ஆதியாகமம் 31

1 “யாக்கோபு எங்கள் தகப்பனின் சொத்துக்களையெல்லாம் எடுத்துக்கொண்டான் என்றும், எங்கள் தகப்பனுக்குச் சொந்தமானவற்றிலிருந்தே யாக்கோபு செல்வந்தனாகிவிட்டான்” என்றும் லாபானின் மகன்கள் பேசிக்கொள்வதை யாக்கோபு கேள்விப்பட்டான்.

and to hear: hear [obj] word: thing son: child Laban to/for to say to take: take Jacob [obj] all which to/for father our and from whence to/for father our to make: offer [obj] all [the] glory [the] this

2 அத்துடன் தன்னைக் குறித்த லாபானின் அணுகுமுறை முன்புபோல் இல்லாதிருப்பதையும் யாக்கோபு கவனித்தான்.

and to see: see Jacob [obj] face of Laban and behold nothing he with him like/as yesterday three days ago

3 அப்பொழுது யெகோவா யாக்கோபிடம், “நீ உன் தந்தையரின் நாட்டிற்கும் உன் உறவினரிடத்திற்கும் திரும்பிப்போ; நான் உன்னுடன் இருப்பேன்” என்றார்.

and to say LORD to(wards) Jacob to return: return to(wards) land: country/planet father your and to/for relatives your and to be with you

4 எனவே யாக்கோபு ராகேலையும், லேயாளையும் தன் மந்தைகள் இருக்கும் வயல்வெளிக்கு வரும்படி சொல்லியனுப்பினான்.

and to send: depart Jacob and to call: call to to/for Rachel and to/for Leah [the] land: country to(wards) flock his

5 அவன் அவர்களிடம், “உங்கள் தகப்பனின் அணுகுமுறை என்னிடம் முன்போல் இல்லையென நான் காண்கிறேன்; ஆனால் என் தந்தையின் இறைவன் என்னுடன் இருக்கிறார்.

and to say to/for them to see: see I [obj] face: before father your for nothing he to(wards) me like/as yesterday three days ago and God father my to be with me me

6 நான் உங்கள் தகப்பனுக்காக என் முழுப்பெலத்துடனும் வேலைசெய்தேன் என்பது உங்களுக்குத் தெரியும்.

and you(f. p.) to know for in/on/with all strength my to serve [obj] father your

7 ஆனால் உங்கள் தகப்பனோ பத்துமுறை என் கூலியை மாற்றி என்னை ஏமாற்றினார். அப்படியிருந்தும், அவர் எனக்குத் தீங்குசெய்ய இறைவன் அவரை அனுமதிக்கவில்லை.

and father your to deceive in/on/with me and to pass [obj] wage my ten time and not to give: allow him God to/for be evil with me me

8 ‘கலப்பு நிற ஆடுகள் உன்னுடைய கூலியாயிருக்கும்’ என்று அவர் சொன்னபோது, மந்தையிலுள்ள ஆடுகளெல்லாம் கலப்புநிறக் குட்டிகளை ஈன்றன. ‘வரியுடைய ஆடுகள் உன்னுடைய கூலியாயிருக்கும்’ என்று அவர் சொன்னபோது, மந்தையிலுள்ள ஆடுகளெல்லாம் வரியுள்ள குட்டிகளையே ஈன்றன.

if thus to say speckled to be wages your and to beget all [the] flock speckled and if thus to say striped to be wages your and to beget all [the] flock striped

9 இவ்விதமாக இறைவன் உங்கள் தகப்பனின் வளர்ப்பு மிருகங்களை எல்லாம் எடுத்து அவற்றை எனக்குக் கொடுத்துவிட்டார்.

and to rescue God [obj] livestock father your and to give: give to/for me

10 “ஒருமுறை ஆடுகள் சினைப்படும் காலத்தில் நான் ஒரு கனவு கண்டேன்; அதில் நான் ஏறெடுத்துப் பார்க்கும்பொழுது மந்தையிலுள்ள ஆடுகளுடன் புணரும் ஆட்டுக்கடாக்கள் வரியும், கலப்பு நிறமும், புள்ளிகளும் உள்ளதாயிருந்தன.

and to be in/on/with time to conceive [the] flock and to lift: look eye my and to see: see in/on/with dream and behold [the] goat [the] to ascend: copulate upon [the] flock striped speckled and spotted

