Luka 7
1 Baada ya Yesu kumaliza kila kitu alichokuwa anasema kwa watu waliomsikiliza, akaingia Kapernaumu.
Yesus nanori basa ma Ana lao baliꞌ kota Kapernaum neu.
2 Mtumwa fulani wa akida, aliyekuwa wa thamani sana kwake, alikuwa mgonjwa sana na alikuwa karibu ya kufa.
Sia naa hambu malangga soldꞌadꞌu Roma esa. Ana naꞌena ana mana tao ues esa, dadꞌi eni ana nemeheren. Ana mana tao ues naa, namahedꞌi naeꞌ a mate.
3 Lakini akiwa amesikia kuhusu Yesu, yule Akida alimtuma kiongozi wa kiyahudi, kumwomba aje kumwokoa mtumwa wake ili asife.
Leleꞌ malangga rena soꞌal Yesus, boe ma ana haitua atahori lasiꞌ Yahudi hira naa reu roꞌe Yesus nema fo tao nahaiꞌ ana mana tao ues naa.
4 Walipofika karibu na Yesu, walimsihi kwa bidii na kusema, “anastahili kwamba unapaswa kufanya hivi kwa ajili yake,
Ara kokoe Yesus, fo mete ma nau, na, Ana tungga no se fo naꞌahahaiꞌ atahori naa. Ara kokoe E rae, “Amaꞌ! Atahori Roma ia, atahori maloleꞌ! Eni nandaa Amaꞌ tulu-fali e.
5 kwa sababu analipenda taifa letu, na ndiye aliyejenga sinagogi kwa ajili yetu”.
Te huu ana naririi ume hule-oꞌeꞌ sa fee hai, huu ana sue hai atahori Yahudi ra.”
6 Yesu akaendelea na safari yake pamoja nao. lakini kabla hajaenda mbali na nyumba, afisa mmoja aliwatuma marafiki zake kuzungumza naye. “Bwana, usijichoshe mwenyewe kwa sababu mimi sistahili wewe kuingia kwenye dari yangu.
Boe ma Yesus tungga no se. Ara nda feꞌe losa ume sa, te malangga denu nonoon nendi haraꞌ neu Yesus nae, “Papa afiꞌ bengge-bꞌengge uma fai, huu au nda undandaa simbo Papa sia ume ngga sa.
7 Kwa sababu hii sikufikiria hata mimi mwenyewe kuwa ninafaa kuja kwako, lakini sema neno tu na mtumishi wangu atapona.
Boe ma au nda undandaa uma undaa o Papa sa. Memaꞌ Papa naꞌena koasa. Dadꞌi sadꞌi Papa olaꞌ miaꞌ a naa o, ana mana tao ues ngga hai neuꞌ ena. Au uhine dalaꞌ ia, huu au malangga ngga naꞌena koasa fo parenda au. Ma au o uꞌena koasa fo parenda soldꞌadꞌu nggara. Mete ma au parenda ana mana tungga ngga ae, ‘Misiꞌ naa!’ Ana neu. Mete ma au ae, ‘Ia uma!’ na ana nema. No mete ma au parenda ana mana tao ues ngga ae, ‘Tao ues ia!’ ana tao taꞌo naa. Dadꞌi sadꞌi Papa olaꞌ a, na ana mana tao ues ngga ia, hai neuꞌ ena.”
8 Kwani mimi pia ni mtu niliyewekwa kwenye mamlaka na nina askari chini yangu. Husema kwa huyu “Nenda” na huenda, na kwa mwingine, “Njoo” naye huja, na kwa mtumishi wangu 'Fanya hiki', na yeye hufanya”.
9 Yesu aliposikia haya alishangaa, na kuwageukia makutano waliokuwa wanamfuata na kusema.”Nawaambia, hata katika Israeli, sijawahi kuona mtu mwenye imani kuu kama huyu.
Rena taꞌo naa ma Yesus heran. Ana heoꞌ dꞌean mbali atahori hetar mana tungga E. Boe ma Ana “Olaꞌ nae! Doon basa ia ena, te Au nda feꞌe undaa o atahori Yahudi esa sa boe, nemeheren onaꞌ atahori Roma ia!”
10 Kisha wale waliokuwa wametumwa walirudi nyumbani na kumkuta mtumishi akiwa mzima.
Dadꞌi Yesus laoꞌ losaꞌ a naa. Basa ma, malangga nonoo nara lao baliꞌ. Ara losa malangga umen, ma rita anaꞌ naa hai ena.
