मत्ती 22
1 यीशुऐ फिरी उना जो कहाणी सुणाई,
Jesus fortalte et nytt bilde for dem. Han sa:
2 “स्वर्गे दा राज्य इक कहाणिया सांई है, इक राजा था जिनी अपणे पुत्रे दा बियाह किता।”
”Der Gud regjerer, blir det som i denne fortellingen: En konge forberedte en stor bryllupsfest for sønnen sin.
3 उनी अपणे नोकरां जो भेजया कि जिना जो नियुंद्र दितियो उना लोकां जो बियाह दिया धामा च सदा; पर सै कोई ओणा नी चांदे थे।
Han innbød mange gjester, og da forberedelsene var ferdige sendte han tjenere ut for å si til dem som var innbudt at tidspunktet var inne for å komme. Men alle takket nei.
4 “फिरी उनी होर नोकरां जो ऐ बोली करी भेजया, कि नियुंद्र दितियो लोकां ने बोला: दिखा मैं धाम तैयार करी दितियो है, कने सारा कुछ तैयार है; कने तुसां बियाये दिया धामा च ओआ।
Da sendte han andre tjenere for å si til dem:’Alt er klart, oksene og kalvene er slaktet. Skynd dere å komme!’
5 पर सै बहाना लाइ करी चली गे: कोई अपणे खेतरां जो, कोई अपणे कम्म धंधे जो।
Men gjestene som han hadde bedt, var ikke interessert. Hver og en fortsatte med sitt, den ene med sin bondegård, den andre med sine forretninger.
6 बाकी लोक जड़े बचा थे उना नोकरां जो पकड़ी करी उना दा अनादर किता कने मारी दिता।
Noen grep til og med kongens tjenere, mishandlet og drepte dem.
7 जालू राजे ऐ सुणया तालू राजे जो गुस्सा आया, कने उनी अपणी सेना भेजी करी उना हत्यारां जो मरवाया, कने उना दे शेहरे जो फुकी दिता।
Da ble kongen sint og sendte ut sin armé, henrettet morderne og brente ned byene deres.
8 तालू उनी अपणे नोकरां ने बोलया, बियाये दी धाम तां तैयार है, पर सदयो लोक खांणे जोगे नी न।
Så sa han til tjenerne sine:’Bryllupsfesten er ferdig, men de gjestene som jeg innbød, er ikke verd å få del i festen.
9 इस तांई तुसां हर जगा जा, कने जितणे भी लोक तुसां जो मिलन, सबना जो बियाये दिया धामा तांई सदी लोआ।
Gå derfor ut på gatehjørnene og be alle dere ser, til bryllupet.’
10 उना नोकरां हर जगा पर जाई करी क्या बुरे, क्या भले, जितणे भी मिल्ले, सब गठेरे; कने बियाये बाला घर परोंणया ने भरुई गिया।
Tjenerne gjorde som han sa og tok med seg alle de kunne finne, både onde og gode, og festsalen ble fylt med gjester.
11 जालू राजा परोंणया जो दिखणे तांई अंदर आया, तां उनी ओथु इक माणुऐ जो दिखया, जिनी बियाये तांई खरे कपड़े नी पायो थे।
Da kongen kom innfor å hilse på gjestene, la han merke til en mann som ikke hadde på seg klær som passet for anledningen.
12 राजे उसला पुछया, है मित्र, तू बिना बियाये दे नोऐ कपड़े पाई करी ऐथू कजो आया? कने सै चुप होई गिया।
’Min venn’, spurte han,’hvordan kan du være her uten å ha på deg klær som passer for bryllupet?’ Men mannen kunne ikke svare.
13 तालू राजे नोकरां ने बोलया, इदे हथ-पैर बन्नी करी इसयो काल कोठढी च पाई दिया, ओथु उनी रोणा कने, दंद पीणे।
Da sa kongen til tjenerne sine:’Bind hendene og føttene hans og kast ut i mørket utenfor. Der skal de gråte av angst og fortvilelse.’”
14 क्योंकि परमेश्वरे मते लोकां जो अपणे बाल सदया है पर थोड़े ही न जड़े चुंणयो न।”
Jesus avsluttet med disse ordene:”Mange er innbudt av Gud, men få takker ja og vil tilhøre ham.”
15 तालू फरीसियां जाई करी अपु चे बिचार किता, कि उसयो कुस तरीके ने गल्लां च फसान।
Fariseerne gikk sin vei for å pønske ut en måte å få Jesus til å si noe som de kunne arrestere ham for.
