Louma 1

1 Na da Bolo, Yesu Gelesu Ea hawa: hamosu dunu! Amola Gode da ilegei dagoiba: le, na da Ea Sia: Ida: iwane Gala olelema: ne asunasi dunu hamoi. Na da dili Louma dunuma meloa dedesa.

این نامه از طرف پولس، غلام عیسی مسیح است که توسط خدا به رسالت برگزیده شده تا مژدهٔ انجیل او را به همگان برساند.

2 Musa: hemonega, Gode da Ea balofede (Gode Sia: alofesu dunu) amo dunu ilia dogo ganodini olelebeba: le, amo Sia: Ida: iwane gala E da osobo bagade dunuma imunu ilegele sia: i. Balofede (Gode Sia: alofesu dunu) dunu ilia amo sia: Gode Sia: Dedei Meloa amo ganodini dedene legei.

همان انجیلی که خدا وعده‌اش را از زمانهای دور توسط انبیای خود در کتب مقدّس داده بود.

3 Amo sia: da Gode Ea Manodafa Yesu Gelesu, amo ea hou olelesa. E da osobo bagade dunu agoai lalelegeiba: le, Da: ibidi ea fi ganodini lalelegei.

این انجیل دربارهٔ اوست، که به‌لحاظ زندگی زمینی‌اش، از نسل داوود پادشاه بود؛

4 E da Godedafa hadigi gala, amola Gode Ea Manodafa esalu. Amo olelema: ne, Yesu Gelesu da bogolalu, Gode da gasa bagadewane E wa: legadolesi.

اما به‌لحاظ قدوسیت الهی‌اش، با زنده شدنش پس از مرگ، ثابت کرد که پسر نیرومند خداست، یعنی خداوند ما، عیسی مسیح.

5 Yesu Gelesu da hamobeba: le, Gode da nama hahawane asunasi dunu hawa: hamosu imunusa: sia: i. Na da Yesu Gelesu Ea hawa: hamomusa: gini, osobo bagade fifi asi gala ilima Yesuma dafawaneyale dawa: sea lalegaguma: ne, Gode da na asunasi dunu ilegei dagoi.

به‌واسطۀ مسیح فیض و رسالت یافته‌ایم تا به همهٔ اقوام غیریهود اعلام کنیم که او چه لطف عظیمی به ایشان نموده است، تا ایشان نیز به او ایمان آورند، از او اطاعت کنند و نام او را جلال دهند

6 Dilia Louma fi dunu, Yesu Ea hou lalegaguma: ne, Gode da dilima misa: ne wele sia: i dagoi. Amaiba: le, na da dilima amo hou olelemusa: dawa: lala.

و این شامل شما نیز می‌شود که فراخوانده شده‌اید تا از آنِ عیسی مسیح باشید.

7 Amaiba: le, na da dili huluane Louma soge ganodini esala dunu, Gode da dilima Ea dogolegei fidafa hamoma: ne wele sia: i dagoi, amo na dilima dedene iaha. Ninia Ada Gode amola Hina Yesu Gelesu, da dilima ea hahawane dogolegele iasu amola olofosu imunusa: , na da Ema adole ba: sa.

این نامه را به همۀ کسانی که در روم محبوب خدا هستند و فراخوانده شده‌اند تا قوم مقدّس او باشند، می‌نویسم. از پدرمان خدا و خداوندمان عیسی مسیح، طالب فیض و آرامش برای شما هستم.

8 Dunu huluane da dilia dafawaneyale dawa: su hou nabi dagoi. Amaiba: le, na da hidadea Yesu Ea Dioba: le, Godema nodone sia: ne gadosa.

پیش از هر چیز، باید بگویم که خبر ایمانتان به تمام دنیا رسیده است. از این رو، برای این خبر و برای وجود هر یک از شما، خدا را به‌وسیلۀ عیسی مسیح شکر می‌کنم.

9 Na sia: da dafawane amo Gode da dawa: ! Amo Gode na da maedafa hihini, eso huluane Ea hawa: hamonana. Amo hawa: hamosu da ea Manodafa Ea Sia: Ida: iwane olelesa.