11 இறைவனின் தூதன் அந்தக் கனவில், ‘யாக்கோபே’ என்று என்னைக் கூப்பிட்டார். ‘இதோ, நான் இருக்கிறேன்’ என்று நான் பதிலளித்தேன்.

and to say to(wards) me messenger: angel [the] God in/on/with dream Jacob and to say behold I

12 அப்பொழுது அவர் என்னிடம், ‘இதோ பார், மந்தையிலுள்ள ஆடுகளுடன் புணரும் ஆட்டுக்கடாக்கள் எல்லாம் வரிகளும், கலப்பு நிறமும், புள்ளிகளுமுள்ளனவாய் இருக்கின்றன. ஏனெனில் உனக்கு லாபான் செய்வதெல்லாவற்றையும் நான் கண்டேன்.

and to say to lift: look please eye your and to see: see all [the] goat [the] to ascend: copulate upon [the] flock striped speckled and spotted for to see: see [obj] all which Laban to make: do to/for you

13 நீ ஒரு தூணை அபிஷேகம் செய்து, என்னுடன் பொருத்தனை செய்துகொண்ட இடமான, பெத்தேலின் இறைவன் நானே; உடனே இந்த நாட்டைவிட்டுப் புறப்பட்டு, உன் சொந்த நாட்டிற்குத் திரும்பிப்போ’ என்றார்” என்றான்.

I [the] God Bethel Bethel which to anoint there pillar which to vow to/for me there vow now to arise: rise to come out: come from [the] land: country/planet [the] this and to return: return to(wards) land: country/planet relatives your

14 அதற்கு ராகேலும் லேயாளும் யாக்கோபிடம், “எங்கள் தகப்பனுடைய குடும்பச் சொத்தின் உரிமையிலே எங்களுக்கு இன்னும் பங்கு உண்டோ?

and to answer Rachel and Leah and to say to/for him still to/for us portion and inheritance in/on/with house: household father our

15 அவர் எங்களை அந்நியராய் நினைக்கவில்லையா? எங்களை விற்றது மட்டுமல்ல; எங்களுக்காகச் செலுத்தப்பட்ட கூலியையும் அபகரித்து விட்டாரே!

not foreign to devise: count to/for him for to sell us and to eat also to eat [obj] silver: money our

16 இறைவன் எங்கள் தகப்பனிடமிருந்து எடுத்துக்கொண்ட செல்வங்களெல்லாம், நிச்சயமாக எங்களுக்கும் எங்கள் பிள்ளைகளுக்குமே சொந்தம். ஆகையால் இறைவன் உமக்குச் சொன்னவற்றையெல்லாம் செய்யும்” என்றார்கள்.

for all [the] riches which to rescue God from father our to/for us he/she/it and to/for son: child our and now all which to say God to(wards) you to make: do

17 பின்பு யாக்கோபு தன் பிள்ளைகளையும் மனைவிகளையும் ஒட்டகங்களில் ஏற்றி,

and to arise: rise Jacob and to lift: raise [obj] son: child his and [obj] woman: wife his upon [the] camel

18 தனக்குச் சொந்தமான வளர்ப்பு மிருகங்களையும் தனக்கு முன்னால் ஓட்டிக்கொண்டு, தான் பதான் அராமிலே சம்பாதித்த தன் பொருட்களையும் எடுத்துக்கொண்டு, கானான் நாட்டிலுள்ள தன் தகப்பன் ஈசாக்கிடம் போகப் புறப்பட்டான்.

and to lead [obj] all livestock his and [obj] all property his which to gather livestock acquisition his which to gather in/on/with Paddan (Paddan)-aram to/for to come (in): come to(wards) Isaac father his land: country/planet [to] Canaan

19 லாபான் தன் செம்மறியாடுகளுக்கு மயிர்கத்தரிக்கச் சென்றிருந்த வேளை, ராகேல் தன் தகப்பன் வீட்டு சிலைகளைத் திருடி மறைத்து வைத்துக்கொண்டாள்.

and Laban to go: went to/for to shear [obj] flock his and to steal Rachel [obj] [the] teraphim which to/for father her

20 அதுமட்டுமல்ல, யாக்கோபு அரமேயனான லாபானுக்குச் சொல்லாமலே ஓடிப்போனதினால் அவனை ஏமாற்றினான்.

