Mithali 19
1 Bora mtu masikini ambaye huenenda katika uadilifu wake kuliko mwenye ukaidi katika maneno yake na ni mpumbavu.
Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 Tena, si vizuri kuwa na hamu bila maarifa na mwenye kukimbia haraka sana hukosea njia.
Ubi non est scientia animae, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
3 Upuuzi wa mtu unaharibu maisha yake na moyo wake hughadhabika dhidi ya Yehova.
Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
4 Utajiri huongeza marafiki wengi, bali mtu masikini hutengwa na rafiki zake.
Divitiae addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
5 Shahidi wa uongo hatakosa adhabu na mwenye kupumua uongo hataokoka.
Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
6 Wengi wataomba fadhila kutoka kwa mtu mkarimu na kila mtu ni rafiki wa yule anayetoa zawadi.
Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 Mtu masikini huchukiwa na ndugu zake wote; je marafiki wengi kiasi gani hujitenga kutoka kwake! Anawaita, lakini wameondoka.
Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
8 Anayepata hekima huyapenda maisha yake mwenyewe; yeye atunzaye ufahamu atapata kilicho chema.
qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiae inveniet bona.
9 Shahidi wa uongo hatakosa kuadhibiwa, bali mwenye kupumua uongo ataangamia.
Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
10 Haifai kwa mpumbavu kuishi kwa anasa- wala kwa mtumwa kutawala juu ya wafalme.
Non decent stultum deliciae: nec servum dominari principibus.
11 Busara humfanya mtu achelewe kukasirika na utukufu wake ni kusamehe kosa.
Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua praetergredi.
12 Ghadhabu ya mfalme ni kama muungurumo wa simba kijana, bali fadhila yake ni kama umande kwenye majani.
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
13 Mwana mpumbavu ni uharibifu kwa baba yake na mke mgomvi ni maji yanayochuruzika daima.
Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
14 Nyumba na utajiri ni urithi kutoka kwa wazazi, bali mke mwenye busara hutoka kwa Yehova.
Domus, et divitiae dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Uvivu unamtupa mtu kwenye usingizi mzito, bali asiyetamani kufanya kazi atakwenda njaa.
Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Yeye anayetii amri huyaongoza maisha yake, bali mtu asiyefikiri juu ya njia zake atakufa.
Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
17 Mwenye ukarimu kwa masikini humkopesha Yehova na atalipwa kwa kile alichofanya.
Foeneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
18 Mrudi mwanao wakati kuna matumaini na usiwe na shauku ya kumweka katika mauti.
Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
19 Mtu mwenye hasira kali lazima alipe adhabu; kama ukimwokoa, utafanya hivyo mara mbili.
Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Sikiliza ushauri na ukubali maelekezo, ili uweze kuwa na hekima mwishoni mwa maisha yako.
Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 Moyoni mwa mtu kuna mipango mingi, bali kusudi la Yehova ndilo litakalo simama.
Multae cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
22 Shauku ya mtu ni uaminifu na mtu masikini ni bora kuliko muongo.
Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
23 Kumheshimu Yehova huwaelekeza watu kwenye uzima; mwenye nayo atashibishwa na hatadhurika kwa madhara.
Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessimi.
24 Mtu goigoi huuzika mkono wake ndani ya dishi; hataurudisha juu ya kinywa chake.
Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Kama utampiga mwenye mzaha, wajinga watakuwa na hekima; mwelekeze mwenye ufahamu, naye atapata maarifa.
Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Anayempora baba yake na kumfukuza mama yake ni mwana anayeleta aibu na shutuma.
Qui affligit patrem, et fugit matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Mwanangu, kama utaacha kusikiliza maelekezo, utapotea kutoka kwenye maneno ya maarifa.
Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiae.
28 Shahidi mpotofu huidhihaki haki na kinywa cha waovu humeza uovu.
Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Hukumu ipo tayari kwa wenye dhihaka na mjeledi kwa migongo ya wapumbavu.
Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