خدا شاهد است که من پیوسته برای شما دعا می‌کنم، و روز و شب احتیاجاتتان را به حضور او می‌برم، به حضور خدایی که با تمام توانم او را خدمت می‌کنم و مژدهٔ انجیل او را که دربارهٔ پسرش عیسی مسیح است، به دیگران اعلام می‌نمایم.

10 Na da eso huluane sia: ne gadosea, dili hou fidima: ne sia: ne gadosa. Amola na da dili bu ba: mu hanaiba: le, Gode da na logo fodoma: ne, na da Godema adole ba: sa.

دعای دیگرم این است که اگر خدا بخواهد، پس از این همه انتظار، سعادت دیدار شما نصیبم شود.

11 Na da dilia a: silibu hou gasawane asigilama: ne, amo olelema: ne, dilima misunu bagade hanai gala.

زیرا بسیار مشتاق دیدارتان هستم تا بتوانم شما را از برکات خدا برخوردار سازم، و باعث تقویت ایمانتان شوم.

12 Be nisu da udigili hame olelemu. Ninia gilisili, dilia dafawaneyale dawa: su hou na ba: sea amola na hou dilia ba: sea, ninia da gilisili asigilamu.

از این گذشته، من خود نیز نیاز به کمک شما دارم تا به‌وسیلۀ ایمانتان تقویت شوم. به این ترتیب، هر یک از ما باعث تقویت ایمان یکدیگر می‌شویم.

13 Na fi dunu! Dilia dawa: ma! Na da eso bagohame dilima misunu dawa: i galu. Be logo ga: i dagoi ba: i. Na da Dienadaile dunu enoma Gode Sia: olelebeba: le, ilia Godema sinidigi. Amo defele, na da dilia gilisisu amo ganodini, eno dunu Godema hiougimusa: dawa: lala.

اما برادران عزیز، مایلم بدانید که بارها خواسته‌ام نزد شما بیایم، اما هر بار مانعی پیش آمده است. قصد من از آمدن، این بود که خدمتی در میان شما انجام دهم و عده‌ای را به سوی مسیح هدایت کنم، همان‌طور که در جاهای دیگر نیز کرده‌ام.

14 Na da dunu huluane ilima dabe agoane imunusa: dawa: lala. Bagade gagui dunu, dunudafa, sugulu hamoi dunu amola hame dawa: su dunu, amo huluanema na da dabe imunu agoai galebe.

زیرا من خود را مدیون می‌دانم که این خبر خوش را به همه برسانم، چه به اشخاص متمدن و چه به اشخاص بی‌تمدن، چه به باسوادان و چه به بی‌سوادان.

15 Amaiba: le, na da Sia: Ida: iwane Gala dili Louma ganodini esala dunuma olelemu, bagade hanai gala.

پس تا آنجا که در توان دارم، خواهم کوشید که به روم، نزد شما بیایم و مژدهٔ انجیل را در میان شما اعلام نمایم.

16 Gode Ea Sia: Ida: iwane da defele na dawa: Dunu huluane, Yu dunu hidadea amola Dienadaile dunu fa: no, amo huluane gaga: ma: ne, Gode Ea sia: gasa da defele diala.

زیرا من از انجیل مسیح شرم ندارم چون قدرت خداست برای نجات تمام کسانی که ایمان بیاورند. پیغام انجیل در ابتدا فقط به یهودیان اعلام می‌شد، اما اکنون همه می‌توانند با ایمان آوردن به آن، به حضور خدا راه یابند.

17 Gode Ea Sia: Ida: iwane Gala da Gode Ea hou, amoga e da dunu moloidafa ba: ma: ne afadenesa, amo olelesa. Eno hou hame, dafawaneyale dawa: beba: le fawane afadenesa. Gode Sia: da agoane dedei diala, “Nowa dunu da Gode Ea hou dafawaneyale dawa: sea, Gode da moloidafa ba: ma: ne afadenesea, amo dunu da eso huluane mae bogole Fifi Ahoanumu.

