मत्ती 5
1 यीशु तैना हछे लोक लेइतां एक्की पहैड़ी पुड़ च़लो जेव, ते ज़ैखन तै शिखालनेरे लेइ बिश्शो त तैसेरे चेले तैस कां आए।
Kun hän näki kansanjoukot, nousi hän vuorelle; ja kun hän oli istuutunut, tulivat hänen opetuslapsensa hänen tykönsä.
2 तैखन यीशु तैन लोकन शिक्षा देने लगो,
Niin hän avasi suunsa ja opetti heitä ja sanoi:
3 “परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना ज़ानतन कि तैन परमेशरेरी ज़रूरते, किजोकि तै तैन पुड़ राज़ केरेलो।
"Autuaita ovat hengellisesti köyhät, sillä heidän on taivasten valtakunta.
4 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दुखी आन, किजोकि परमेशर तैन तस्सली देलो।
Autuaita ovat murheelliset, sillä he saavat lohdutuksen.
5 परमेशर तैन लोकन बरकत देते ज़ैना नम्र आन, किजोकि परमेशर तैन, तैना सैरी बरकतां देलो ज़ैन केरो तैनी वादो कियोरोए।
Autuaita ovat hiljaiset, sillä he saavat maan periä.
6 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ी गल्लां केरनेरी बड़ी इच्छा रखतन, (ज़ेन्च़रे कोई ढ्लुखोरो खाने पीनेरी इच्छा रखते) तैन परमेशर अपनि मेर्ज़ी पुड़ च़लनेरे लेइ शक्ति देते।
Autuaita ovat ne, jotka isoavat ja janoavat vanhurskautta, sillä heidät ravitaan.
7 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दया केरतन, किजोकि परमेशर भी तैन पुड़ दया केरेलो।
Autuaita ovat laupiaat, sillä he saavat laupeuden.
8 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैन केरे मन साफ आन, किजोकि तैन परमेशर दर्शन देलो।
Autuaita ovat puhdassydämiset, sillä he saavat nähdä Jumalan.
9 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना शैनतरां कम्मां केरतन, किजोकि तैन जो परमेशरेरे बच्चे ज़ोले।
Autuaita ovat rauhantekijät, sillä heidät pitää Jumalan lapsiksi kutsuttaman.
10 परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ि गल्लां केरनेरे वजाई सेइं सताए गातन, किजोकि परमेशर तैन पुड़ राज़ केरते।”
Autuaita ovat ne, joita vanhurskauden tähden vainotaan, sillä heidän on taivasten valtakunta.
11 “परमेशर तुसन बरकत देलो, ज़ैखन लोक तुसन मेरे चेलो भोनेरे वाजाई सेइं तुश्शी तुहीन केरन ते स्तान ते झूठ ज़ोइतां हर किसमेरी बुरी गल्लां तुश्शे बारे मां ज़ोन।
Autuaita olette te, kun ihmiset minun tähteni teitä solvaavat ja vainoavat ja valhetellen puhuvat teistä kaikkinaista pahaa.
12 तैखन तुस खुशी रेइयथ ते मघन भोइयथ, किजोकि परमेशरे ज़ैन इनाम स्वर्गे मां तुश्शे लेइ रख्खेरूए तैन बड़ू बड्डूए, किजोकि लोकेईं बड़े पेइले तैना नबी भी एन्च़रे सतोरे थिये।”
Iloitkaa ja riemuitkaa, sillä teidän palkkanne on suuri taivaissa. Sillä samoin he vainosivat profeettoja, jotka olivat ennen teitä.
13 “तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लूनेरे ज़ेरे आथ, पन अगर लूनेरो स्वाद च़ेलि गाए, त फिरी दुबारां केन्च़रे तैसेरो स्वाद वापस आनेले? फिरी तैन कोन्ची कम्मेरू न राए, सुवाए बेइरोवं शारनेरां ते लोकां केरे पांवेइं सेइं ढ्लेन्च़ोनेरां।”
Te olette maan suola; mutta jos suola käy mauttomaksi, millä se saadaan suolaiseksi? Se ei enää kelpaa mihinkään muuhun kuin pois heitettäväksi ja ihmisten tallattavaksi.
14 “तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लोअरे ज़ेरे आथ। ज़ैन नगर पहाड़े पुड़ बसते तैन कधे भी छ़ेप्पी न सके।
Te olette maailman valkeus. Ei voi ylhäällä vuorella oleva kaupunki olla kätkössä;
15 लोक बलतो दीयो हेटी मां न रखन, पन तैस उच्ची ठैरी रखतन ताके घरेरे सैरी मैनन् लौ पुज़्ज़े।
eikä lamppua sytytetä ja panna vakan alle, vaan lampunjalkaan, ja niin se loistaa kaikille huoneessa oleville.