16 उना अपणे चेलयां जो हेरोदियां सोगी उदे बाल ऐ बोलणे जो भेजया, “गुरू जी, असां जो पता है कि तुसां हमेशा सच्च बोलदे न, कने परमेश्वरे दा रस्ता सच्चाईया ने दसदा है, कने कुदी भी परवाह नी करदे न, क्योंकि तू माणुऐ दा मुऐ दिखीकरी गल्ल नी करदा है।
Til slutt sendte de noen av mennene sine sammen med kong Herodes sine tilhengere, og lot dem si til Jesus:”Mester, vi vet at du alltid er ærlig. Du sier rett ut det som er Guds vilje og lar deg ikke påvirke av noen.
17 इस तांई सांझो दस कि तू क्या सोचदा है? महाराजा जो कर देणा ठीक है, कि गलत है।”
Si oss nå om det er rett eller galt å betale skatt til den romerske keiseren. Hva mener du?”
18 यीशुऐ उना दी बुराई जाणी करी बोलया, “है कपटियों, मिंजो कजो परखदे न?”
Jesus visste hva de var ute etter.”Dere er falske mennesker som bare later som om dere er lydige mot Gud!” ropte han.”Hvorfor forsøker dere å lure meg?
19 करे दा सिक्का मिंजो दसा। “तालू सै उदे बाल इक दीनार लेई आये।”
Vis meg en mynt, samme typen som dere betaler skatt med.” De ga ham en romersk mynt,
20 उनी, उना ला पुछया, “ऐ आकृति कने ना कुसदा है?”
og han spurte dem:”Hvem sitt bilde er dette, og hvem sin signatur står under bildet?”
21 उना उसने बोलया, महाराजा दा। तालू उनी उना जो बोलया, “जड़ा महाराजा दा है, सै महाराजा जो, कने जड़ा परमेश्वरे दा है, सै परमेश्वरे जो दिया।”
”Keiserens”, svarte de.”Da så”, sa han,”gi keiseren det som er hans. Men det som tilhører Gud, det skal dere gi til Gud.”
22 ऐ सुणीकरी सै हेरान होये, कने उसयो छडी करी चली गे।
Dette svaret overrasket dem i den grad at de gikk sin vei og lot ham være i fred.
23 उसी रोजे सदूकी जड़े बोलदे थे कि मरयां दा जिन्दा होणा है ही नी सै यीशुऐ बाल आऐ, कने उसला पुछया,
Samme dagen kom noen av saddukeerne til Jesus. De påstår at de døde ikke kan stå opp igjen, og derfor spurte de ham:
24 “गुरू जी, मूसा बोलया था, कि अगर कोई बिना ओलादी मरी जा, तां उदा भाई उदिया घरे बालिया ने बियाह करी के अपणे भाई तांई बंश पैदा करे।
”Mester, Moses har sagt:’Dersom en mann dør barnløs, da skal hans bror gifte seg med enken og passe på at den døde får en sønn som kan arve ham.’
25 हुण साड़े ऐथू सत भाई थे; पेहला भाई बियाह करिके मरी गिया; कने ओलाद नी होणे दिया बजा ने अपणिया घरे बालिया जो अपणे भाईऐ तांई छडी गिया।
Nå hadde vi faktisk en familie blant oss med sju brødre. Den eldste av brødrene giftet seg og døde barnløs. Derfor giftet bror nummer to seg med enken.
26 तां दुऐ भाईऐ उसा ने ही बियाह करी लिया कने से भी बिना ओलादी मरी गिया, कने इयां ही तिजे भाई ने होया कने सतां भाईयां उसा ने बियाह किता कने सतो भाई बिना ओलादी मरी गे।
Men han døde også barnløs. Da giftet bror nummer tre seg med henne. Slik fortsatte det til hun hadde vært gift med de alle sju.
27 सबना दे बाद सै जनानी भी मरी गेई।
Så døde også kvinnen til slutt.
28 हुण, सांझो दस सतां भाईयां उसा जनानिया ने बियाह कितया था, जालू सै मरणे दे बाद फिरी जिन्दे होंगे, तां सै जनानी कुदी घरे बाली होणी?”
Hvem blir hun kona til når de døde står opp igjen? Alle sju har jo vært gift med henne!”
29 यीशुऐ उना जो बोलया, “तुसां दो बजा ने गलत न, तुसां पबित्र शास्त्र जो नी जाणदे ने जड़ा मरणे दे बाद लोकां जो जिन्दा रेणे दे बारे च दसदा है। तुसां ऐ नी जाणदे कि परमेश्वर बाल मरे होये लोकां जो जिन्दा करणे दी शक्ति है।”
Jesus svarte:”Dere tar helt feil, etter som dere verken forstår Skriften eller kjenner Guds kraft.