پیغام این است که خدا فقط در یک صورت از سر تقصیرات ما می‌گذرد و به ما شایستگی آن را می‌دهد که به حضور او برویم؛ و آن وقتی است که به عیسی مسیح ایمان آوریم. بله، فقط ایمان لازم است. همان‌طور که نوشته شده: «عادل به ایمان خواهد زیست.»

18 Gode da wadela: i hou amola dogo ganodini ledo, amoma E da ougiwane medoma: ne fofada: mu, amo E da olelei dagoi. Eno wadela: i hamosu dunu da moloidafa hou olelemu logo hedofasa. Gode da amo dunuma ougi bagade, amo E da olelei dagoi.

اما خدا خشم و غضب خود را از آسمان بر تمام خدانشناسی‌ها و شرارت‌های اشخاصی آشکار می‌سازد که با شرارت‌های خود، حقیقت را سرکوب می‌کنند.

19 Gode Ea hou dawa: mu logo da diala. Gode da amo logo moloiwane olelebeba: le, dunu huluane da amo dawa: mu gala. Be ilia amo logo higabeba: le, Gode da ilima se dabe iasu imunu.

برای آنان حقیقت وجود خدا کاملاً روشن است، زیرا خدا ایشان را از این حقیقت آگاه ساخته است.

20 Degabo, Gode da osobo bagade hahamoi amola fa: no eso huluane, amo esoga dunu huluane da Gode Ea hou, dunu ilia siga hame ba: su hou, amo huluane dawa: su. Gode Ea hahamoi liligi ba: beba: le, Gode da hadigidafa amola E da eso huluane esalalala, amo ilia dawa: i galu. Amaiba: le, amo dunu ilia hame nabasu hou abalomu da hamedei. (aïdios g126)

انسان از ابتدا، آسمان و زمین و چیزهایی را که خدا آفریده، دیده است و با دیدن آنها می‌تواند به وجود خدا و قدرت ابدی او که نادیدنی هستند پی ببرد. پس وقتی در روز داوری در حضور خدا می‌ایستد، برای بی‌ایمانی خود هیچ عذر و بهانه‌ای ندارد. (aïdios g126)

21 Gode da esala, amo ilia dawa: Be ilia da Ema hame nodone sia: sa. Be ilia asigi dawa: su da gagaoui agoane hamoi. Ilia dogo ganodini a: silibudafa hou hamedafa dialebeba: le, gasi da ilia dogo ganodini nabaiwane ba: sa.

بله، درست است که مردم این حقایق را می‌دانند، اما هیچگاه حاضر نیستند به آن اعتراف کنند و خدا را بپرستند و سپاس گویند. در عوض دربارهٔ وجود خدا و ارادهٔ او، عقاید احمقانه‌ای ابداع می‌کنند. به همین علّت ذهن نادانشان، تاریک و مغشوش شده است.

22 Ilia da bagade dawa: su dunu, ilisu da sia: sa. Be ilia da gagaoui fawane.

خود را دانا و خردمند می‌پنداشتند، اما همگی، نادان و بی‌خرد شدند.

23 Ilia Godema nodone sia: ne gadosu hou yolesili, udigili ogogosu ‘gode’ loboga hamoi liligi, sio, ohe fi amola sania, agoai hamoi liligi, amoma nodone sia: ne gadosa.

به جای اینکه خدای بزرگ و ابدی را بپرستند، بتهایی از چوب و سنگ به شکل انسان فانی، پرندگان، چارپایان و خزندگان ساختند و آنها را پرستیدند.

24 Amaiba: le, ilia Gode yolesiba: le, Gode da ili yolesi dagoi. Ilia ledo bagade hou hanaiba: le, amo hamoma: ne amola wadela: i hou dunu eno ea da: i hodo amoma hamoma: ne, Gode da ili yolesi dagoi.

بنابراین، خدا نیز ایشان را به حال خود رها کرده تا هر چه می‌خواهند بکنند و در آتش شهوات گناه‌آلود خود بسوزند و با بدنهای خود مرتکب گناهان شرم‌آور شوند.