16 ते एन्च़रे तुश्शी लौ मैन्हु केरे सामने एरी चमके, ताके तैना तुश्शां रोड़ां कम्मां हेरतां तुश्शे स्वर्गेरे बाजेरी तारीफ़ केरन।”
Niin loistakoon teidän valonne ihmisten edessä, että he näkisivät teidän hyvät tekonne ja ylistäisivät teidän Isäänne, joka on taivaissa.
17 “एन न बुझ़थ कि अवं मूसेरो कानून या नेबी केरे किताबन मां लिखोरी गल्लां रद केरने ओरोईं। अवं तैन रद केरने नईं बल्के पूरी केरने ओरोईं।
Älkää luulko, että minä olen tullut lakia tai profeettoja kumoamaan; en minä ole tullut kumoamaan, vaan täyttämään.
18 किजोकि अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं, कि ज़ां तगर धरती त अम्बर खतम न भोए, तांतगर परमेशरेरे कानूने मरां अक मात्रा या बिंदी भी न टलेली, ज़ां तगर सब किछ लिखोरू पूरू न भोए।
Sillä totisesti minä sanon teille: kunnes taivas ja maa katoavat, ei laista katoa pieninkään kirjain, ei ainoakaan piirto, ennenkuin kaikki on tapahtunut.
19 एल्हेरेलेइ ज़ै कोई इन निकड़े करां निकड़े हुक्मन मरां केन्ची एक्की ज़ेरे ट्लोड़ते ते होरन भी एन्ने केरनू शिखालते, तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां सेब्भन करां निकड़ो भोलो, पन ज़ै तैन हुक्मन पुड़ अमल केरते ते होरन भी एन हुक्मन पुड़ च़लनेरे बारे मां शिखालते त तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां बड्डो भोलो।
Sentähden, joka purkaa yhdenkään näistä pienimmistä käskyistä ja sillä tavalla opettaa ihmisiä, se pitää pienimmäksi taivasten valtakunnassa kutsuttaman; mutta joka niitä noudattaa ja niin opettaa, se pitää kutsuttaman suureksi taivasten valtakunnassa.
20 किजोकि अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि ज़ां तगर तुस शास्त्री ते फरीसी लोकन करां रोड़े च़ारे कानूने न मन्नेले, तांतगर तुस स्वर्गेरे राज़्ज़े मां दाखल न भोइ सकतथ।”
Sillä minä sanon teille: ellei teidän vanhurskautenne ole paljoa suurempi kuin kirjanoppineiden ja fariseusten, niin te ette pääse taivasten valtakuntaan.
21 “तुसेईं शुनेरू थियूं कि परमेशरे इश्शे दादे-पड़दादन सेइं ज़ोरू थियूं, ‘खून नईं केरनो, ते ज़ै खून केरेलो त तैस आदालत सज़ा देली।’
Te olette kuulleet sanotuksi vanhoille: 'Älä tapa', ja: 'Joka tappaa, se on ansainnut oikeuden tuomion'.
22 पन मेरू ज़ोनू एने कि ज़ै कोई अपने ढ्लाए पुड़ क्रोध केरते, परमेशर तैसेरो इन्साफ केरेलो, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो निकम्मो ज़ोते त तैस भी महासभा मां जुवाब देनो पेनोए, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो ‘बेवकूफ’ ज़ोलो त परमेशर तैस नरकेरे अगारी सज़ा देलो। (Geenna g1067)
Mutta minä sanon teille: jokainen, joka vihastuu veljeensä, on ansainnut oikeuden tuomion; ja joka sanoo veljelleen: 'Sinä tyhjänpäiväinen', on ansainnut suuren neuvoston tuomion; ja joka sanoo: 'Sinä hullu', on ansainnut helvetin tulen. (Geenna g1067)
23 एल्हेरेलेइ अगर तू अपनि च़ढ़तल मन्दरे मां आनस, ते तैड़ी तीं याद एज्जे कि मीं अपने ढ्लाए सेइं किछ गिलोए।
Sentähden, jos tuot lahjaasi alttarille ja siellä muistat, että veljelläsi on jotakin sinua vastaan,
24 त तू अपनि च़ढ़तल बलिदान च़ाढ़नेरि ठैरी पुड़ छ़ेडतां पेइले अपने ढ्लाए सेइं मेल-मलाप केरां, फिरी अपनि च़ढ़तल च़ैढ़ां।
niin jätä lahjasi siihen alttarin eteen, ja käy ensin sopimassa veljesi kanssa, ja tule sitten uhraamaan lahjasi.
