Eseda 9
1 Yu dunu ilia ha lai dunu da oubi A: ida amola eso13 amoga, Yu dunu huluane medole legemusa: dawa: i. Be amo eso doaga: beba: le, Yu dunu da ilia ha lai dunuma bu gegebeba: le, ili hasali dagoi.
On ikkinqi ay, yǝni Adar eyining on üqinqi küni, padixaⱨning ǝmri bilǝn yarliⱪi ijra ⱪilinixⱪa az ⱪalƣan qaƣda, yǝni Yǝⱨudiylarning düxmǝnliri ularning üstidin ƣalib kelixkǝ ümid ⱪilip kütkǝn küni, ǝksiqǝ Yǝⱨudiylarning ɵz düxmǝnlirining üstidin ƣalib kelidiƣan künigǝ aylinip kǝtti.
2 Yu dunu da ilia sogebi moilai bega: huluane amo ganodini da nowa da ilima doagala: musa: dawa: sea, amo dunuma bu gegemusa: momagei. Dunu huluane da Yu dunuba: le beda: i galu. Ilia da Yu dunuma dabe gegemu hamedei ba: i.
Yǝⱨudiylar padixaⱨ Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki ɵzliri turuxluⱪ xǝⱨǝrlǝrdǝ ularƣa ⱪǝst ⱪilmaⱪqi bolƣanlarƣa ⱨujum ⱪilix üqün yiƣilixⱪa baxlidi; ⱨeqkim ularning aldida turalmaytti; ulardin bolƣan ⱪorⱪunq ⱨǝrbir ǝl-millǝtni basⱪanidi.
3 Dafawane! Fifi asi gala eagene ouligisu dunu, hina dunu amola hina bagade ea ouligisu dunu huluane da Modigaiba: le beda: i. Amaiba: le, ilia da Yu dunu fawane fidisu.
Ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrdiki bǝglǝr, waliylar, ɵlkǝ baxliⱪliri, xundaⱪla padixaⱨning ixlirini ijra ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi Yǝⱨudiylarni ⱪollidi; qünki Mordikaydin bolƣan ⱪorⱪunq ularni basⱪanidi.
4 Modigai da hina bagade ea ouligisu fi amo ganodini nimi bagade ba: i. Amola ea nimi hou da gado heda: lalu. Amola dunu huluane Besia fifi asi ganodini da ea hou dawa: i dagoi.
Qünki Mordikay degǝn kixi ordida intayin nopuzluⱪ bolup, nam-xɵⱨriti ⱨǝmmǝ ɵlkilǝrgǝ tarⱪalƣanidi; uning ⱨoⱪuⱪi barƣanseri qongiyip ketiwatatti.
5 Amaibale, Yu dunu da ilia ha lai dunuma, ilia hanaiga hamosu. Ilia da ilima doagala: le, gobihei sedade amoga ilia ha lai dunu medole lelegei.
Xuning bilǝn Yǝⱨudiylar ɵzlirining ⱨǝmmǝ düxmǝnlirini ⱪiliqlap, ⱪirƣin ⱪilip yoⱪatti; ɵzlirigǝ ɵq bolƣanlarƣa ⱪandaⱪ ⱪilixni halisa xundaⱪ ⱪildi.
6 Moilai bai bagade Susa amo ganodini, Yu dunu ilia da dunu 500 agoane medole legei dagoi.
Xuxan ⱪǝl’ǝsidila Yǝⱨudiylar bǝx yüz adǝmni ⱪǝtl ⱪilip yoⱪatti.
7 Dunu ilia medole legei amo ganodini, Ha: ima: ne (Yu dunu ilia ha lai dunu, Ha: meda: ida egefe) amo egefe nabuane galu medole legei ba: i. Ilia dio amo da Basia: nada: ida, Da: lafone, A:saba: ida, Boula: ida, Ada: ilia, Alidada, Bama: seda, A:lisai, Alida: i amola Fadiesada. Be Yu dunu ilia da mi hanane sasamogesu hame hamoi.
Ular yǝnǝ Parxandata, Dalfon, Aspata,
Porata, Adaliya, Aridata,
Parmaxta, Arisay, Ariday wǝ Wayizatani ⱪǝtl ⱪildi;
bu on adǝm Ⱨammidataning nǝwrisi, Yǝⱨudiylarning düxmini bolƣan Ⱨamanning oƣli idi; lekin ular ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi.
11 Amo esoga, hina bagade Segesisi ea ouligisu dunu da dunu Susa amo ganodini medole legei ilia idi, amo ema adole i.
Xu küni Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ ⱪǝtl ⱪilinƣan adǝm sani padixaⱨⱪa mǝlum ⱪilindi.
