Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son, if thou be surety for thy friend, thou hast engaged fast thy hand to a stranger.
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
Thou art ensnared with the words of thy mouth, and caught with thy own words.
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do therefore, my son, what I say, and deliver thyself: because thou art fallen into the hand of thy neighbour. Run about, make haste, stir up thy friend:
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Give not sleep to thy eyes, neither let thy eyelids slumber.
Deliver thyself as a doe from the hand, and as a bird from the hand of the fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, O sluggard, and consider her ways, and learn wisdom:
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
Which, although she hath no guide, nor master, nor captain,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
Provideth her meat for herself in the summer, and gathereth her food in the harvest.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou rise out of thy sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
Thou wilt sleep a little, thou wilt slumber a little, thou wilt fold thy hands a little to sleep:
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
And want shall come upon thee, as a traveller, and poverty as a man armed. But if thou be diligent, thy harvest shall come as a fountain, and want shall flee far from thee.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
A man that is an apostate, an unprofitable man, walketh with a perverse mouth,
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
He winketh with the eyes, presseth with the foot, speaketh with the finger.
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
With a wicked heart he deviseth evil, and at all times he soweth discord.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
To such a one his destruction shall presently come, and he shall suddenly be destroyed, and shall no longer have any remedy.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
Six things there are, which the Lord hateth, and the seventh his soul detesteth:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
Haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
A heart that deviseth wicked plots, feet that are swift to run into mischief,
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
A deceitful witness that uttereth lies, and him that soweth discord among brethren.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
My son, beep the commandments of thy father, and forsake not the law of thy mother.
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them in thy heart continually, and put them about thy neck.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
When thou walkest, let them go with thee: when thou sleepest, let them keep thee; and when thou awakest, talk with them.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
Because the commandment is a lamp, and the law a light, and reproofs of instruction are the way of life:
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
That they may keep thee from the evil woman, and from the flattering tongue of the stranger.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Let not thy heart covet her beauty, be not caught with her winks:
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
For the price of a harlot is scarce one loaf: but the woman catcheth the precious soul of a man.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Can a man hide fire in his bosom, and his garments not burn?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Or can he walk upon hot coals, and his feet not be burnt?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So he that goeth in to his neighbour’s wife, shall not be clean when he shall touch her.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
The fault is not so great when a man hath stolen: for he stealeth to fill his hungry soul:
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
And if he be taken he shall restore sevenfold, and shall give up all the substance of his house.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
But he that is an adulterer, for the folly of his heart shall destroy his own soul:
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
He gathereth to himself shame and dishonour, and his reproach shall not be blotted out:
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
Because the jealousy and rage of the husband will not spare in the day of revenge,
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
Nor will he yield to any man’s prayers, nor will he accept for satisfaction ever so many gifts.