30 क्योंकि जालू उना मरयां चे जिन्दा होणा, तां उना लोका दे बियाह नी होणे; जियां स्वर्गे च रेणेबाले स्वर्गदूत बियाह नी करदे।
Når de døde står opp igjen, skal det ikke finnes noen som gifter seg. Alle kommer til å være som englene i himmelen.
31 “मरयां चे जिन्दा होणे दे बारे तुसां क्या मूसा दिया कताबां च नी पढ़या जड़ा परमेश्वरे तुसां जो बोलया:
Men når det gjelder de dødes oppstandelse, har dere aldri lest det Gud har sagt til dere i Skriften:
32 मैं अब्राहम दा परमेश्वर, कने इसहाक दा परमेश्वर, कने याकूब दा परमेश्वर है? सै मरयां दा नी, पर जिन्दया दा परमेश्वर है।”
’Jeg er Abrahams, Isaks og Jakobs Gud’. Gud er ikke en gud for døde, men for de levende.”
33 ऐ सुणीकरी लोक उदे उपदेशे ला हेरान होए।
Da folket hørte dette, ble de helt forundret over undervisningen hans.
34 जालू फरीसियां सुंणया कि यीशुऐ सदूकियां दा मु बंद करी दितया है, तां सै गिठे होए।
Da fariseerne fikk høre at Jesus hadde stoppet munnen på saddukeerne, samlet de seg.
35 उना चे इकी यहूदी मूसा दी व्यवस्था जो सिखाणे बाले परखणे तांई, यीशुऐ ला पुछया,
En av dem, en skriftlærd, forsøkte å teste Jesus ved å stille spørsmål:
36 “गुरू जी, परमेश्वरे जड़े भी हुकम दितयो न, उना सारयां चे सारयां ला बडा हुकम कुण दिया है?”
”Mester, hvilket er det viktigste av budene i Moseloven?”
37 उनी उना जो बोलया, “तू अपणे प्रभु परमेश्वर ने अपणे सारे तन मन कने सारे प्राण कने अपणिया सारिया अकला सोगी प्यार कर।”
Jesus svarte:”’Du skal elske Herren, din Gud, av hele ditt hjerte, av hele din sjel og av hele din forstand.’
38 सारयां ला बडा कने मुख्य हुकम तां ऐ ही है।
Dette er det første budet og også det viktigste.
39 कने उस सांई ऐ दूजा हुकम भी है, कि तू अपणे पड़ोसियां सोगी अपणे सांई प्यार रख।
Det nest viktigste ligner på det første:’Du skal elske dine medmennesker som deg selv.’
40 “इना दो हुकमा पर ही सारी व्यवस्था कने भविष्यवाणियां अधारित न।”
Disse to budene sammenfatter alt det som Gud har sagt i Moseloven og ved profetene.”
41 जालू फरीसी गिठे थे, तां यीशुऐ उना ला पुछया,
Mens fariseerne var samlet rundt Jesus, passet han på å stille dem et spørsmål:
42 “मसीह दे बारे च तुसां क्या सोचदे न? सै कुदा पुत्र है?” उना यीशुऐ ने बोलया, “दाऊदे दा बंशज।”
”Hva mener dere om Messias, den lovede kongen? Hvem er han etterkommer av?” De svarte:”Han er etterkommer av kong David.”
43 यीशुऐ उना ला पुछया, “तां दाऊद आत्मा च होईकरी उसयो प्रभु कजो बोलदा है?”
”Hvorfor kaller da David ham’Herre’, når han snakker under innflytelse av Guds Ånd?” spurte Jesus.”David sa jo:
44 “प्रभुऐ, मेरे प्रभु ने बोलया, मेर सजे पासे बो, जालू दीकर मैं तेरे दुशमणा जो तेरे पैरां हेठ नी करी दें।”
’Gud sa til min Herre: Kom og sett deg på min høyre side for å regjere, til jeg har lagt dine fiender under føttene dine.’
45 “भला, जालू दाऊद ही उसयो प्रभु बोलदा है, तां सै उदा पुत्र कियां होया?”
Mener dere virkelig at David skulle kalle en av sine etterkommere for Herre?”
46 उदे जबाबे च कोई भी कुछ नी बोली सकया। पर उस रोजे ला कुसयो भी फिरी उसला पूछणे दी हिम्मत नी होई।
Men de kunne ikke svare, og fra den dagen av våget ingen å stille flere spørsmål til Jesus.