12 Amalalu, e da hina bagade uda Esedama amane sia: i, “Yu dunu da Susa amo ganodini fawane dunu 500 agoane medole legei. Ilia da fifi asi amo ganodini habodayane medole legebela: ? Di da wali adi lama: bela: ? Di da dia hanai nama adosea, na da amo defele dima imunu.”
Padixaⱨ hanix Əstǝrgǝ: — Yǝⱨudiylar Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ bǝx yüz adǝmni ⱪǝtl ⱪilip yoⱪitiptu, yǝnǝ Ⱨamanning on oƣlini ⱪǝtl ⱪiptu; ular padixaⱨning baxⱪa ɵlkiliridǝ nemǝ ⱪildikin? Əmdi nemǝ iltimasing bar? U sanga berilidu. Yǝnǝ nemǝ tǝliping bar? Umu bǝja ǝylinidu, — dedi.
13 Eseda da bu adole i, “Hina bagade noga: idafa! Yu dunu Susa amo ganodini ilia wali hamoi defele, aya bu hamoma: ne, di sia: ma. Amola Ha: ima: ne egefe nabuane gala, ilia da: i hodo amo ifa duni bugili fugalegei amoga hegoa: nesima: ne sia: ma.”
— Aliyliriƣa muwapiⱪ kɵrünsǝ, Xuxandiki Yǝⱨudiylarning ǝtimu bügünki yarliⱪta deyilgǝndǝk ix ⱪilixiƣa ⱨǝmdǝ Ⱨamanning on oƣlining [jǝsǝtlirini] darƣa esip ⱪoyuxⱪa ijazǝt bǝrgǝyla, dedi Əstǝr.
14 Hina bagade da Eseda ea sia: i defele hamoma: ne sia: i. Ilia da Ha: ima: ne ea mano nabuane ilia da: i hodo, dunu huluane ba: ma: ne, hegoa: nesisi.
Padixaⱨ xundaⱪ ⱪilixⱪa buyruⱪ qüxürdi; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ qiⱪirilƣanda, kixilǝr Ⱨamanning on oƣlini darƣa esip ⱪoyuxti.
15 Eso 14 amola oubi A: ida amoga, Yu dunu Susa ganodini esalebe da bu gilisili, dunu 300 eno medole legei. Be amo esoga amola ilia da mihanane sasamogesu hame hamoi.
Adar eyining on tɵtinqi küni Xuxandiki Yǝⱨudiylar yǝnǝ yiƣilip üq yüz adǝmni ɵltürdi; lekin ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi.
16 Amola Yu dunu fifi asi gala huluane amo ganodini esalu, da momagele, ilia ha lai dunuma bu gegei. Ilia da ilia ha lai dunu 75,000 amo medole legei. Be ilia da mihanane sasamogesu hame hamoi.
Padixaⱨning ⱨǝrⱪaysi baxⱪa ɵlkiliridiki ⱪalƣan Yǝⱨudiylar yiƣilip ɵz janlirini saⱪlaxⱪa sǝptǝ turup ɵzlirigǝ ɵq bolƣanlardin jǝmiy yǝtmix bǝx ming adǝmni ɵltürdi, ǝmma ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi. Xuning bilǝn ular düxmǝnliridin ⱪutulup aramliⱪⱪa muyǝssǝr boldi.
17 Amo hou da eso 13 amola Aba oubi amoga ba: i. Be ayamoga eso 14 amoga, medole legesu hame ba: i. Ilia da hahawane nodone lolo mai.
Bu Adar eyining on üqinqi künidiki ix idi; on tɵtinqi küni ular aram aldi, xu künni ziyapǝt berip xadlinidiƣan kün ⱪilip bekitti.
18 Be Yu dunu Susa amo ganodini esala da eso 15, A: ida oubiga helefisu hamoi. Ilia da ilia ha lai amo eso 13 amola eso14 amoga medole legele, eso 15 amoga medole legesu yolesiba: le, helefi.
Lekin Xuxandiki Yǝⱨudiylar bolsa on üqinqi, on tɵtinqi künliri toplixip jǝng ⱪildi; on bǝxinqi küni ular aram aldi, xu künni ziyapǝt berip xadlinidiƣan kün ⱪilip bekitti.
19 Amaiba: le, wali Yu dunu huluane moilale gagai fonobahadi amo ganodini esala, ilia A: ida oubi amola eso 14 amoga hahawane helefisa. Ilia da lolo naha, amola dunu enoma enoma hahawane dogolegele iasu liligi sagosa.
