< Lukas 11 >
1 Guertha cedin halaber leku batetan othoitz eguiten cegoela, cessatu cenean, erran baitzieçón bere discipuluetaric batec, Iauna, iracats ieçaguc othoitz eguiten, Ioannesec-ere bere discipuluey iracatsi drauen beçala.
Quando ele terminou de orar em um determinado lugar, um de seus discípulos lhe disse: “Senhor, ensina-nos a orar, assim como João também ensinou seus discípulos”.
2 Eta erran ciecén, Othoitz eguiten duçuenean, erran eçaçue, Gure Aita ceruètan aicena, Sanctifica bedi hire icena, Ethor bedi hire resumá, Eguin bedi hire vorondatea, ceruän beçala, lurrean-ere.
Ele lhes disse: “Quando você rezar, diga, Pai nosso no céu, que seu nome seja mantido sagrado. Que venha seu Reino. Que sua vontade seja feita na terra, como é no céu.
3 Gure eguneco oguia iguc egunecotzat.
Dê-nos dia a dia o pão nosso de cada dia.
4 Eta barka ietzaguc gure bekatuac: ecen guc-ere barkatzen dirauèagu guri çor draucuten guciey. Eta ezgaitzala sar eraci tentacionetan, baina deliura gaitzac gaichtotic.
Perdoe-nos nossos pecados, pois nós mesmos também perdoamos a todos que estão em dívida conosco. Não nos deixe cair em tentação, mas livrai-nos do maligno””.
5 Eta erran ciecén, Cein da çuetaric vkanen duena adisquidebat, eta ioanen dena harengana gau-erditan eta erranen draucana, Adisquideá, presta ietzadac hirur ogui:
Ele lhes disse: “Qual de vocês, se forem a um amigo à meia-noite e lhe disserem: 'Amigo, empreste-me três pães,
6 Ecen ene adisquidebat ethorri içan duc bidetic enegana, eta eztiát cer aitzinean eçar dieçodan.
pois um amigo meu veio até mim de uma viagem, e eu não tenho nada para lhe apresentar',
7 Eta harc barnetic ihardesten duela erran deçan, Ezneçála fascha: ia borthá ertsia duc, eta ene haourtchoac enequila dituc ohean: ecin iaiqui niaitec hiri emaitera.
e ele de dentro responderá e dirá: 'Não me incomode'. A porta agora está fechada, e meus filhos estão comigo na cama. Eu não posso me levantar e dar a você”?
8 Erraiten drauçuet, baldin iaiquiric eman ezpadieço-ere, ceren haren adisquide den: halere haren muthiritassunagatic iaiquiric emanén drauca cembat-ere behar baitu.
Eu lhe digo, embora ele não se levante e lho dê porque é seu amigo, mas por causa de sua persistência, ele se levantará e lhe dará tantas quantas ele precisar.
9 Eta nic erraiten drauçuet, Esca çaitezte, eta emanen çaiçue: bilhaeçaçue, eta eridenen duçue: bulka eçaçue eta irequiren çaiçue.
“Eu lhe digo, continue pedindo, e lhe será dado. Continue procurando, e você encontrará”. Continue batendo, e ele será aberto para você”.
10 Ecen escatzen den guciac recebitzen du: eta bilhatzen duenac erideiten du: eta bulkatzen duenari, irequiren çayo.
Para todos que pedem, recebe. Aquele que procura encontra. Para aquele que bate, será aberto.
11 Eta cein da çuetaric aitá, semea ogui esca badaquió, harribat emanen draucana? edo baldin arrain esca badaquio, ala arrainaren lekuan suguebat emanen drauca?
“Qual de vocês, pais, se seu filho pedir pão, lhe dará uma pedra? Ou se ele pedir um peixe, ele não lhe dará uma cobra em vez de um peixe, dará?
12 Edo baldin arraultze baten esca badadi, ala scorpiona emanen drauca?
Ou se ele pedir um ovo, ele não lhe dará um escorpião, dará?
13 Beraz çuec baldin gaichto çaretelaric, badaquiçue gauça onén çuen haourrey emaiten, cembatez guehiago çuen Aita celestialac emanen draue Spiritu saindua escaturen çaizconey.