and to steal Jacob [obj] heart Laban [the] Aramean upon without to tell to/for him for to flee he/she/it

21 இவ்வாறு யாக்கோபு தனக்குச் சொந்தமான எல்லாவற்றையும் எடுத்துக்கொண்டு ஐபிராத்து ஆற்றைக் கடந்து தப்பியோடி, கீலேயாத் மலைநாட்டை நோக்கிப் போனான்.

and to flee he/she/it and all which to/for him and to arise: rise and to pass [obj] [the] River and to set: make [obj] face of his mountain: hill country [the] Gilead

22 யாக்கோபு தப்பி ஓடிவிட்டான் என்று மூன்றாம் நாளில் லாபானுக்குச் சொல்லப்பட்டது.

and to tell to/for Laban in/on/with day [the] third for to flee Jacob

23 லாபான் தன் உறவினர்களோடு ஏழு நாட்களாக யாக்கோபைப் பின்தொடர்ந்து சென்று கீலேயாத் மலையில் அவனிருந்த இடத்தை அடைந்தான்.

and to take: take [obj] brother: male-relative his with him and to pursue after him way: journey seven day and to cleave [obj] him in/on/with mountain: hill country [the] Gilead

24 அன்றிரவு இறைவன் அரமேயனான லாபானின் கனவிலே தோன்றி, “நீ யாக்கோபுடன் நன்மையானவற்றையோ தீமையானவற்றையோ பேசக்கூடாது” என எச்சரித்தார்.

and to come (in): come God to(wards) Laban [the] Aramean in/on/with dream [the] night and to say to/for him to keep: careful to/for you lest to speak: speak with Jacob from pleasant till bad: harmful

25 லாபான் யாக்கோபைக் கண்டபோது, அவன் கீலேயாத் மலைநாட்டிலே கூடாரம் அமைத்துத் தங்கியிருந்தான். லாபானும் அவன் உறவினர்களும் அங்கேயே கூடாரம் அமைத்துத் தங்கினார்கள்.

and to overtake Laban [obj] Jacob and Jacob to blow [obj] tent his in/on/with mountain: hill country and Laban to blow with brother: male-relative his in/on/with mountain: hill country [the] Gilead

26 அப்பொழுது லாபான் யாக்கோபிடம், “நீ என்ன செய்துவிட்டாய்? நீ என்னை ஏமாற்றி, என் மகள்களை போர் கைதிகளைப்போல் கொண்டு வந்திருக்கிறாயே!

and to say Laban to/for Jacob what? to make: do and to steal [obj] heart my and to lead [obj] daughter my like/as to take captive sword

27 எனக்கு அறிவிக்காமல் திருட்டுத்தனமாய் ஓடிவந்து என்னை ஏமாற்றியது ஏன்? நீ ஏன் எனக்குச் சொல்லவில்லை? சொல்லியிருந்தால் மேளதாளம், யாழிசையோடு கூடிய பாடலுடனும் மகிழ்ச்சியாய் உன்னை வழியனுப்பியிருப்பேனே.

to/for what? to hide to/for to flee and to steal [obj] me and not to tell to/for me and to send: depart you in/on/with joy and in/on/with song in/on/with tambourine and in/on/with lyre

28 என் பேரப்பிள்ளைகளையும், மகள்களையும் முத்தமிட்டு வழியனுப்பக்கூட நீ விடவில்லை. நீ மூடத்தனமாய் நடந்துகொண்டாய்.

and not to leave me to/for to kiss to/for son: descendant/people my and to/for daughter my now be foolish to make: do

29 உனக்குத் தீங்குசெய்ய என்னால் இயலும்; ஆனால், கடந்த இரவு உன் தகப்பனுடைய இறைவன், ‘நீ யாக்கோபுடன் நன்மையானவற்றையோ, தீமையானவற்றையோ பேசாதபடி கவனமாயிரு’ என்று எனக்குச் சொன்னார்.

there to/for god: power hand: power my to/for to make: do with you bad: evil and God father your last night to say to(wards) me to/for to say to keep: careful to/for you from to speak: speak with Jacob from pleasant till bad: harmful

