Malasu 23
1 Di da mimogo dunu ali gilisili ha: i nasea, amo esega noga: le dawa: ma.
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Di da ha: i manu bagade manusa: dawa: sea, di ha: i buludili mae moma.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 E da dia hou ogogole adoba: sa: besa: le, mae uasuli moma.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Di da noga: le molole dawa: ma. Di da liligi bagade gagumu hanaiba: le hawa: hamonana, dia gasa gufia: ne gala: mu da defea hame.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Dia muni amo ea ebelebe da hedolodafa si abo gelebe agoai ba: sa. Amola amo da buhiba ea ougia hinabo aligili wa: leahoabe agoai.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Di da gegenane uasuli nasu dunu amo ea ha: i manu ida: iwane mae uasuli moma.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Amo gegenane uasuli nasu dunu da eso huluane amo ha: i manu ea bidi bagadega lai amo dawa: lala. E da aowalale amane sia: sa, “Defea! Bu bagade ha: i amola waini moma!” Be e da ogogole sia: sa. Ea houdafa da ea asigi dawa: su defele gala.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Di da dia mai liligi amo bu isole fasimu. Amola dia ema dabuagado ofa: su sia: da ogogole ofa: su sia: udigili ha: digi agoai ba: mu.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Di gagaoui dunuma moloi dawa: su sia: amo mae sia: ma. E da dia sia: ida: iwane dawa: mu da hamedei galebe.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Musa: soge alalo legei amo maedafa gua: ma. Amola guluba: mano ilia soge amo mae wamolama.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Bai Hina Gode da ilima gasa bagade Gaga: su dunu esala. E da ilimagale, dima fofada: mu.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Dia olelesu dunu amo ea olelebe hamugini nabima amola noga: le hamoma.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Dia mano da wadela: le hamosea, ema hedolo se ima. Dawa: ma: ne fasea, amo mano da hame bogomu.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Nagofe! Di da dawa: ida: iwane lasea, na da hahawane bagade ba: mu.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Di da dawa: su ida: iwane sia: sia: sea, na da dima nodone dawa: mu.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Wadela: i hamosu dunu ilia hamobe amoga hamomusa: , mae mudale hanama. Be eso huluane Hina Godema nodone dawa: ma.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Amaiwane hamosea, di da hahawane esalumu.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Nagofe! Nabima! Molole dawa: ma amola dia esalusu noga: le ouligima.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Di da adini bagade nasu dunu amola ha: i fufuluba nasu dunu ilima mae gilisima.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Feloai dunu amola ha: i fufuluba nasu dunu da hedolo liligi hame gagui dunu agoai ba: mu. Dia da ha: i nasu amola golasu amo fawane hamosea, di da gagadelai abula amo fawane ga: i ba: mu.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Nagofe! Dia ada ea sia: noga: le nabima! E da di hame hamoi ganiaba, di da hame esalala: loba. Dia ame da da: i hamosea, e da di noga: le ouligiba: le, ema nodoma.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Moloidafa hou, olelesu, molole dawa: su amola asigi dawa: su ida: iwane gala. Amo liligi bidiga lamu da defea. Be lai dagoiba: le, eno dunuma mae alofele lama. Bai amo liligi lasu defei da gadodafa.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Dunu moloidafa ea ada da hahawane bagade. Dia gofe da molole dawa: su hou lai galea, di da ema nodone dawa: mu da defea.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Nagofe! Dia ada amola ame da dia hou nodone ba: ma: ne, hou moloiwane hamoma. Dia ame hahawane ba: ma: ne hamoma.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Nagofe! Hamugini noga: le nabima. Na esalebe defele, dia esaloma.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Uda hina: da: i bidi lasu amola eno wadela: i hamosu uda da bogosu sani agoai gala.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Ilia da wamolasu dunu agoane di wadela: lesimusa: desega lela. Ilia agoane hamobeba: le, dunu bagohame da ilia udama baligi fa: sa.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Nowa dunu da waini hano bagade nasea amola gaheabolo adini hogoi helesea, e da bagade da: i diosa amola mosolasu hamosa, amola eso huluane egasa. Ea si da maga: me gasagala: i amola ea da: i da udigili fofonomane gagai.
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Waini hano da ulasuyei amola faigelei gelabo ganodini bubunuma heda: sa amola noga: le da: gisa. Be dafama: ne adoba: sa: besa: le, waini hano manusa: mae magesa: ima.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Waini hano nalu, diahabe, wa: legadole, di da saya: bega gasomai agoai ba: mu.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Dia da: i da felowai agoai ba: le, noga: le dawa: le sia: mu gogolei ba: mu.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Di da dusagai ganodini fila heda: le ahoasea da dia hagomo sasaleabe, amo agoai ba: mu.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Di da agoane sia: mu, “Na da enoga fabela: ? Be amo na da gogolei. Abuliba: le na da noga: le hame nedigisa. Na da adini eno manu galebe.”
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