25 अगर कोई मैन्हु तीं पुड़ दाओ केरतां तीं आदालती मां नेनो चाते, त तू बत्तां तैस सेइं मेल-मिलाप केरां न त तैनी तू हाकिमे कां खड़ो केरनोस, ते तैनी तू सिपैहीएरे हवाले केरनोस ते सिपैहिए तू कैद केरतां छ़डनोस।
Suostu pian sopimaan riitapuolesi kanssa, niin kauan kuin vielä olet hänen kanssaan tiellä, ettei riitapuolesi vetäisi sinua tuomarin eteen ja tuomari antaisi sinua oikeudenpalvelijalle, ja ettei sinua pantaisi vankeuteen.
26 अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं कि ज़ां तगर तू पाई-पाई न देलो त तांतगर तैट्ठां छुट्टी न सकेलो।”
Totisesti minä sanon sinulle: sieltä et pääse, ennenkuin maksat viimeisenkin rovon.
27 “तुसेईं शुनेरू थियूं, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘बदमाशी नईं केरनि।’
Te olette kuulleet sanotuksi: 'Älä tee huorin'.
28 पन अवं तुसन इन भी ज़ोताईं कि ज़ै कोई केन्ची कुआन्शी पुड़ गेन्दी नज़रां सेइं तकते, तैनी अपने दिले मां पेइली तैस सेइं बदमाशी केरि छ़ड्डी।
Mutta minä sanon teille: jokainen, joka katsoo naista himoiten häntä, on jo sydämessään tehnyt huorin hänen kanssansa.
29 अगर तेरी देइनी अछ़ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए, त तैस केढतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरके मां छ़ड्डे गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए (Geenna g1067)
Jos sinun oikea silmäsi viettelee sinua, repäise se pois ja heitä luotasi; sillä parempi on sinulle, että yksi jäsenistäsi joutuu hukkaan, kuin että koko ruumiisi heitetään helvettiin. (Geenna g1067)
30 अगर तेरो देइनो हथ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए त तैस केटतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरकेरी अग्गी मां गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए।” (Geenna g1067)
Ja jos sinun oikea kätesi viettelee sinua, hakkaa se poikki ja heitä luotasi; sillä parempi on sinulle, että yksi jäsenistäsi joutuu hukkaan, kuin että koko ruumiisi menee helvettiin. (Geenna g1067)
31 “एन भी ज़ोरू थियूं, ‘ज़ै कोई अपनि कुआन्श शारे त एन ज़रूरीए कि फारख्ती लिखतां हावाले केरे।’
On sanottu: 'Joka hylkää vaimonsa, antakoon hänelle erokirjan'.
32 पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि ज़ै कोई अपने कुआन्शी बदमैशरे अलावा होरि केन्ची गल्ली पुड़ फारख्ती दे, त तै तैस केरां बदमैशी केरवाते। ते ज़ै कोई तैस शैरोरी कुआन्शी सेइं ड्ला बनाते, त तै भी तैस सेइं बदमाशी केरते।”
Mutta minä sanon teille: jokainen, joka hylkää vaimonsa muun kuin huoruuden tähden, saattaa hänet tekemään huorin, ja joka nai hyljätyn, tekee huorin.
33 “तुसेईं शुनोरू, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘झूठी कसम नईं केरनि, पन कसम प्रभुएरे लेइ पूरी केरथ।’
Vielä olette kuulleet sanotuksi vanhoille: 'Älä vanno väärin', ja: 'Täytä Herralle valasi'.
34 पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि कधे कसम न केरथ, न स्वर्गेरी, किजोकि तै परमेशरेरो तखत आए।
Mutta minä sanon teille: älkää ensinkään vannoko, älkää taivaan kautta, sillä se on Jumalan valtaistuin,
35 न ज़मीनारी किजोकि परमेशर तैड़ी पाव रखते, ते न यरूशलेम नगरेरी किजोकि तैन महा राज़ां केरू नगर आए।
Älkääkä maan kautta, sillä se on hänen jalkojensa astinlauta, älkää myöskään Jerusalemin kautta, sillä se on suuren Kuninkaan kaupunki;
36 ते न अपने दोग्गेरी कसम केरथ, किजोकि तुस अपनो अक बाल भी छ़ित्तो या कालो न केरि सकतथ।
Äläkä vanno pääsi kautta, sillä et sinä voi yhtäkään hiusta tehdä valkeaksi etkä mustaksi;
37 पन हांएरी ठैरी हाँ ते नाएरी ठैरी न ज़ोथ, किजोकि ज़ैन किछ एस करां जादे तैन बुरैई यानी शैतानेरे पासेरां आए।”
vaan olkoon teidän puheenne: 'On, on', tahi: 'ei, ei'. Mitä siihen lisätään, se on pahasta.
