות התורה תישארנה בתוקף עד שיתקיים הכול. |
19 इस तांई जड़ा कोई छोटे ला छोटे हुकम चे कुसकी इकी जो भी नी मनगा, कने तियां ही लोकां जो सिखांगा, तां उसयो स्वर्गे दे राज्य च सारयां ला छोटा बोलणा, पर जड़ा कोई उना दा पालन करगा कने उना जो सिखांगा, सिर्फ उसयो ही स्वर्गे च महान बोलणा है।
| מי שיעבור על המצווה הקטנה ביותר או שיעודד אחרים לעשות זאת, הוא יהיה קטן במלכות השמים. ואילו מי שילמד את תורת ה׳ ואף יקיים את מצוותיה, יהיה גדול במלכות השמים. |
20 मैं तुसां ने बोलदा है, कि अगर तुसां चे कोई स्वर्ग दे राज्य च जाणा चांदा है, तां तुसां जो व्यवस्था जो सिखाणे बाले कने फरीसियां ला बदीकरी परमेश्वरे दी व्यवस्था दा पालन करणा चाईदा।
| ”אולם אני מזהיר אתכם: אם לא תהיו טובים יותר מהפרושים והסופרים, לא תוכלו להיכנס למלכות השמיים. |
21 तुसां सुणया होंणा, व्यवस्था जो सिखाणे बालयां साड़े पूर्वजां जो दसया कि ‘हत्या मत करदे’, कने जड़ा कोई हत्या करगा उसयो यहूदी सभा च सजा मिलणी है।
| ”תורת משה אומרת:’לא תרצח‘, והרוצח יחויב לדין. |
22 पर मैं तुसां जो ऐ बोलदा है, कि जड़ा कोई अपणे भाईऐ पर गुस्सा करगा, उसयो यहूदी सभा च सजा मिलणी: कने जड़ा कोई अपणे भाईऐ जो नकम्मा बोलगा उसयो महासभा च परमेश्वरे सजा देणी; जड़ा कोई अपणे भाईऐ जो निकम्मा कने मुर्ख बोले; उसयो नरके दी अग्गी दी सजा मिलणी। (Geenna g1067)
| אולם אני אומר לכם שאם אדם אף כועס על אחיו, עליו לעמוד לדין. גם מי שיקרא לחברו’אידיוט!‘עליו לעמוד לדין, ואם יקלל את חברו הריהו בסכנת גיהינום! (Geenna g1067) |
23 इस तांई अगर तू अपणी भेंट चढ़ाणे तांई मंदरे जो लोऐ, कने ओथु तिजो याद ओऐ, कि मेरे भाईऐ दे मने च मेरे तांई कोई शिकायत है,
| לכן אם אתה עומד לפני המזבח בבית־המקדש ומביא קורבן לה׳, ולפתע אתה נזכר שלאחד מחבריך יש דבר מה נגדך, |
24 तां अपणी भेंट ओथु ही मंदरे दे सामणे छडी दे, कने पेहले जाई करी अपणे भाईये ने मेल मिलाप कर, तां फिरी आई करी अपणी भेंट चढ़ा।
| השאר את קורבנך לפני המזבח, מהר אל חברך ובקש את סליחתו. לאחר מכן חזור לבית־המקדש והקרב את הקרבן לה׳. |
25 कचेरी जांदे बकते रस्ते च ही तू अपणे बिरोधी ने राजीनामा करी ले, ताकि तेरा बिरोधी तिजो न्याय करणे बाले दे हथे ना देई दे, कने न्याय करणे बाला तिजो जेला च पाई दे।
| התפייס מהר עם אויבך, אחרת יהיה מאוחר מדי והוא יסגירך לידי החוק, ואז ישליכו אותך לכלא – |
26 मैं तुसां ने सच्च बोलदा है जालू दीकर तू इक-इक पैसा नी भरी दिंगा तालू दीकर तू जेलखाने ला नी छुटी सकदा है।”
| שם תישאר עד שתשלם את האגורה האחרונה! |
27 तुसां सुणी बैठयो न कि परमेश्वरे हुकम दितया था, कि व्यभिचार मत करदे।
| ”תורת משה אומרת:’לא תנאף‘. |