Xu sǝwǝbtin sǝⱨradiki Yǝⱨudiylar, yǝni yeza-ⱪixlaⱪlarda turuwatⱪan Yǝⱨudiylar Adar eyining on tɵtinqi künini ziyapǝt berip xadlinidiƣan mubarǝk kün bekitip, bir-birigǝ sowƣa-salam berixidiƣan boldi.
20 Modigai da sia: beba: le, ilia amo hou hamoi huluane dedene, amola Yu dunu huluane Besia fifi asi gala amo ganodini esala, ilima dedene iasi.
Mordikay bu wǝⱪǝlǝrni hatirilǝp ⱨǝmdǝ Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkilirining yiraⱪ-yeⱪin jaylirida turuwatⱪan barliⱪ Yǝⱨudiylarƣa mǝktuplarni yollidi.
21 Amo meloa dedei da ilia da eso 14 amola eso15A: ida oubiga, ode huluane amoga, helefisu hamoma: ne sia: i.
Xundaⱪ ⱪilip u ularning arisida ⱨǝryili Adar eyining on tɵt, on bǝxinqi künini bayram ⱪilip ɵtküzülsun dǝp bekitti;
22 Bai amo esoga, Yu dunu da ilia ha lai dunu wadela: lesi dagoi. Yu dunu da bagadewane da: i dione, se nabawane esalu. Be A: ida oubiga ilia da: i dioi fisili, hahawane bagade ba: i. Amaiba: le, amo esoga, ilia da hahawane lolo moma: ne, amola dunu enoma enoma ha: i manu sagole moma: ne amola hame gagui dunuma liligi hahawane dogolegele ima: ne, Modigai da sia: i dagoi.
u bu ikki künni Yǝⱨudiylarning düxmǝndin ⱪutulup aramliⱪⱪa erixkǝn küni süpitidǝ, xu ayni ularning ⱪayƣu-ⱨǝsriti xadliⱪⱪa, yiƣa-zarliri mubarǝk küngǝ aylanƣan ay süpitidǝ ǝslǝp, bu ikki künni ziyapǝt ⱪilip xadlinidiƣan, kɵpqilik bir-birigǝ salam-sowƣa beridiƣan, kǝmbǝƣǝllǝrgǝ hǝyr-eⱨsan ⱪilidiƣan kün ⱪilixⱪa buyrudi.
23 Amaiba: le, Yu dunu da Modigai ea sia: i defele hamoi dagoi. Amalu fa: no, ilia da amo lolo nasu, ode huluane hahamona ahoana.
Xu sǝwǝbtin Yǝⱨudiylar dǝslǝp baxliƣan xu [ⱨeytni] dawamlaxturuxⱪa wǝ xuningdǝk Mordikayning ularƣa yazƣanlirinimu orunlaydiƣanƣa wǝdǝ berixti.
24 Ha: ima: ne (Ha: mida: ida egefe, amola A: iga: ge egaga fi. Ha: ima: ne da Yu dunu ilia ha lai), e da eso ilegei ilia da Yu dunu medole legema: ne dawa: musa: , ululuasu (amo ululuasu hedesu ea dio da Biulime). E da Yu dunu huluane medole legele, ebelemusa: dawa: i galu.
Qünki ǝslidǝ barliⱪ Yǝⱨudiylarning küxǝndisi bolƣan Agagiy Ⱨammidataning oƣli Ⱨaman Yǝⱨudiylarni ⱨalak ⱪilixni ⱪǝstligǝn, xundaⱪla ularni nǝslidin ⱪurutup yoⱪatmaⱪqi bolup «pur», yǝni qǝk taxliƣanidi.
25 Be Eseda da amo hou hina bagade Segesisima olelebeba: le, hina bagade da Ha: ima: ne ea ilegei hedofamusa: , meloa dedene iasi. Amalalu, Yu dunu hame, be Ha: ima: ne amola egefe huluane da medole legei dagoi ba: i. Ilia da ilia da: i hodo ifa duni bugili fugalegeiga hegoa: nesi dagoi ba: i.
Lekin bu ix padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yǝtkǝndǝ, padixaⱨ mǝktuplarni yezip, Ⱨaman ⱪǝstligǝn rǝzil ix, yǝni uning Yǝⱨudiylarni ⱪǝst ⱪilƣan ixi uning ɵz bexiƣa yansun, dǝp yarliⱪ qüxürdi; ⱨǝm kixilǝr uni wǝ uning oƣullirini darƣa asti.