30 நீ உன் தகப்பனுடைய வீட்டிற்குப் போவதற்கு ஆவலாயிருந்தபடியாலேயே இப்படிப் புறப்பட்டு வந்துவிட்டாய். ஆனால், ஏன் என் வீட்டுச் சிலைகளைத் திருடினாய்?” என்று கேட்டான்.

and now to go: went to go: went for to long to long to/for house: household father your to/for what? to steal [obj] God my

31 அதற்கு யாக்கோபு லாபானிடம், “உம்முடைய மகள்களை என்னிடமிருந்து பலாத்காரமாய் எடுத்துப்போடுவீரென்று பயந்தே இப்படிச் செய்தேன்.

and to answer Jacob and to say to/for Laban for to fear for to say lest to plunder [obj] daughter your from from with me

32 ஆனால் உம்முடைய வீட்டுச் சிலைகளை வைத்திருப்பவன் எவனையாவது நீர் கண்டுபிடித்தால், அவன் உயிரோடிருக்கமாட்டான். உம்முடைய பொருள்களில் ஏதாவது என்னிடத்திலிருக்கிறதா என்று நீர் எனது உறவினர் முன்னிலையில் சோதித்துப்பாரும்; அப்படியிருந்தால், அவற்றை எடுத்துக்கொள்ளும்” என்றான். ராகேல் வீட்டுச் சிலைகளைத் திருடியதை யாக்கோபு அறியாதிருந்தான்.

with which to find [obj] God your not to live before brother: male-relative our to recognize to/for you what? with me me and to take: take to/for you and not to know Jacob for Rachel to steal them

33 அப்பொழுது லாபான் யாக்கோபின் கூடாரத்துக்குள்ளும், லேயாளின் கூடாரத்துக்குள்ளும், இரண்டு பணிப்பெண்களின் கூடாரத்துக்குள்ளும் தேடிப்பார்த்தும் ஒன்றையும் காணவில்லை. அவன் லேயாளின் கூடாரத்துக்குள்ளிருந்து வெளியே வந்து, பின் ராகேலின் கூடாரத்துக்குள் போனான்.

and to come (in): come Laban in/on/with tent Jacob and in/on/with tent Leah and in/on/with tent two [the] maidservant and not to find and to come out: come from tent Leah and to come (in): come in/on/with tent Rachel

34 அங்கு ராகேல், லாபானின் வீட்டுச் சிலைகளை ஒட்டகத்தின் சேணத்திற்குள் வைத்து அதன்மேல் உட்கார்ந்திருந்தாள். லாபான் கூடாரம் முழுதும் தேடியும் ஒன்றையும் கண்டுபிடிக்க முடியவில்லை.

and Rachel to take: take [obj] [the] teraphim and to set: put them in/on/with saddle [the] camel and to dwell upon them and to feel Laban [obj] all [the] tent and not to find

35 ராகேல் தன் தகப்பனிடம், “ஐயா, உமக்குமுன் நான் எழுந்து நிற்கவில்லையென்று கோபிக்க வேண்டாம்; பெண்களுக்குரிய மாதவிடாய் எனக்கு உண்டாயிருக்கிறது” என்றாள். ஆகவே அவன் தேடியும் வீட்டுச் சிலைகளைக் கண்டுபிடிக்க முடியவில்லை.

and to say to(wards) father her not to be incensed in/on/with eye: appearance lord my for not be able to/for to arise: rise from face: before your for way: conduct woman to/for me and to search and not to find [obj] [the] teraphim

36 யாக்கோபு கோபமடைந்து லாபானுடன் வாதாடி, “நான் செய்த குற்றமென்ன? நீர் என்னைத் துரத்தி வருவதற்கு நான் செய்த பாவமென்ன?

and to be incensed to/for Jacob and to contend in/on/with Laban and to answer Jacob and to say to/for Laban what? transgression my what? sin my for to burn/pursue after me

37 இப்பொழுது என் வீட்டுப் பொருட்களை எல்லாம் சோதித்துப் பார்த்தீரே; உமது வீட்டுக்குரிய பொருட்களில் எதையேனும் கண்டெடுத்தீரோ? அவற்றை உமக்கும் எனக்கும் உறவினர்களான, இவர்கள்முன் இங்கே வையும்; இவர்கள் நம் இருவருக்கும் இடையில் நியாயம் தீர்க்கட்டும்.

for to feel [obj] all article/utensil my what? to find from all article/utensil house: household your to set: make thus before brother: male-relative my and brother: male-relative your and to rebuke between two our