11 fulani baada ya haya, ilitokea kuwa Yesu alikuwa anasafiri kwenda mji ulioitwa Naini. wanafunzi wake wakaenda pamoja naye wakiambana na umati wa watu.
Mbilaꞌ neu, ma Yesus no ana mana tungga nara lao risiꞌ kamboꞌ sa, naran Nain. Atahori hetar laoꞌ raꞌabꞌue ro se.
12 Alipofika karibu na Lango la jiji tazama, mtu aliyekufa alikuwa amebebwa, na ni mtoto wa pekee kwa mama yake. aliyekuwa mjane, na umati wa wawakilishi kutoka kwenye jiji walikuwa pamoja naye.
Leleꞌ ara rae deka ro lelesu masoꞌ kamboꞌ a, atahori nononggoꞌ sa rae dea reu raꞌoi mamates. Mana mateꞌ naa, ina falu sa ana mone isen.
13 Alipomwona, Bwana akamsogelea kwa huruma kubwa sana juu yake na akamwambia, “Usilie”.
Leleꞌ Yesus nita ina falu naa, ma ralan tudꞌa kasian. Boe ma Ana olaꞌ no ina falu a nae, “Mama! Dꞌai ena, sudꞌi nggae!”
14 Kisha akasogea mbele akaligusa jeneza ambalo walibebea mwili, na wale waliobeba wakasimama akasema “Kijana nasema amka”
Boe ma Yesus neu deka-deka, ma kois radꞌat mamates naa. Boe ma atahori mana lemba radꞌat a, hahae tahan. Boe ma Yesus olaꞌ neu atahori mates a nae, “Ana moneꞌ e! Fela leo!”
15 Mfu akainuka na kukaa chini na akaanza kuongea. Kisha Yesu akamkabidhi kwa mama yake.
Boe ma, anaꞌ a nasodꞌa baliꞌ, ma fela nggua-nggua neuꞌ ena. Boe ma ana ola-olaꞌ no basa atahori mana ririi ndule e. Basa ma Yesus nafadꞌe neu inaꞌ naa nae, “Mama! Anam sie.”
16 Kisha hofu ikawajaa wote. wakaendelea kumtukuza Mungu wakisema “Nabii mkuu ameinuliwa miongoni mwetu” na “Mungu amewaangalia watu wake”
Basa atahori mana sia naa ra, ramatau rae mate! Boe ma ara koa-kio Lamatualain rae, “Lamatualain denu mana ola-olan manaseliꞌ sa fee nema hita!” Hambu laen fai rae, “Lamatualain nema sia hita taladꞌan ena, de natudꞌu rala malolen ena!”
17 Hizi habari njema za Yesu zilienea Yudea yote na kwa mikoa yote ya jirani.
Boe ma dudꞌuit naa nenedꞌui-bꞌenggaꞌ sia bee-bꞌee sia propensi Yudea, losa nusaꞌ laen boe.
18 Wanafunzi wa Yohana walimwamwambia mambo haya yote.
Yohanis Mana Saraniꞌ a ana mana tungga nara rena basa saa fo Lamatuaꞌ Yesus taoꞌ ra ena. Dadꞌi ara reu dui neu Yohanis sia bꞌui rala. Boe ma ana denu atahori rua reu risi Yesus fo ratane E rae, “Amaꞌ ia, tebꞌe-tebꞌeꞌ Kristus, fo hai mihaniꞌ a, do? Do hai musi mihani atahori laen fai?” De ara randaa ro Yesus, ma ratane taꞌo naa.
19 Ndipo Yohana akawaita wawili wa wanafunzi wake na kuwatuma kwa Bwana kusema “Wewe ndiye yule ajaye, au kuna mtu mwingine tumtazamie?
20 Walipofika karibu na Yesu hawa wakasema, “Yohana mbatizaji ametutuma kwako kusema, 'Wewe ni yule ajaye au kuna mtu mwingine tumtazamie?”
21 kwa wakati huo aliowaponya watu wengi kutoka katika magonjwa na mateso, kutoka kwa roho wachafu, na kwa watu wenye upofu aliwapa kuona.