28 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, जड़ा कोई कुसा जनानिया जो बुरिया नजरा ने दिखे तां सै अपणे मने च उसा ने व्यभिचार करी बैठा है।
| אולם אני אומר לכם: כל מי שמסתכל על אישה בתאווה, כאילו נאף אותה בלבו. |
29 अगर तेरी सजी हख तेरे पाप दी बजा बणे, तां उसा जो कडी करी सट्टी दे; क्योंकि तेरे तांई ऐ ही खरा है कि तेरे अंगा चे इकी दा नाश होई जाऐ ताकि तेरा बाकी शरीर नरक जाणे ला बची जा। (Geenna g1067)
| משום כך, אם עינך גורמת לך לחשוק ולחמוד, עקור והשלך אותה. מוטב שתאבד חלק מגופך, מאשר שיושלך כל גופך לגיהינום. (Geenna g1067) |
30 कने अगर तेरा सज्जा हथ तेरे पाप करणे दी बजा बणे, तां तू उसयो बडी करी सुटी दे, क्योंकि तेरे तांई ऐ ही खरा है कि तेरे अंगा चे इक हिसा नाश होई जा, ताकि तेरा बाकी शरीर नरक जाणे ला बची जा। (Geenna g1067)
| ואם ידך – ולו גם הימנית – גורמת לך לחטוא, קצץ והשלך אותה! מוטב כך, מאשר למצוא את עצמך בגיהינום. (Geenna g1067) |
31 मूसा दिया व्यवस्था च ऐ भी बोलया था, कि जड़ा कोई अपणिया घरे बालिया जो तलाक देणा चांदा है, तां उसा जो तलाकनामा दे।
| ”תורת משה אומרת שאם איש רוצה לגרש את אשתו, עליו לתת לה ספר כריתות, וזה הכל. |
32 पर मैं तुसां जो ऐ बोलदा है, कि जड़ा कोई अपणिया घरे बालिया जो व्यभिचार दे सिवा कुसी होरसी बजा ने छडी दे, तां सै उसा ला व्यभिचार करवांदा है; कने जड़ा उसा छडिया ने बियाह करे, सै व्यभिचार करदा है।
| אולם אני אומר שאיש המגרש את אשתו מלבד במקרה שבגדה בו, גורם לכך שתנאף אם תינשא בשנית. גם מי שיתחתן איתה לאישה נחשב לנואף! |
33 फिरी तुसां सुणी बैठयो न, कि व्यवस्था जो सिखाणे बालयां साड़े पूर्वजां बोलया था, झुठियां कसमां मत खांदे, पर परमेश्वरे दे सामणे खादियां अपणियां कसमां जो पुरियां करनयो।
| ”התורה אומרת שאם נשבעת, עליך לקיים את שבועתך. |
34 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि कदी कसम मत खांदे; ना ही स्वर्गे दी, क्योंकि स्वर्ग परमेश्वरे दा सिंहासन है।
| ואילו אני אומר: אל תישבע כלל! אל תאמר:’אני נשבע בשמים‘, כי כסא ה׳ נמצא בשמים. |
35 ना ही धरतिया दी, क्योंकि सै उदे पैरां दी चौंकी है; कने ना ही यरूशलेम शेहर दी क्योंकि सै महान राजा परमेश्वरे दा शेहर है।
| אם אתה נשבע’בארץ‘, אתה נשבע למעשה בהדום רגליו של אלוהים. כמו כן אל תישבע’בירושלים‘, כי היא’קרית מלך רב‘. |
36 कने अपणे सरे दी भी कसम मत खांदा क्योंकि तू अपणे इक बाले जो भी ना चिट्टा, कने ना काला करी सकदा है।
| גם אל תישבע על ראשך, כי אפילו שערה אחת אין ביכולתך לשנות ללבן או שחור. |
37 पर तुहाड़ी गल्ल हां दी हां, कने ना दी ना हो; क्योंकि जड़ा कुछ इसला जादा होंदा है, सै शैतान ला होंदा है।
| אמור פשוט:’כן‘, או’לא‘. יותר מזה מן הרע הוא. |