Se você então, sendo mau, sabe como dar bons dons a seus filhos, quanto mais seu Pai celestial dará o Espírito Santo àqueles que lhe pedirem”?
14 Orduan egotz ceçan campora deabrubat, eta hura cen mutu: eta guertha cedin, deabrua ilki cenean, minça baitzedin mutua: eta mirets ceçaten gendetzéc.
Ele estava expulsando um demônio, e ele era mudo. Quando o demônio tinha saído, o homem mudo falou; e as multidões se maravilharam.
15 Eta hetaric batzuc erran ceçaten, Beelzebub deabruén princearen partez egoizten ditu campora deabruac.
Mas alguns deles disseram: “Ele expulsa demônios por Belzebu, o príncipe dos demônios”.
16 Eta berceac tentatzen çutela, signo cerutic esquez çaizcan.
Outros, testando-o, procuraram dele um sinal do céu.
17 Baina harc nola baitzequizquian hayén pensamenduac, erran ciecén, Bere contra partitua den resuma gucia, deseguiten da: eta etche bere contra partitua erorten da.
Mas ele, conhecendo seus pensamentos, disse-lhes: “Todo reino dividido contra si mesmo é levado à desolação”. Uma casa dividida contra si mesma cai”.
18 Eta baldin Satan-ere bere contra partitua bada, nolatan haren resumá egonen da? ecen badioçue Beelzebub-en partez campora egoizten ditudala nic deabruac.
Se Satanás também está dividido contra si mesmo, como ficará seu reino? Pois dizem que eu expulso demônios por Belzebu.
19 Eta baldin nic Beelzebub-en partez campora egoizten baditut deabruac, çuen seméc noren partez campora egoizten dituzte? halacotz hec içanen dirade çuen iuge.
Mas se eu expulso demônios por Belzebu, por quem seus filhos os expulsam? Portanto, eles serão seus juízes.
20 Baina baldin Iaincoaren erhiaz campora egoizten baditut deabruac, segur heldu içan da çuetara Iaincoaren resumá.
Mas se eu expulso demônios pelo dedo de Deus, então o Reino de Deus chegou até você.
21 Guiçon borthiz harmatu batec beguiratzen duenean bere iaureguia, baquean dirade harc dituen gauçác.
“Quando o homem forte, totalmente armado, guarda sua própria moradia, seus bens estão seguros.
22 Baina bera baino borhitzago batec acomettaturic garait badeça, haren harmadura gucia, ceinetan fida baitzén, edequiten du, eta haren ostillamendua distribuitzen.
Mas quando alguém mais forte o ataca e o supera, ele tira dele toda a armadura em que confiava e divide seu saque.
23 Enequin eztena ene contra da: eta enequin biltzen ari eztena barreyatzen ari da,
“Aquele que não está comigo está contra mim”. Aquele que não se reúne comigo espalha-se.
24 Spiritu satsua ilki denean cembeit guiçonaganic leku leihorréz dabila, paussu bilha: eta erideiten eztuenean, dio, Itzuliren naiz neure etchera nondic ilki içan bainaiz.
O espírito impuro, quando sai do homem, passa por lugares secos, procurando descanso; e não encontrando nenhum, diz ele, “voltarei para minha casa da qual saí”.
25 Eta ethorriric erideiten du hura escobatua eta appaindua.
Quando ele retorna, ele o encontra varrido e colocado em ordem.
26 Eta orduan ioaiten da, eta hartzen ditu berceric çazpi spiritu bera baino gaichtoagoac: eta sarthuric habitatzen dirade han: eta eguiten da guiçon haren azquen conditionea lehena baino gaichtoago.
Então ele vai e leva outros sete espíritos mais maus do que ele, e eles entram e moram lá. O último estado daquele homem torna-se pior do que o primeiro”.
27 Eta guertha cedin gauça hauc erraiten cituela, altchaturic voza emazte batec populuaren artetic, erran baitzieçón, Dohatsu dituc hi egari auen sabela, eta hic edosqui dituán vgatzac.
Ao dizer estas coisas, uma certa mulher da multidão levantou a voz e disse-lhe: “Abençoado seja o ventre que te suportou, e os seios que te amamentaram”!