Leleꞌ mana nendi haraꞌ ra mia naa, Yesus naꞌahahaiꞌ atahori hetar mia hedꞌi-nggarau nara mataꞌ-mataꞌ. Ma Ana oi nitu mia atahori nitu daiꞌ ra. Ana o tao nahaiꞌ atahori pokeꞌ ra fo rita baliꞌ.
22 Yesu akajibu na kusema kwao. “Baada ya kuwa mmekwenda mlikotoka mtamjulisha Yohana mlichokiona na kukisikia. Wenye upofu wanapokea kuona na viwete wanatembea, wenye ukoma wanatakasika, viziwi wanasikia, wafu wanafufuliwa na kuwa hai tena, masikini wanaambiwa habari njema.
Basa ma Yesus nafadꞌe Yohanis ana dedꞌenu nara nae, “Ama baliꞌ mii mifadꞌe aꞌa Yohanis, basa-bꞌasa saa fo hei rena ma mitaꞌ a, onaꞌ Lamatualain mana ola-olan Yesaya suraꞌ nae, ‘Atahori pokeꞌ, nita baliꞌ. Atahori mamaluꞌuꞌ, fela lao-laoꞌ. Atahori hedꞌi kusta, dadꞌi mamalelenuꞌ. Atahori mbakeꞌ, bisa rena. Atahori mates, rasodꞌa baliꞌ. Atahori manatudꞌa-loloeꞌ, rena Hara-lii Maloleꞌ.”
23 Na mtu ambaye hataacha kuniamini mimi kwa sababu ya matendo yangu amebarikiwa”.
Baliꞌ mii mifadꞌe aꞌa Yohanis mae, ‘Atahori nda mana mae simbo Au sa, dei fo ara onton tebꞌe.’”
24 Baada ya wale waliotumwa na Yohana kurudi walikotoka, Yesu akaanza kusema kwa makutano juu ya Yohana, “Mlikwenda nje kuona nini, mwanzi ukiwa unatikiswa na upepo?
Leleꞌ Yohanis ana mana tungga nara baliꞌ boe, ma Yesus olaꞌ no atahori naeꞌ naa ra soꞌal Yohanis nae, “Leleꞌ hei mii sangga Yohanis sia mamana maꞌafuniꞌ naa, hei duꞌa mae hei mii mindaa mo atahori onaꞌ beek? Hei nda dꞌua mae mii mindaa mo atahori mana male-maꞌaꞌ onaꞌ hau oo neneuli-faeꞌ tungga anin sa!
25 lakini mlikwenda nje kuona nini, mtu aliyevaa vizuri? tazama watu wale wanaovaa mavazi ya kifalme na kuishi maisha ya starehe wako kwenye nafasi za wafalme.
Hei nda duꞌa mae mii mindaa mo atahori mana pake bua-baꞌu mafelit sa, huu atahori mataꞌ naa leo siaꞌ a ume maneꞌ!
26 lakini mnakwenda nje kuona nini, Nabii? Ndiyo, ninasema kwenu na zaidi sana kuliko nabii.
Dadꞌi hei mii mindaa mo see sia naa? Hei duꞌa mae mii mindaa mo Lamatualain mana ola-olan, do? Tebꞌe! Te eni naa, mana ola-olaꞌ manaseliꞌ tebꞌe.
27 Huyu ndiye aliyeandikiwa, “Tazama, namtuma mjumbe wangu mbele ya macho yenu, atakeyeandaa njia kwa ajili yangu,
Huu sia Susura Meumareꞌ nenesuraꞌ memaꞌ Yohanis dꞌalan oi, ‘Rena! Au denu atahori ngga, fo neu soi dalaꞌ fee nggo.’
28 Nasema kwenu, kati ya wale waliozaliwa na mwanamke, hakuna mkuu kama Yohana, lakini mtu asiye muhimu sana atakayeishi na Mungu mahali alipo yeye, atakuwa mkuu kuliko Yohana.”
Sia raefafoꞌ ia, nda hambu atahori esa saa boe, manaseliꞌ lenaꞌ Yohanis. Te sia Lamatuaꞌ mamana parendan, atahori mana maꞌabꞌuit a o manaseliꞌ lenaꞌ Yohanis.”
29 Na watu wote waliposikia haya pamoja na watoza ushuru, walitangaza kuwa Mungu ni mwenye Haki. Walikuwepo kati yao wale waliobatizwa kwa ubatizo wa Yohana.