38 “நான் உம்முடன் இருபது வருடங்கள் இருந்துவிட்டேன். உம்முடைய செம்மறியாடுகளும், வெள்ளாடுகளும், சினையழியவில்லை; உமது மந்தையிலிருந்த கடாக்களை நான் சாப்பிடவுமில்லை.

this twenty year I with you ewe your and goat your not be bereaved and ram flock your not to eat

39 காட்டு மிருகங்களால் கிழித்துக் கொல்லப்பட்டவற்றை உம்மிடத்தில் கொண்டுவராமல், அந்த அழிவை நானே ஈடுசெய்தேன்; ஆனால் நீரோ இரவிலோ, பகலிலோ திருட்டுப்போன எவ்வேளையிலும் என்னிடமிருந்தே நஷ்டஈட்டைக் கேட்டு வாங்கிக்கொண்டீர்.

torn animal not to come (in): bring to(wards) you I to sin her from hand my to seek her to steal day and to steal night

40 பகலில் வெப்பமும், இரவில் குளிரும் என்னை வாட்டின, என் கண்கள் நித்திரையின்றி இருந்தன. இதுவே என் நிலைமையாய் இருந்தது.

to be in/on/with day to eat me drought and ice in/on/with night and to wander sleep my from eye my

41 இவ்விதமாக நான் உமது வீட்டில் இருபது வருடங்கள் இருந்தேன். உமது இரு மகள்களுக்காக பதினாலு வருடங்களும், உம்முடைய மந்தைக்காக ஆறு வருடங்களும் உம்மிடம் வேலைசெய்தேன். நீரோ என் கூலியை பத்துமுறை மாற்றினீர்.

this to/for me twenty year in/on/with house: household your to serve you four ten year in/on/with two daughter your and six year in/on/with flock your and to pass [obj] wage my ten time

42 என் தகப்பனின் இறைவனும், ஆபிரகாமின் இறைவனும், ஈசாக்கின் பயபக்திக்கு உரியவருமானவர் என்னோடு இருந்திராவிட்டால், நீர் என்னை நிச்சயமாய் வெறுங்கையுடனேயே அனுப்பியிருப்பீர். ஆனால் இறைவனோ என் கஷ்டங்களையும், என் கையின் வேலைகளையும் கண்டு, நேற்றிரவு உம்மைக் கண்டித்தார்” என்றான்.

unless God father my God Abraham and dread Isaac to be to/for me for now emptily to send: depart me [obj] affliction my and [obj] (toil *LB(ah)*) palm my to see: see God and to rebuke last night

43 அதற்கு லாபான் யாக்கோபிடம், “இந்தப் பெண்கள் என் மகள்கள், இந்தப் பிள்ளைகள் என் பிள்ளைகள், இந்த மந்தையும் என்னுடையதே. நீ காண்பவையெல்லாம் என்னுடையவை. ஆனாலும் என் மகள்களுக்காகவும், அவர்கள் பெற்ற பிள்ளைகளுக்காகவும் நான் என்ன செய்யமுடியும்?

and to answer Laban and to say to(wards) Jacob [the] daughter daughter my and [the] son: child son: child my and [the] flock flock my and all which you(m. s.) to see: see to/for me he/she/it and to/for daughter my what? to make: do to/for these [the] day: today or to/for son: child their which to beget

44 இப்பொழுது நீ வா; நீயும் நானும் ஒரு உடன்படிக்கை செய்துகொள்வோம். அது நம் இருவருக்கும் இடையே சாட்சியாக இருக்கட்டும்” என்றான்.

and now to go: come! [emph?] to cut: make(covenant) covenant I and you(m. s.) and to be to/for witness between me and between you

45 எனவே யாக்கோபு ஒரு கல்லை எடுத்து அதை ஒரு தூணாக நிறுத்தினான்.

and to take: take Jacob stone and to exalt her pillar

46 அவன் தன் உறவினரிடம், “கற்களைக் குவியுங்கள்” என்றான்; அப்படியே அவர்கள் கற்களை எடுத்து ஒரு குவியலாய்க் குவித்து, அதனருகில் அமர்ந்து சாப்பிட்டார்கள்.

and to say Jacob to/for brother: male-relative his to gather stone and to take: take stone and to make heap and to eat there upon [the] heap

