Malasu 20

1 Nowa da adini bagade nasea, e da feloale gegesu hou amola wadela: le sia: su hou bagade hamosa. Nowa dunu e adini bagadewane ba: sea, ea hou da gagaoui dunu agoai gala.

Vinen er ein spottar, rusdrykken ein ståkar, ingen som tumlar av honom, er vis.

2 Di da laione wa: me amo da gegesenebe ema beda: i amo defele ougi bagade hina bagadema beda: mu da defea. Di da hina bagade ougima: ne hamosea, amo hou da di gobele fane legesu hou defele.

Den rædsla kongen vekkjer, er som løveburing, den som fær hans vreide på seg, set livet sitt på spel.

3 Gagaoui dunu huluane da sia: ga gegesu hou musu dawa: Be sia: ga gegesu amo yolesimu da hou noga: idafa.

Mannsens æra er å halda seg frå trætta, men kvar uviting glefser til.

4 Bugili nasu dunu da hihi dabuli aligiba: le ea osobo gidinasu i amoga osobo hame gidinasea, e da fa: no ha: i manu dadamimu hame ba: mu.

Letingen pløgjer ikkje um hausten, i skurdonni leitar han fåfengt etter grøda.

5 Osobo bagade dunu ilia asigi dawa: su da hano nasu ulidou amo ganodini diala agoane gala. Be bagade dawa: su dunu da asigi dawa: su hiougili gadosu dawa:

Råd i mannsens hjarta er som vatn i djupet, men ein skynsam mann kann draga det upp.

6 Dunu bagohame da ilia mae fisili fuligala: su hou fawane hamonana, ilia udigili sia: sa. Be moloidafa fuligala: su dunu amo di da hogoi helele, hame ba: mu.

Mest kvar mann råkar ein som elskar honom, men kven finn ein som er å lita på?

7 Nowa mano ilia eda da moloidafa hou fawane hamosea, da hahawane esala.

Den som ferdast ulastande og er rettferdig, sæle er borni hans etter honom.

8 Hina bagade e da dunu enoma fofada: sea, e da wadela: i hou ba: sea, amo ea bai hedolo dawa: sa.

Ein konge som sit på domarstol, skil ut alt vondt med augo sine.

9 Dunu afaega, “Na da wadela: i hou hamedafa hamosu,” amane sia: mu da hamedei.

Kven kann segja: «Eg hev halda hjarta reint og er fri frå syndi mi?»

10 Hina Gode da nowa dunu da dioi ba: su amola defei ba: su liligi amo ogogole hamosea, ilima higa: i hodosa.

Tvo slag vegt og tvo slag mål er båe tvo ein styggedom for Herren.

11 Dunu huluane amola mano ilia hamobe ba: sea, eno dunu da ilia houdafa dawa: mu. Ilia da moloidafa amola noga: iwane hamosea, dunu eno da ilia houdafa da noga: i hedolo dawa: mu.

Alt guten syner i si gjerd um ferdi hans vert rein og rett.

12 Hina Gode e da ninima si amoga nini da ba: ma: ne amola ge amoga nini da nabima: ne, amo ninima i dagoi.

Øyra som høyrer og auga som ser - Herren hev skapt deim båe tvo.

13 Di da eso huluane golai dialea, di da hame gagui agoai esalumu. Di eso huluane hawa: hamosea, ha: i manu bagade ba: mu.

Elska ikkje svevn, for då vert du fatig, haldt augo uppe, so fær du brød til mette.

14 Liligi lala masu dunu da liligi ligisisu liligi amo muni bagade ba: sea, da: i dione egasa. Be amomane, ea asili, muni fonobahadi fawane amoga lai, e da hidale sia: sa.

«Klent, klent!» segjer kjøparen, men når han gjeng burt, so rosar han seg.

15 Nowa da hi sia: dasu amo ea bai noga: le dawa: sea, amo hou da moloidafa amola gouli amola silifa ea lasu defei baligisa.

Vel finst det gull og mange perlor, men dyraste gogni er lippor med kunnskap.