25 Gode Ea moloidafa hou yolesili, ilia ogogosu hou lalegagusa. Osobo Bagade Hahamoi Dunu Ema nodone sia: ne gadosu hou amola hawa: hamosu hou yolesili, ilia bu Gode Ea hahamoi liligi amoma sia: ne gadosa amola hawa: hamosa, Be Osobo Bagade Hahamoi Gode Ema mae yolesili eso huluane nodone sia: ne gadolalumu da defea. Ama. (aiōn g165)

ایشان حقایق الهی را با دروغ معاوضه کردند و بدین‌سان، مخلوقات را به جای خدا پرستش کردند – خدایی که شایستۀ ستایش ابدی است! آمین. (aiōn g165)

26 Amo hou ilia hamobeba: le, Gode da amo dunu wadela: idafa hou hamomusa: gini, yolesi dagoi. Uda ea houdafa yolesili, uda eno da ea sama wadela: le hamosa.

به همین دلیل، خدا آنها را در شهوات شرم‌آور رها ساخت. حتی زنانشان نیز روابط جنسی غیرطبیعی را جایگزین روابط طبیعی ساختند.

27 Amaiwane, dunu da uda lasu houdafa yolesili, lalu agoane ilia eno dunuma hanai bagade. Dunu eno da ea sama adole lasu hou hamobeba: le, ilisu hawa: hamobeba: le ilia wadela: i hou defele se dabe iasu ba: sa.

به همین شکل، مردان نیز روابط طبیعی با زنها را رها کردند، و در آتش شهوت نسبت به یکدیگر سوختند. مردان با مردان مرتکب اعمال شرم‌آور شدند، و در وجود خود، به سزای اعمال خود رسیدند.

28 Amo dunu da ilia asigi dawa: su ganodini, Gode Ea houdafa ilia musa: dawa: i, amo lalegagumu ilia higasa. Amaiba: le, amo dunu ilia dogo ganodini ledo fawane dialoma: ne, amola wadela: i hou hamoma: ne, Gode da ili yolesi dagoi.

پس همان‌طور که ایشان برای شناخت خدا ارزش قائل نیستند، خدا نیز ایشان را به حال خود رها کرده است تا هر آنچه به ذهن ناپاکشان خطور می‌کند، به عمل آورند.

29 Ilia wadela: i bagade hamosa. Liligi amola muni hanaiba: le, ilia uasu agoane hamosa. Mudasu, dunu fuga: su hou, gegesu, ogogosu amola eno dunuma higasu, ilia bagadewane hamosa.

زندگی آنان پر است از هر نوع شرارت و بدی، طمع و نفرت و حسادت، قتل و جدال، دروغ و کینه و سخن‌چینی.

30 Ilia udigili ogogosu sia: da fo agoane ahoa. Ilia da eno dunu ilia hou wadela: musa: hedolowane baligidu sia: sa. Ilia Godema ha lai. Ilia hedolowane gadele sia: sa. Gasa fi hou ilia bagade dawa: Ilia da wadela: i hou hamomusa: , logo hogoi helesa. Ilia da eda amola ame ilia sia: hame naba.

غیبت از زبانشان دور نمی‌شود. ایشان دشمنان خدا هستند. مغرور و گستاخ و خودستایند. همیشه به دنبال راههای تازه می‌گردند تا بیشتر گناه ورزند و مطیع والدین خود نیستند.

31 Wadela: i hou hamobeba: le, ilia da hame gogosiasa. Hawa: hamoma: ne sia: beba: le, ilia da hame hamosa. Ilia da dunu enoma hame asigisa.

بی‌احساسند و بدقول و بی‌عاطفه و بی‌رحم.

32 Gode da amo hou hamosu dunuma fofada: ne, ilima bogosu imunu. Amo E da sia: i dagoi ilia dawa: Be ilia da amo wadela: i hou mae yolesili hamonana. Amola amo baligili, ilia da eno dunu amo hou hamonanebe ba: sea, hahawane ba: sa.

با اینکه می‌دانند خدا برای چنین اعمالی، مجازات مرگ تعیین کرده است، نه فقط خودشان مرتکب آنها می‌شوند، بلکه دیگران را نیز به انجام این کارها تشویق می‌کنند!