28 Eta harc erran ceçan, Baina aitzitic dohatsu dirade Iaincoaren hitza ençuten, eta hura beguiratzen dutenac.
Mas ele disse: “Pelo contrário, bem-aventurados são aqueles que ouvem a palavra de Deus e a guardam”.
29 Eta gendetzeac biltzen ciradela, has cedin erraiten, Generatione haur gaichtoa da: signo esquez dago: baina signoric etzayó emanen Ionas prophetaren signoa baicen.
Quando as multidões se reuniam a ele, ele começou a dizer: “Esta é uma geração maligna”. Ela procura por um sinal. Nenhum sinal lhe será dado a não ser o sinal de Jonas, o profeta.
30 Ecen nola Ionas Niniuacoey signo içan baitzayen, hala içanen çayó guiçonaren Semea-ere generatione huni.
Pois mesmo quando Jonas se tornou um sinal para os Ninevitas, assim o Filho do Homem também será para esta geração.
31 Egu-erdi aldeco reguina iaiquiren da iudicioan generatione hunetaco guiçonequin, eta condenaturen ditu: ceren ethor baitzedin lurraren bazterretic Salomonen sapientiaren ençutera: eta huná, Salomon bainoagoa leku hunetan:
A Rainha do Sul se levantará no julgamento com os homens desta geração e os condenará, pois ela veio dos confins da terra para ouvir a sabedoria de Salomão; e eis que um maior do que Salomão está aqui.
32 Niniuaco guiçonac iaiquiren dirade iudicioan generatione hunequin, eta condemnaturen duté: ceren Ionasen predicationera emenda baitzitecen: eta huná, Ionas bainoagoa leku hunetan.
Os homens de Nínive se levantarão no julgamento com esta geração, e o condenarão, pois se arrependeram da pregação de Jonas; e eis que está aqui um maior do que Jonas.
33 Eta nehorc candela irachequia eztu leku estalian eçarten, ez gaitzurupean: baina candelerean, sartzen diradenéc arguia ikus deçatençat.
“Ninguém, quando acendeu uma lâmpada, a coloca em uma adega ou debaixo de uma cesta, mas em um suporte, para que aqueles que entrem possam ver a luz.
34 Gorputzaren candelá, beguia da: beraz baldin hire beguia simple bada, hire gorputz gucia ere argui duquec: baina gaichto bada, hire gorputza-ere ilhun duquec.
A lâmpada do corpo é o olho. Portanto, quando seu olho é bom, seu corpo inteiro também está cheio de luz; mas quando é mau, seu corpo também está cheio de escuridão.
35 Considera eçac bada hitan den arguia ilhumbe eztén.
Portanto, veja se a luz que está em você não é escuridão.
36 Beraz baldin hire gorputz gucia argui bada, parteric batre ilhunic eztuela: argui içanen duc gucia, candelác bere claretateaz arguitzen auènean beçala.
Portanto, se seu corpo inteiro está cheio de luz, não tendo nenhuma parte escura, estará totalmente cheio de luz, como quando a lâmpada com seu brilho brilhante lhe dá luz”.
37 Eta minçatu cenean, othoitz eguin cieçon Phariseu batec barazcal ledin hura baithan, eta Iesus sarthuric iar cedin mahainean.
Agora, enquanto ele falava, um certo fariseu lhe pediu para jantar com ele. Ele entrou e sentou-se à mesa.
38 Baita Phariseuac hori ikussiric mirets ceçan ceren lehenic ezpaitzedin ikuz barazcal aitzinean.
Quando o fariseu o viu, ele se maravilhou de não se ter lavado antes do jantar.
39 Eta erran cieçón Iaunac, Baina çuec Phariseuoc coparen eta plataren campoco aldea chahutzen duçue: baina çuen barnean dena, bethea da harrapaqueriaz eta gaichtaqueriaz.
O Senhor lhe disse: “Agora vocês fariseus limpam o exterior do copo e do prato, mas seu interior está cheio de extorsão e de maldade”.
40 Adimendu gabeác, campocoa eguin duenac eztu barnecoa ere eguin?
Seus tolos, aquele que fez o exterior não fez também o interior?
41 Aitzitic duçuenetic emaçue elemosynatan: eta huna, gauça guciac chahu dituqueçue.
Mas dê de presente aos necessitados as coisas que estão dentro, e eis que todas as coisas serão limpas para você.
