< Malasu 3 >
1 Nagofe! Na adi hou olelebe amo mae gogolema amola eso huluane dawa: laloma amola na sia: be defele hamoma.
Mein Sohn, vergiß meine Lehre nicht, und dein Herz bewahre meine Gebote!
2 Amola na olelebe amoga di da hahawane ode bagohame esalusu amola didili hamosu ba: mu.
Denn sie werden dir Verlängerung der Tage und Jahre des Lebens und viel Frieden bringen.
3 Dia eno dunu fidisu hou mae yolesima amola hohonosu maedafa hamoma. Amo hou huluane dia galogoaga noga: le idinigima amola dia dogoga fedege agoane dedema.
Gnade und Wahrheit werden dich nicht verlassen! Binde sie um deinen Hals, schreibe sie auf die Tafel deines Herzens,
4 Di agoane hamosea, Gode amola osobo bagade dunu ilia da dima hahawane ba: mu.
so wirst du Gunst und Wohlgefallen erlangen in den Augen Gottes und der Menschen.
5 Hina Godema dia asigiga amola dogoga dawa: ma. Amola dia osobo bagadega dawa: amoga mae hamoma.
Vertraue auf den HERRN von ganzem Herzen und verlaß dich nicht auf deinen Verstand;
6 Be Hina Godema dawa: ma, adi liligi dia hamosea. Amasea, Hi fawane da logo moloidafa gala dima olelemu.
erkenne ihn auf allen deinen Wegen, so wird er deine Pfade ebnen.
7 Di disu amane mae dawa: ma di fawane da dawa: gala, amo mae dawa: ma. Be Hina Gode Hima fawane nabima, amola wadela: i hou hamomu higama.
Halte dich nicht selbst für weise; fürchte den HERRN und weiche vom Bösen!
8 Dia amane hamosea, amo hou da manoma ida: iwane agoai ba: mu amola dia aiya da bahomu amola dia se da uhi dagoi ba: mu.
Das wird deinem Leib gesund sein und deine Gebeine erquicken!
9 Di da Godema dawa: beba: le, dia hamoi liligi gobele salasu iabe defele ima amola dia sogega bugibi liligi baligili noga: idafa Godema ima.
Ehre den HERRN mit deinem Gut und mit den Erstlingen all deines Einkommens,
10 Dia amane hamosea, dia ifabi amo ha: i manu bagadewane ba: mu amola dia diasu ganodini gagoma amola waini bagade ba: muba: le, legemu da hamedei ba: mu.
so werden sich deine Scheunen mit Überfluß füllen und deine Keltern von Most überlaufen.
11 Nagofe! Gode E da di dawa: ma: ne se iasea, noga: le dawa: ma amola amo da Gode Ea sisasu amo dawa: ma.
Mein Sohn, verwünsche nicht die Züchtigung des HERRN und laß dich seine Strafe nicht verdrießen;
12 Ada da ea mano amoma e da asigisa amoma dawa: ma: ne ema se iaha. Amo defele, Gode E da nowa dunu E da ema asigisia amoma se iasu amoga olelesa.
denn welchen der HERR lieb hat, den züchtigt er, wie ein Vater den Sohn, dem er wohlwill.
13 Dunu nowa da Bagade Dawa: su Hou hogoi helesea, e da nodoi esalumu.
Wohl dem Menschen, der Weisheit findet, dem Menschen, der Verstand bekommt!
14 Silifa amola gouli amola ilia bidi lasu ilegei da bagade. Be Bagade Dawa: su Hou da amo ea bidi lasu ilegei da baligi dagoi.
Denn ihr Erwerb ist besser als Gelderwerb, und ihr Gewinn geht über feines Gold.
15 Amola Bagade Dawa: su Hou amo da igi ida: iwane amo ea bidi lasu defei bagade baligisa. Amola Bagade Dawa: su Hou amo da liligi huluane dia hanai amo da baligi dagoi.
Sie ist kostbarer als Perlen, und alle deine Schätze sind ihr nicht zu vergleichen.
16 Bagade Dawa: su Hou amo da dima hahawane esalusu iaha amola osobo bagadega fifi asi helemu. Amola di da amo hou ganodini bagade gaguiwane esalumu.
In ihrer Rechten ist langes Leben, in ihrer Linken Reichtum und Ehre.
17 Bagade dawa: su esalusu hou amo da dima hou ida: iwane hamoma: ne olelesa amola di logo noga: iga oule ahoa.
Ihre Wege sind liebliche Wege und alle ihre Pfade Frieden.
18 Nowa da Bagade Dawa: su Hou amoma dawa: sea, ilia da nodoi esalumu. Amola Bagade Dawa: su Hou da hahawane esalusu ilima imunu.
