Malasu 19
1 Di da hame gaguiwane be moloidafa esalumu da defea. Be di da gagaoui ogogosu dunu agoai ba: mu da defea hame.
Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 Di da dawa: su hame galea, be hahawane mae dawa: le momabo hamomusa: dawa: sea, amo da defea hame galebe. Amane hamosea, di da se nabimu.
Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
3 Dunu mogili da hi hanai hou hamobeba: le, wadela: lesi dagoi ba: sa. Amasea, ilia da udigili, “Hina Gode da na wadela: lesi dagoi,” amane sia: sa.
Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
4 Dunu bagohame ilia bagade gagui dunu ilima dogolegemusa: dawa: Be hame gagui dunu da dogolegei bagahame fawane gala, amola ilia dogolegei da ili hedolo yolesisa.
Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
5 Dia fofada: nana amo ganodini ogogosea, di da se iasu ba: mu. Amola hobeamu logo hame ba: mu.
Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
6 Dunu huluane da mimogoa dunu amo ilia nodoi ba: ma: ne hamosa. Amola dunu huluane da dunu amo da ilima hahawane dogolegele iaha, amo dunuma dogolegemusa: dawa:
Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 Dunu huluane amola ea sosogo fi da hame gagui dunu amo hame dogolegesa. E da dogolegei dunu hogoi helele, hamedafa ba: sa.
Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
8 Dina: di fidima! Dawa: su hou hogoi helema! Amasea, dia dawa: lai amo mae gogolema. Amasea, di da bagade gaguiwane ba: mu.
qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
9 Nowa da fofada: su ganodini ogogosea, e da se iasu amoga hobeale masunu logo hame ba: mu. E da se iasu dafawanedafa ba: mu
Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
10 Gagaoui dunu da liligi noga: idafa gaguli esalumu da defea hame. Amola udigili hawa: hamosu dunu da hina bagade ilia mano amoma hinawane esalumu da defea hame.
Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.
11 Dawa: su dunu da ea mihanasea hedolo hedofasu dawa: Dunu da dima wadela: le hamosea, amo mae dawa: le, gogolema: ne olofomu da noga: idafa.
Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.
12 Hina bagade ea ougi hou da laione wa: me ea gesenesu bagade agoane, be ea hahawane fidisu hou da gibu noga: le dabe agoai ba: sa.
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
13 Gagaoui mano da ea eda bagadewane gugunufinisimu. Amola gesa: gesa: i uda ea hou da hano dadadibi agoai gala.
Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
14 Dunu da diasu amola muni amo ea sosogo ilima nana labe dawa: Be Hina Gode Hifawane da uda amo da dawa: su noga: idafa gala, ema imunusa: dawa:
Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Di da hihi dabuli hou hanai galea, defea, udigili hihiwane esalu golabada. Be di da ha: i bagade ba: mu.
Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Gode Ea sema nabawane hamosea, di da fifi asi sedagimu. Be Gode Ea sema amo dia higasea, di da hedolo bogomu.
Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
17 Di da hame gagui dunu ilima iasea, amo da Hina Gode Ema fa: no bu lamusa: iasu defele agoai gala. Amola Hina Gode da dia iasu defele dima dabe imunu.
Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
18 Dia mano ilia manohadi esoga dawa: lamusa: dawa: beba: le, ilima dawa: ma: ne se iasu ima. Hame amasea, di da ilisu ilila: wadela: lesima: ne fidisa.
Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
19 Hedolo mi hanasu dunu amo e da ea hamoi defele se nabimu da defea. Amaiwane dunu mae gaga: ma. Di da eso enoga amo hou bu hamosa: besa: le, mae gaga: ma.
Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Di da fada: i sia: noga: le nabasea amola bu noga: le dawa: ma: ne hanai galea, di da fa: no bagade dawa: su dunu agoane esalumu.
Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 Dunu da ilia hanai liligi hamomusa: ilegesa. Be Gode Ea hanaiga dawa: i amo fawane hamoi dagoi ba: mu.
Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
22 Uasu hou da gogosiasu agoai gala. Hame gagui dunu ilia hou da ogogosu dunu ilia hou baligisa.
Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
23 Di da Hina Godema nabasu hou hamosea, esalusu sedade ba: mu. Amola di da gaga: le hahawane esalumu.
Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.
24 Dunu mogili da baligili hihi dabuliba: le, ilia ha: i manu loboga lale manu higasa.
Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Gasa fi hame dawa: su dunu ilima dawa: ma: ne se imunu da defea. Amasea, dawa: su hame dunu ilia da houdafa dawa: mu. Di da bagade dawa: su galea, dunu eno da dima dawa: ma: ne olelesea, di da dawa: lamu.
Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Nowa da edama giadofale hamosea o ea ame ea diasuga mae esaloma: ne sefasisia, amo da wadela: le gugunufinisisu dunu.
Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Nagofe! Di da dawa: lamusa: hogolalu yolesea, di da dia musa: dawa: lai amola bu gogolemu.
Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
28 Giadofabe ba: su dunu da eno dunuma se imunusa: dawa: sea, moloidafa fofada: su hou da wadela: lesi dagoi ba: sa. Wadela: i hamosu dunu ilia da wadela: i hou hamomu bagade hanai gala.
Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Gasa fi gagaoui dunu da se nabima: ne fasu dafawane ba: mu.
Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