38 “तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि अछ़्छ़रे बदले अछ़ ते दंतेरे बदले दंत।
Te olette kuulleet sanotuksi: 'Silmä silmästä ja hammas hampaasta'.
39 पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि, बुरे मैन्हु करां बदलो न नेइयथ। अगर कोई तेरे देइनी खैखोड़ी पुड़ थप्पड़ बालो त तू बाएं पासो भी तैसेरे पासे रेख्खां।
Mutta minä sanon teille: älkää tehkö pahalle vastarintaa; vaan jos joku lyö sinua oikealle poskelle, käännä hänelle toinenkin;
40 ते अगर कोई मुकदमो केरतां तेरी कमीज़ नेनी चाए त तू कोट भी तैसेरे हवाले केरां।
ja jos joku tahtoo sinun kanssasi käydä oikeutta ja ottaa ihokkaasi, anna hänen saada vaippasikin;
41 ते अगर कोई सिपाई तीं भारो छ़ूने अक मील नेने चाए त तू दूई मील गेइयां।
ja jos joku pakottaa sinua yhden virstan matkalle, kulje hänen kanssaan kaksi.
42 ज़ै कोई तीं करां किछ मग्गे, तैस दे। ते ज़ै कोई तीं करां ओधार मग्गे त तुत्तर न फिरेइयां।”
Anna sille, joka sinulta anoo, äläkä käännä selkääsi sille, joka sinulta lainaa pyytää.
43 “तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि ‘अपने पड़ोसी सेइं अपनो ज़ेरो प्यार केरथ ते दुश्मने सेइं बैर रेखथ।’
Te olette kuulleet sanotuksi: 'Rakasta lähimmäistäsi ja vihaa vihollistasi'.
44 पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि अपने दुश्मन सेइं प्यार केरा, ते ज़ैना तुसन सतातन तैन केरे लेइ प्रार्थना केरा।
Mutta minä sanon teille: rakastakaa vihollisianne ja rukoilkaa niiden puolesta, jotka teitä vainoavat,
45 ज़ैस सेइं तुस अपने स्वर्गेरे बाजी केरे बच्चे बेनि सकतथ, ज़ै अपनो दिहाड़ो अपने रोड़े लोकन पुड़ चमकाते ते बुरे लोकन पुड़ भी, ते धेर्मी लोकन पुड़ झ़ड़ी देते ते बुरे लोकन पुड़ भी।
että olisitte Isänne lapsia, joka on taivaissa; sillä hän antaa aurinkonsa koittaa niin pahoille kuin hyvillekin, ja antaa sataa niin väärille kuin vanhurskaillekin.
46 किजोकि अगर तुस तैन्ने लोकन सेइं प्यार केरथ ज़ैना तुसन सेइं प्यार केरतन त तुसन कुन इनाम मैलेलू? कुन चुंगी घिन्ने बाले भी एन्ने न केरन?”
Sillä jos te rakastatte niitä, jotka teitä rakastavat, mikä palkka teille siitä on tuleva? Eivätkö publikaanitkin tee samoin?
47 “ते अगर तुस सिर्फ अपने ढ्लान जो नमस्कार ज़ोथ, त तुस होरन करां जादे कुन केरतथ? कुन गैर कौमां केरे लोक ज़ैना परमेशरेरे कानूने न मनन् तैना भी एरू न केरन?
Ja jos te osoitatte ystävällisyyttä ainoastaan veljillenne, mitä erinomaista te siinä teette? Eivätkö pakanatkin tee samoin?
48 तुसन तैन लोकन सेइं प्यार केरनेरी ज़रूरत आए, ज़ैना तुसन सेइं प्यार न केरन, एन्च़रां तुस सिद्ध भोले ज़ेन्च़रे स्वर्गे मां रानेबालो तुश्शो बाजी सिद्ध आए।”
Olkaa siis te täydelliset, niinkuin teidän taivaallinen Isänne täydellinen on."