47 அவ்விடத்திற்கு லாபான், ஜெகர் சகதூதா என்றும், யாக்கோபு, கலயெத் என்றும் பெயரிட்டார்கள்.

and to call: call by to/for him Laban Jegar (Ramoth)-sahadutha and Jacob to call: call by to/for him Galeed

48 அப்பொழுது லாபான் யாக்கோபிடம், “இக்குவியல் உனக்கும் எனக்குமிடையே இன்று சாட்சியாக இருக்கிறது” என்றான். அதினாலேயே அது கலயெத் என அழைக்கப்பட்டது.

and to say Laban [the] heap [the] this witness between me and between you [the] day upon so (to call: call by *LA(bh)*) name his Galeed

49 அது மிஸ்பா என்றும் அழைக்கப்பட்டது. ஏனெனில் அவன் யாக்கோபிடம், “நாம் ஒருவரையொருவர் விட்டுத் தூரமாய் போகும்போது, யெகோவா எனக்கும் உனக்கும் இடையே கண்காணிப்பாராக.

and [the] Mizpah which to say to watch LORD between me and between you for to hide man: anyone from neighbor his

50 நீ என் மகள்களைத் துன்பப்படுத்தினாலோ அல்லது அவர்களைவிட்டு வேறு பெண்களைத் திருமணம் செய்தாலோ, அதற்கு வேறு யாரும் சாட்சியாக இல்லாவிட்டாலும், இறைவனே உனக்கும் எனக்கும் இடையில் சாட்சியாயிருக்கிறார் என்று நினைவில் வைத்துக்கொள்” என்றான்.

if to afflict [obj] daughter my and if to take: marry woman: wife upon daughter my nothing man: anyone with us to see: see God witness between me and between you

51 மேலும் லாபான் யாக்கோபிடம், “இதோ இக்குவியலும், எனக்கும் உனக்கும் இடையில் நான் வைத்த தூணும் இங்கே இருக்கின்றன.

and to say Laban to/for Jacob behold [the] heap [the] this and behold [the] pillar which to show between me and between you

52 நான் இக்குவியலைக் கடந்து உனக்குத் தீங்குசெய்ய உன் பக்கம் வரமாட்டேன் என்பதற்கும், நீயும் இக்குவியலையும், தூணையும் கடந்து என் பக்கமாய் எனக்குத் தீங்குசெய்ய வரமாட்டாய் என்பதற்கும் இக்குவியல் ஒரு சாட்சி; இந்தத் தூணும் ஒரு சாட்சி.

witness [the] heap [the] this and witness [the] pillar if: surely yes I not to pass to(wards) you [obj] [the] heap [the] this and if: surely yes you(m. s.) not to pass to(wards) me [obj] [the] heap [the] this and [obj] [the] pillar [the] this to/for distress: harm

53 ஆபிரகாமின் இறைவனும், நாகோரின் இறைவனும், அவர்கள் தகப்பனின் இறைவனுமாய் இருக்கிறவர் நமக்கிடையில் நியாயம் தீர்ப்பாராக” என்றான். அப்படியே யாக்கோபும் தன் தகப்பனாகிய ஈசாக்கின் பயபக்திக்குரியவரின் பெயரால் ஆணையிட்டான்.

God Abraham and God Nahor to judge between us God father their and to swear Jacob in/on/with dread father his Isaac

54 பின்பு யாக்கோபு அந்த மலைநாட்டில் பலிசெலுத்தி, தன் உறவினர்களைச் சாப்பாட்டுக்கு அழைத்தான். அவர்கள் சாப்பிட்டபின் அன்றிரவு அவ்விடத்தில் தங்கினார்கள்.

and to sacrifice Jacob sacrifice in/on/with mountain: hill country and to call: call to to/for brother: male-relative his to/for to eat food: bread and to eat food: bread and to lodge in/on/with mountain: hill country

55 லாபான் மறுநாள் காலையில் தன் பேரப்பிள்ளைகளையும், மகள்களையும் முத்தமிட்டு ஆசீர்வதித்தான். பின்பு அவன் புறப்பட்டுத் தன் வீட்டிற்குத் திரும்பிப்போனான்.

and to rise Laban in/on/with morning and to kiss to/for son: descendant/people his and to/for daughter his and to bless [obj] them and to go: went and to return: return Laban to/for place his