Atahori mana rena Yesus oꞌolan, rahine rae, Lamatuaꞌ dꞌalan naa, dꞌala masodꞌa ndoo-tetuꞌ. Mana edꞌa bea ra o rahine boe. Huu feꞌesaꞌan Yohanis sarani se, ma nanori se ena.
30 Lakini mafarisayo na wataalamu wa sheria za kiyahudi, ambao hawakubatizwa na yeye walikataa hekima za Mungu kwa ajili yao wenyewe.
Te atahori mia partei agama Farisi ma mana mahine hukun Yahudi ra, nda nau tungga Lamatualain hihii-nanaun sa ena. Naa de, ara nda roꞌe Yohanis sarani se sa.
31 Tena naweza kuwalinganisha na nini watu wa kizazi hiki? Wakoje hasai?
Boe ma Yesus natane nae, “Au ae uꞌusasamaꞌ atahori leleꞌ ia ra ro saa e? Atahori mataꞌ saa ra ia ra?
32 Wanafanana na watoto wanaocheza kwenye eneo la soko, wanaokaa na kuitana mmoja baada wa mwingine wakisema, 'Tumepuliza filimbi kwa ajili yenu, na hamkucheza. tumeomboleza na hamkulia.'
Ara onaꞌ ana-ana mana endo-endoꞌ sia pasar. Ara soa randu ma unggu-remu rae, ‘Hai fuu suling rame-rame, te hei nda lendo-foti maꞌahee sa. Boe ma hai sodꞌa sosodꞌa beꞌe mamates, te hei nda nggae sa.’
33 Yohana mbatizaji alikuja hakula mkate wala hakunywa divai, na mkasema “Ana pepo.
Huu Yohanis mana saraniꞌ a nda ninu anggor, ma ana hiiꞌ a puasa, na, hei moꞌe e mae, ‘Nitu daiꞌ!’
34 Mwana wa Mtu amekuja amekula na kunywa na mkasema, “Angali ni mlafi na mlevi, rafiki wa watoza ushuru na wenye dhambi!
Te ia na Au, Atahori Matetuꞌ a, inu anggor ma ua roti onaꞌ biasa. Boe ma, hei moꞌe Au mae, ‘Eni ia, mana bare-tasaꞌ! Ma mana mafuꞌ seli! Neu naꞌabꞌue no mana edꞌa bea ra! Eko-daꞌi no atahori nda papakeꞌ ra sa. Ana nda ma hadꞌat sa.
35 Lakini hekima imetambulika kuwa ina haki kwa watoto wake wote.”
Te ama meteꞌ a, Au dedꞌea ngga ia! Atahori mana bubꞌuluꞌ no matetuꞌ, ara tungga Lamatuaꞌ hihii-nanaun.”
36 Mmoja wa mafarisayo alimwomba Yesu aende kula pamoja naye. Baada ya Yesu kuingia kwenye nyumba ya farisayo, aliegemea kwenye meza ili ale.
Sia kota naa, hambu atahori Farisi sa, naran Simon. Lao esa, ana noꞌe Yesus se reu raa sia umen. Yesus se simbo rala haraꞌ ma reu fo endo rae raa.
37 Tazama kulikuwa na mwanamke mmoja katika jiji hilo aliyekuwa na dhambi. Akagundua kuwa alikuwa amekaa kwa Farisayo, akaleta chupa ya manukato.
Leleꞌ naa, ina manendit sa rena oi, Yesus naa sia naa. Ma ana rala neu, de toꞌu nendi mina maꞌameniꞌ mafelit boto sa.
38 Alisimama nyuma yake karibu na miguu yake huku akilia. Tena alianza kulowanisha miguu yake kwa machozi, na kuifuta kwa nywele za kichwa chake, akiibusu miguu yake na kuipaka manukato.
Ana nema tungga deaꞌ deka no Yesus. De sendeꞌ lululanggan sia Yesus ein. Ma ana nggae losa luun titi dai Yesus ein. Ana seka Yesus ein nendiꞌ langga fulun, ma idꞌu nasafafali Yesus ein. Basa ma ana mbori mina maꞌameniꞌ naa neu Yesus ein.
39 Na yule farisayo aliyekuwa amemwalika Yesu alipoona hivyo, akawaza mwenyewe akisema, “Kama huyu mtu angekuwa nabii, angejua huyu ni nani na ni aina gani ya mwanamke anayemgusa, ya kuwa ni mwenye dhambi.
Simon, nahine inaