Mithali 18
1 Yule ambaye hujitenga hutafuta matakwa yake mwenyewe na hupingana na hukumu zote za kweli.
Umuntu ongelamusa uzifunela okwakhe; uyazilahla zonke iziqondiso ezinhle.
2 Mpumbavu hapati raha katika ufahamu, lakini hufunua kile kilichopo katika moyo wake.
Isiwula kasikuthakazeleli ukuzwisisa kodwa sithokoza ngokutsho eyaso imibono.
3 Mtu mwovu anapokuja, dharau huja pamoja naye- sambamba na aibu na shutuma.
Nxa kufika ububi kufika lokweyisa, njalo ihlazo liza lokudumazeka.
4 Maneno ya kinywa cha mtu ni maji yenye kina kirefu; chemchemi ya hekima ni mkondo unaotiririka.
Amazwi omlomo womuntu ayinziki yamanzi, kodwa umthombo wokuhlakanipha ngumfudlana ontuntuzayo.
5 Si vema kuwa na upendeleo kwa mwovu, wala haifai kukana haki kwa wale watendao mema.
Kakukuhle ukulungisela ababi loba ukungehluleli kuhle abangelacala.
6 Midomo ya mpumbavu huletea mafarakano na kinywa chake hukaribisha mapigo.
Izindebe zesiwula zisilethela ingxabano, lomlomo waso unxusa ukutshaywa.
7 Kinywa cha mpumbavu ni uharibifu wake na hujinasa mwenye kwa midomo yake.
Umlomo wesiwula yiwo osidilizayo, lezindebe zaso zingumjibila womphefumulo waso.
8 Maneno ya mmbea ni kama chembe tamu na hushuka katika sehema za ndani sana kwenye mwili.
Amazwi omuntu onyeyayo anjengezibiliboco; angena ekujuleni kwenhliziyo yomuntu.
9 Basi, ambaye ni mzembe katika kazi yake ni ndugu yake anayeharibu wengi.
Lowo ovilaphayo emsebenzini wakhe ungumfowabo walowo odilizayo.
10 Jina la Yehova ni mnara imara; atendaye haki hukimbilia na kuwa salama.
Ibizo likaThixo liyinqaba eqinileyo; abalungileyo babalekela kulo baphephe.
11 Mali ya tajiri ni mji wake imara na katika fikira zake ni kama ukuta mrefu.
Inotho yezikhulu ingumuzi wazo ovikelweyo; zicabanga ukuthi imiduli yawo ayikhweleki.
12 Moyo wa mtu huwa na kiburi kabla ya anguko lake, bali unyenyekevu hutangulia kabla ya heshima.
Umuntu uyazikhukhumeza ngenhliziyo yakhe, mandulo kokuba awe, ikanti ukuzithoba kwandulela udumo.
13 Anayejibu kabla ya kusikiliza- ni upuuzi na aibu yake.
Lowo ophendulayo engaqali alalele lobo yibuwula bakhe lehlazo lakhe.
14 Roho ya mtu itajinusuru na madhara, bali roho iliyopondeka nani anaweza kuivumilia?
Umphefumulo womuntu uyamqinisa nxa egula, kodwa ngubani ongaphila elomoya owephukileyo na?
15 Moyo wa mwenye akili hujipatia maarifa na usikivu wa mwenye busara huitafuta.
Inhliziyo yabaqedisisayo izuza ulwazi; indlebe zabahlakaniphileyo ziyakudinga.
16 Zawadi ya mtu inaweza kufungua njia na kumleta mbele ya mtu muhimu.
Isipho siyamvulela indlela ophayo azuze ithuba lokubonana labakhulu.
17 Wa kwanza kujitetea katika shitaka lake huonekana kuwa na haki hadi mpinzani wake aje na kumuuliza maswali.
Ecaleni okhuluma kuqala ubonakala enguye olungileyo, kuze kuqhamuke omunye ambuzisise.
18 Kupiga kura kunamaliza mabishano na kuwatawanya wapinzani imara.
Ukwenza inkatho kuyakuqeda ukulwisana, kubehlukanise abaxabanayo.
19 Ndugu aliyechukizwa ni mgumu kushawishiwa kuliko mji wenye nguvu, na kugombana ni kama makomeo ya ngome.
Umzalwane owonelweyo uba lukhuni kulomuzi ohonqolozelweyo, lezingxabano zinjengamasango enqaba avaliweyo.
20 Tumbo la mtu litashiba kutoka kwenye tunda la kinywa chake; atatoshelezwa kwa mavuno ya midomo yake.
Isisu somuntu sigcwaliswa yizithelo zomlomo wakhe; usuthiswa yisivuno sezindebe zakhe.
21 Uzima na kifo hutawaliwa kwa ulimi, na wale wenye kuupenda ulimi watakula tunda lake.
Ulimi lulamandla okuphila lokufa, njalo labo abaluthandayo bazakudla izithelo zalo.
22 Yeye apataye mke anapata kitu chema na kupokea fadhila kutoka kwa Yehova.
Lowo ozuza umfazi ufumana okuhle, athole umusa kuThixo.
23 Mtu masikini huomba rehema, lakini mtu tajiri hujibu kwa ukali.
Umyanga uyancenga ukuthi axolelwe, kodwa isinothi siphendula ngolaka.
24 Anayejidai kwa marafiki wengi watamleta katika uharibifu, bali yupo rafiki ambaye huwa karibu kuliko ndugu.
Umuntu olabangane abanengi ucina kubi, kodwa kuba khona umngane othembeka okudlula umfowenu.