Xunglaxⱪa, kixilǝr «pur» (qǝk) degǝn isim boyiqǝ bu ikki künni «Purim bayrimi» dǝp atidi; xunga Yǝⱨudiylar ǝxu hǝttǝ pütülgǝnliri boyiqǝ, ⱨǝm kɵrgǝn, ⱨǝm baxtin ɵtküzgǝnlirigǝ asasǝn,
27 Amaiba: le, ilia da amo helefisu lolo nabe amoma Biulime dio asuli. Bai Modigai ea meloa dedei amola ilima doaga: i hou, amo Yu dunu da dawa: beba: le, ilia da ilila: sema hamoi. Amo sema da ilia, amola iligaga fi, amola nowa dunu da sinidigili Yu dunu hamosu, amo dunu huluane da ode huluane amoga Modigai ea sia: i defele, eso14amola eso 15 A: ida oubiga, hahawane helefili, lolo manu, amane sema hamoi.
ɵzliri, ǝwladliri ⱨǝmdǝ ɵzliri bilǝn birlǝxkǝn barliⱪ kixilǝrning pütülgǝn ǝⱨkamni tutup, bǝlgilǝngǝn waⱪitta ǝxu ikki künni ⱨǝr yili mǝnggü üzüldürmǝy bayram ⱪilixini ⱪarar ⱪildi,
28 Ilia da sema agoane hamoi. Yu sosogo fi huluane, amola hobea fifi mabe huluane, fifi asi gala huluane moilale gagai huluane amo ganodini esala, ilia da mae yolesili, Biulime lolo nasu hahamona ahoanumu.
xundaⱪla bu ikki kün ⱨǝrbir dǝwrdǝ, ⱨǝrbir jǝmǝt-ailidǝ, ⱨǝrⱪaysi ɵlkǝ, ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrdǝ hatirilinip tǝbriklnip tursun wǝ «Purim bayrimi» bolidiƣan muxu künlǝrning tǝbriklinixi Yǝⱨudiy hǝlⱪi iqidǝ mǝnggü üzülüp ⱪalmisun, hatirilǝx paaliyǝtliri ularning uruⱪ-nǝsli arisidinmu yoⱪap kǝtmisun, dǝp ⱪarar ⱪildi.
29 Amalalu, hina bagade uda Eseda (A: biha: ile idiwi) amola Modigai, ela da musa: meloa dedei amoma gasa ima: ne, Biulime ea hou olelema: ne, meloa eno dedene i.
Andin Abihailning ⱪizi, hanix Əstǝr wǝ Yǝⱨudiy Mordikay Yǝⱨudiylarƣa yazƣan «Purim bayrimi» toƣrisidiki xu ikkinqi hǝtni toluⱪ ⱨoⱪuⱪi bilǝn tǝkitlǝp, yǝnǝ bir hǝtni yollidi.
30 Amo meloa ilia da Yu dunu huluane Besia fifi asi 127 gala, amo ganodini esala, ilima iasi. Meloa dedei da Yu dunu ilia olofole, gaga: iwane esalumu da defea, sia: i.
Mordikay hatirjǝmlik wǝ ⱨǝⱪiⱪǝtning sɵzlirini yǝtküzidiƣan mǝktuplarni Aⱨaxweroxning padixaⱨliⱪidiki bir yüz yigirmǝ yǝttǝ ɵlkidiki barliⱪ Yǝⱨudiylarƣa ǝwǝtip,
31 Amola ilia da musa: ha: i mae nawane helefisu eso amola da: i dione helefisu eso hamoi, amo defele ilia da Biulime helefisu amo ea eso amola oubi ilegei, amoga hamoma: ne sia: i. Modigai amola hina bagade uda Eseda, da amo hamoma: ne sia: gilisili sia: i.
Xu «Purim» künliri bǝlgilǝngǝn waⱪitlirida ɵtküzülsun, xuningdǝk Yǝⱨudiy Mordikay wǝ hanix Əstǝrning tapiliƣanliri boyiqǝ, xundaⱪla ularning ɵz-ɵzigǝ wǝ nǝsligǝ bekitkǝnliri boyiqǝ ǝyni waⱪittiki tutulƣan rozilar wǝ kɵtürülgǝn nida-pǝryadlar ǝslǝp hatirilǝnsun, dǝp tǝkitlidi.
32 Eseda ea sia: da Biulime sema dafawane dawa: ma: ne, da meloa bioi amo ganodini dedene legei.
Əstǝrning yarliⱪi «Purim bayrimi»diki xu ixlarni bekitip bǝrdi; bu ix tarihnamiƣimu pütüldi.