Sie ist ein Baum des Lebens denen, die sie ergreifen; und wer sie festhält, ist glücklich zu preisen.
19 Gode E da ea Bagade Dawa: su Hou amo ganodini osobo bagade amo hahamoi amola ea dawa: su amoga da mu amola hahamoi dagoi.
Der HERR hat die Erde mit Weisheit gegründet und die Himmel mit Verstand befestigt.
20 Gode Ea Bagade Dawa: su Hou amoga hano amola mu mobi (amo da osobo bagadega gibu iaha) hamoi dagoi.
Durch seine Erkenntnis brachen die Fluten hervor und träufelten die Wolken Tau.
21 Nagofe! Dia Bagade Dawa: su Hou ida: iwane amo noga: le gaguma amola noga: le ba: ma. Amo liligi dia mae yolesima.
Solches, mein Sohn, laß niemals aus den Augen; bewahre Überlegung und Besonnenheit!
22 Amo hou amo da dima esalalalusu imunuyo. Amola nodosu hou di da ba: mu amola hahawane esalusu lamu.
Sie werden deiner Seele zum Leben dienen und zum Schmuck deinem Hals.
23 Amasea, di da logoga ahoasea, di da hame dafamu.
Dann wirst du sicher deines Weges gehen, und dein Fuß stößt nicht an.
24 Di da hamedafa beda: mu, golasea. Amola di da hahawane mae nedigili golamu, gasi ganodini.
Ohne Furcht wirst du dich niederlegen, und liegst du, so wird dein Schlaf süß sein.
25 Amola di da adi hou doaga: mu amoga di da hame beda: mu. Amola amo hou da fo mabe agoai gala wadela: i hamosu dunuma doaga: sa, be di da hame beda: mu.
Du brauchst keinen plötzlichen Schrecken zu fürchten, auch nicht den Untergang der Gottlosen, wenn er kommt.
26 Hina Gode Ea da di gaga: mu. Amola Hi fawane da di sani ganodini mae sa: ima: ne hamomu.
Denn der HERR wird in deinem Herzen sein und deinen Fuß bewahren vor dem Fallstrick.
27 Dia da fidimu logo ba: sea, eno dunuma hou ida: iwane hamoma amola fidima.
Verweigere keinem Bedürftigen eine Wohltat, wenn es in deiner Hände Macht steht, sie zu erweisen!
28 Dia na: iyado amo ea fidima: ne sia: sea, amola asa o aiya amane mae sia: ma. Be e hedolowane waha fidima.
Sprich nicht zu deinem Nächsten: «Gehe hin und komme wieder; morgen will ich dir geben!» während du es doch hast.
29 Dia na: iyado amo da: i dioma: ne mae sia: ma. Amola e da dia fi gadenene esala e da dima dafawaneyale dawa: sa.
Ersinne nichts Böses wider deinen Nächsten, der arglos bei dir wohnt.
30 Eno dunuma di udigili mae sia: ga gegema. Amola bai hame galea, di mae sia: ga gegema.
Hadere mit keinem Menschen ohne Ursache, wenn er dir nichts Böses zugefügt hat.
31 Amola di da gegebe dunu ilima di mae mudama. Amola, ea hamobe amane mae hamoma.
Sei nicht neidisch auf den Gewalttätigen und erwähle dir keinen seiner Wege!
32 Amola amai dunu ilima Hina Gode E da hahawane dogolegele hame ba: sa amola e da ilima bagadewane higasa. Be Hina Gode E da dunu nowa e da moloi hou hamosea, E da ilima Ea ilegesu olelesa.
Denn der Verkehrte ist dem HERRN ein Greuel, aber mit Aufrichtigen ist er vertraut.
33 Hina Gode da wadela: i hou hamosu dunu ea sosogo ilima gagabusu iaha. Be nowa dunu da moloi hou hamosea, E da amo ea sosogo hahawane dogolegele fidisa.
Der Fluch des HERRN ist im Hause des Gottlosen, aber die Wohnung der Gerechten segnet er.
34 Amola nowa dunu e da gasa fi hou hamosa amola hi hou da eno ilia hou baligisa dawa: sa, Hina Gode da hahawane hame ba: sa. Be E da nowa da moloi hou hamosa, ilima E da hahawane gala.
Wenn er der Spötter spottet, so gibt er den Demütigen Gnade.
35 Amola dunu amo da Bagade Dawa: su Hou hamosa, dunu eno da ilima nodomu. Be gagaoui dunu ilia hou hamobeba: le da baligili gogosia: su ba: mu.
Die Weisen ererben Ehre, die Toren aber macht die Schande berühmt.