Süleymanin Məsəlləri 24
1 Pis adamlara qibtə etmə, Onlara qoşulmaq istəmə.
Don't be jealous of evil people; don't long to spend time with them,
2 Çünki ürəklərində zalımlığı fikirləşər, Dilləri qəddarlıqdan danışar.
for they think up cruel plans and discuss how to cause trouble.
3 Ev hikmətlə tikilər, Dərrakə ilə möhkəmlənər.
A house is built by wisdom; its foundation is made secure through understanding.
4 Mənzillər bilik vasitəsilə, Hər cür dəyərli, yaxşı şeylərlə dolar.
Its rooms are filled by knowledge with all kinds of valuable and beautiful objects.
5 Hikmətli kişi qüvvətli olar, Bilikli adam öz gücünü artırar.
If you have wisdom, you are strong; if you have knowledge, your power increases,
6 Düzgün məsləhətlə müharibə edə bilərsən, Doğru nəsihət verən çoxdursa, qələbəyə çatarsan.
for with wise guidance you can go to war; you will be victorious by having many good advisors.
7 Səfeh üçün hikmət əlçatmazdır, Darvazada susub ağzını açmır.
Wisdom goes over the heads of stupid people; they have nothing to contribute when important matters are discussed.
8 Şər quran fitnəkar adlanar,
Anyone who plans to do evil will be seen as a troublemaker.
9 Səfehin pis əməlləri günah sayılar, Rişxəndçilər insanlarda ikrah yaradar.
Plans thought up by stupid people are sinful. Everyone hates those who are scornful of others.
10 Dar gündə taqətdən düşsən, Necə də zəif adamsan!
If you give up in times of trouble, it shows how weak you are.
11 Ölümə aparılanları qurtar, Qırğın təhlükəsi altında olanları geri çək.
Rescue those who are being led away to be executed; save those who are stumbling on their way to be slaughtered.
12 Desən ki, bax bundan xəbərim yox idi, Ürəkləri yoxlayan bunu görməzmi? Canını qoruyan bunu bilməzmi? İnsan əməlinə görə Ondan əvəz almazmı?
If you say, “Look, we didn't know anything about this,” don't you think the God who judges your motives will see what's happening? He who watches over you knows, and he will pay people back for what they've done.
13 Oğlum, bal ye, xeyri var, Şanı balının şirin dadı damağında qalar.
My son, eating honey is good for you; the honeycomb tastes sweet.
14 Bil ki, hikmət də canın üçün belə olar, Onu tapsan, nəticəsi də var, Ümidin boşa çıxmaz.
In the same way, you should know that wisdom is good for you; if you find it, there will be a future for you, and your hope will not be crushed.
15 Ey şər insan, salehin yurdu üçün pusqu qurma, Onun evini soyma.
Don't be like a criminal waiting to ambush the home of good people; don't attack the place where they live.
16 Saleh yeddi dəfə yıxılsa belə, yenə qalxar, Şər insan büdrəsə, bəlaya düçar olar.
Those who do right may fall down seven times, and still get up again; but the wicked are brought down by disaster.
17 Düşməninin yıxılmasına sevinmə, Onun büdrəməsinə görə ürəyin fərəhlənməsin.
Don't celebrate when your enemies fall; don't be glad when they trip up,
18 Yoxsa Rəbb görər, bundan xoşu gəlməz, Düşmənin üzərindən qəzəbini götürər.
otherwise when the Lord sees it, he'll be unhappy with you and won't punish your enemies as he planned.
19 Pislik edənlərə görə qəzəblənmə, Şər insanlara qibtə etmə,
Don't get all upset over the wicked, or be jealous of those who do wrong,
20 Çünki pis insanın axırı yoxdur, Şər adamın çırağı sönər.
for evil people have no future—the lamp of the wicked will be snuffed out.
21 Oğlum, Rəbdən və padşahdan qorx, Xəyanətkarlarla yoldaş olmaqdan çəkin.
My son, honor the Lord and the king, and don't join those who are rebellious,
22 Onların bəlası qəfildən gəlir. Hər ikisinin verəcəyi cəzanı kim bilir?
for disaster will suddenly fall on them. Who knows how the Lord and king will punish them?
23 Bu sözləri də hikmətlilər deyib: Məhkəmədə tərəfkeşlik etmək yaxşı deyil.
These are more sayings of the wise: Showing favoritism when passing judgment is wrong.
24 Pis insana «sən salehsən» deyəni xalqlar qınayar, Ümmətlər lənət yağdırar.
Those who tell the guilty, “You're innocent,” will be cursed by the people and hated by the nation,
25 Amma onu danlayanlar xeyir tapar, Başlarından bol bərəkət yağar.
while those who convict the guilty will be appreciated, and will receive a rich blessing.
26 İnsana doğru cavab verən Sanki onun üzündən öpər.
An honest answer is a kiss on the lips.
27 Əvvəlcə çöldəki işini qurtar, Zəmi sal, sonra evini tik.
Do the work you need to do outside first, then prepare and sow your fields, and only after that start building your house.
28 Qonşunun əleyhinə haqsız şahidlik etmə, Qoy dilindən yalan söz çıxmasın.
Don't testify against your neighbors without having a good reason, and don't tell lies.
29 Demə: «Mənə etdiyini mən də ona edəcəyəm, Onun əməlinin əvəzini verəcəyəm».
Don't say to yourself, “I'm going to do to him what he did to me! I'll pay him back for what he's done!”
30 Tənbəlin zəmisindən, Qanmazın üzümlüyündən keçdim.
I walked past the field of a lazy man, past a vineyard of someone with no sense.
31 Gördüm hər yanı tikan basıb, Gicitkən bürüyüb, daşı-divarı uçub.
It was all overgrown with thorns, the ground was covered with weeds, and the stone wall had fallen down.
32 Baxaraq ona diqqət yetirdim, Bundan ibrət götürdüm:
As I looked I thought about it, and what I saw taught me a lesson:
33 Bir az da uzanıb yuxuya dalsan, Əl-qolunu uzadaraq yatsan,
You may say, “Please, just a little more sleep, a little longer snooze, a little more folding of the arms to rest”—
34 Yoxsulluq üstünə soyğunçu kimi, Ehtiyac üstünə quldur kimi hücum çəkər.
and poverty will attack you like a robber, destitution like an armed warrior.