16 Degabo ba: i dunu da liligi bidi lale, bidi mae iawane fa: no imunu sia: sea, be eno dunu da amo dunu ea fa: no imunu bidi, amo hi da wali imunu sia: sea, e da gagoule agoane hamosa. Amola degabo ba: i dunu da bidi bu hame iasea, bidi iasu dunu da gagaoui dunu amo ea soge lamu da defea.

Tak klædi hans! for han hev borga for ein annan, og panta honom for framande!

17 Ha: i manu wamolale lai da hedaidafa gala. Be fa: no wamolasu dunu ea lafi da sa: i boso amoga nabai defele ba: mu.

Søtt er for mannen det brød han hev fenge med fals, men sidan vert munnen hans full av småstein.

18 Mae ilegele, udigili gegemusa: mae masa. Hidadea fada: i sia: ne iasu nabasea, didi ba: mu.

Råder vert stødige med rådleggjing, få då klok styring når du fører krig!

19 Baligiduli sia: su dunu da sia: wamolegemu hame dawa: Sia: bagade sia: dabe dunu ilima mae gilisima.

Den som fer med drøs, ber løynråd ut, og gapen skal du ikkje hava noko med.

20 Dia ada amola ame ela aligima: ne gagabusia, di da gamali amo da gasia ea digagala: i haba: dosu defele bogomu.

Den som bannar far og mor, hans lampa skal slokna i kolmyrkret.

21 Dia muni asabole lasea, amo muni da fa: no agoane dia esalusu bagade hame fidimu.

Ein arv som ein i fyrstundes er for fus på, vert på slutten utan velsigning.

22 Dunu da dima wadela: le hamosea, dia disu dabe mae ima. Di Hina Godema dafawaneyale dawa: sea, Hi fawane da amo hou hahamomu.

Seg ikkje: «Eg vil løna med vondt!» Venta på Herren, han vil hjelpa deg.

23 Hina Gode da nowa dunu da dioi ba: su amola defei ba: su liligi amo ogogole hamosea, ilima higa: i hodosa.

Tvo slag vegt er ein styggedom for Herren, og den falske skålvegt er ikkje god.

24 Nowa dunu da hina: esalusu logo ahoabe dawa: bela: ? E da hame dawa: Be Hina Gode Hifawane da ninia esalusu logo huluane ilegei dagoi.

Frå Herren kjem mannsens stig, og kor kann eit menneskje skyna sin veg?

25 Noga: le dadawa: lalu, Godema imunusa: ilegele sia: ma. Di da fa: no da: i diosa: besa: le, hedolo mae sia: ma.

Fårlegt er det for eit menneskje å vigsla eitkvart tankelaust, og fyrst granska lovnaden etterpå.

26 Bagade dawa: su hina bagade dunu da wadela: i hamosu dunu hogole ba: mu. Amasea, e da ema mae asigili se imunu.

Ein vis konge skil ut dei gudlause og let hjulet ganga yver deim.

27 Hina Gode da hadigi gamali agoane, ninia asigi dawa: su amola a: silibu ganodini, E da ninia hou hogosa.

Menneskjens ånd er Herrens lampa, og ho ransakar alle rom i hjarta.

28 Hina bagade dunu da moloiwane amola asigiwane ea hawa: hamosea, e da ode bagohame ea soge ganodini hinawane esalumu.

Kjærleik og truskap er vakt um kongen, og han styd sin kongsstol på kjærleik.

29 Ninia goi ayeligi ilia gasa amo heawini mageda. Amola asigilai gago aligi dunu ilima nodone nabawane hamosa.

Ei æra for ungdomar er deira kraft, og ein prydnad for dei gamle er grått hår.

30 Ninia mogili eso enoga wadela: i hou hamosea, ninia hou afadenemu gasa bagade ba: sa. Be se nabasu bagade da ninima doaga: sea, ninia hou afadenemusa: dawa:

Svidande sår reinser burt det vonde, ja, slag reinsar hjartans inste rom.