42 Baina maledictione çuen gainean Phariseuác: ecen detchematzen dituçue menthá eta rutá, eta baratze belhar gucia, baina vtziten dituçue guibelera Iaincoaren iugemendua eta charitatea: hauc eguin behar ciraden, eta hec ez vtzi.
Mas ai de vocês, fariseus! Por vós, o dízimo da hortelã e da arruda e de toda erva, mas vós ignorais a justiça e o amor de Deus. Vocês deveriam ter feito isto, e não ter deixado o outro por fazer.
Ai de vocês, fariseus! Pois vocês amam os melhores lugares nas sinagogas e as saudações nos mercados.
44 Maledictione çuen gainean Scriba eta Phariseu hypocritác: ecen monument agueri eztiradenac beçala çarete, eta hayén gainean dabiltzan guiçonéc ezpaitaquizquite.
Ai de vocês, escribas e fariseus, hipócritas! Pois vocês são como sepulturas escondidas, e os homens que caminham sobre elas não o sabem”.
45 Orduan ihardesten duela Legueco doctoretaric batec diotsa, Magistrua, gauça horién erraitean gu-ere iniuriatzen gaituc.
Um dos advogados lhe respondeu: “Professor, ao dizer isto você nos insulta também”.
46 Eta harc dio, Maledictione çuen gainean-ere Legueco doctorác, ecen cargatzen dituçue guiçonac carga iassaiteco nequezcoez: baina ceuroc çuen erhietaric batez eztituçue cargác hunquitzen.
Ele disse: “Ai de vocês, advogados também! Pois vocês carregam homens com fardos que são difíceis de carregar, e vocês mesmos não levantarão nem mesmo um dedo para ajudar a carregar esses fardos”.
47 Maledictione çuen gainean, ecen edificatzen dituçue Prophetén thumbác, eta çuen aitéc hil vkan dituzte hec.
Ai de vocês! Pois vocês constroem os túmulos dos profetas, e seus pais os mataram.
48 Segurqui testificatzen duçue ceuroc çuen aiten obretan consentitzen duçuela: ecen hec hil dituzte, eta çuec edificatzen dituçue hayén thumbác.
Assim vocês testemunham e consentem com as obras de seus pais. Pois eles os mataram, e vocês constroem seus túmulos.
49 Halacotz Iaincoaren sapientiac-ere erran du, Igorriren ditut hetara Prophetác eta Apostoluac, eta hetaric hilen duté eta persecutaturen.
Portanto, também a sabedoria de Deus disse: 'Enviar-lhes-ei profetas e apóstolos; e alguns deles matarão e perseguirão,
50 Natione huni galdeguin daquionçat, munduaren creationeaz gueroztic issuri den Propheta gucién odola:
para que o sangue de todos os profetas, derramado desde a fundação do mundo, possa ser exigido desta geração,
51 Abelen odoletic Zachariasen odolerano, cein hil vkan baitzutén aldareari eta templeari artean: are diotsuet, galde eguinen çayola natione huni.
do sangue de Abel ao sangue de Zacarias, que pereceu entre o altar e o santuário'. Sim, eu lhes digo, será exigido desta geração”.
52 Maledictione çuen gainean Legueco doctorác: ecen eçagutzearen gakoa kendu duçue: ceuroc etzarete sarthu içan, eta sartzen ciradenac beguiratu dituçue.
Ai de vocês, advogados! Pois vocês tiraram a chave do conhecimento. Vocês não entraram em vocês mesmos, e aqueles que estavam entrando, vocês dificultaram”.
53 Eta gauça hauc hæy erraiten cerauztenean, has cequitzon Scribác eta Phariseuac haguitz hertsen, eta propos iradoquiten anhitz gauçaz.
Enquanto ele lhes dizia estas coisas, os escribas e os fariseus começaram a ficar terrivelmente zangados e a tirar muitas coisas dele,
54 Celatan ceudela, eta cerbait haren ahotic hatzaman aiherrez çabiltzala, accusa leçatençat.
esperando por ele, e procurando pegá-lo em algo que ele pudesse dizer, para que o pudessem acusar.