38 फिरी तुसां सुणी बैठयो न कि मूसा दिया व्यवस्था च लिखया है, कि अगर कोई तेरी हखी जो फोड़ी दे तां तुमी उदे बदले च उदी हख फोड़ी दे, कने इयां ही दंद दे बदले दंद तोड़ी दिया।
| ”התורה אומרת’עין תחת עין, שן תחת שן‘. |
39 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि तुसां बदला मत लेंदे; पर जड़ा तेरिया सजिया खाडिया पर थपड़ मारे, तां उदे सामणे दुई खाडी भी करी दिया।
| ואילו אני אומר לכם: אל תתקוממו נגד מי שעושה רע נגדכם. אם מישהו סוטר לך על הלחי, הושט לו גם את הלחי השנייה. |
40 कने अगर कोई तिजो पर मुकद्दमा करी के जबरदस्ती तेरा कुरता लेणा चांदा है, तां उसयो अपणिया धोतिया भी लेणा दिया।
| אם דורשים ממך בבית המשפט לתת את חולצתך, תן להם גם את מעילך. |
41 कने कोई रोमी सिपाई तिजो जबरदस्ती ही इक मील भर लेई जांदा है, तां उदे सोगी दो मील चली जा।
| אם חייל כופה עליך לשאת את תרמילו קילומטר אחד, שא אותו שני קילומטרים. |
42 कने जड़ा कोई तिजो ला कुछ मंगे, तां उसयो देई दे; कने जड़ा तिजो ला उधार लेंणा चांदा है, उसयो मना मत करदे।
| תן למי שמבקש ממך, ואל תדחה את מי שרוצה ללוות ממך כסף. |
43 तुसां सुणी बैठयो न कि व्यवस्था च लिखया है; कि अपणे पड़ोसियां ने प्यार रखा, कने दुश्मणा ने दुशमणी रखा।
| ”שמעתם שנאמר:’ואהבת לרעך, ושנאת את אויבך‘. |
44 पर मैं तुसां ने ऐ बोलदा है, कि अपणे दुशमणा ने प्यार रखा, कने जड़ा तुसां जो सतादां है उस तांई प्राथना करा।
| אולם אני אומר: אהבו את אויביכם והתפללו בעד אלה שרודפים אתכם, |
45 जिसने तुसां अपणे स्वर्गीय पिता दी ओलाद बणना है, क्योंकि सै खरे लोकां कने बुरे लोकां दोना उपर अपणा सूरज निकालदा है, कने धर्मियां कने अधर्मियां दोनो पर बरखा बरसांदा है।
| כי כך תהיו בנים לאביכם שבשמים. שהרי אלוהים נותן את אור השמש גם לטובים וגם לרעים, ואף את הגשם הוא מוריד על צדיקים ועל רשעים כאחד. |
46 क्योंकि अगर तुसां अपणे चाहणे बालयां ने ही प्यार रखन, तां परमेश्वरे तुसां जो फल नी देणा, क्योंकि चुंगी लेंणे बाले भी इयां ही करदे न?
| אם אתם אוהבים רק את אלה שאוהבים אתכם, מה מיוחד בכך? גם הפושעים נוהגים כך! |
47 कने अगर तुसां सिर्फ अपणे मसीह भाईंयां जो ही नमस्ते करदे न, तां तुसां दुज्जे लोकां दे बदले कोई बडा कम्म नी करदे न। क्योंकि होर जातियां जड़ियां परमेश्वरे दे हुकमा दा पालन नी करदियां न, सै भी तां इयां ही करदे न?
| ואם אתם חברים רק לחבריכם, במה שונים אתם מכל האחרים? הלא גם עובדי אלילים נוהגים כך! |
48 इस तांई तुहांजो उना जो प्यार करणा चाईदा जड़े तुहांजो प्यार नी करदे इस तरीके ने तुसां सिद्ध बणा, जियां तुहाड़ा स्वर्गीय पिता सिद्ध है।
| שאפו להיות שלמים כשם שאביכם שבשמים שלם.“ |
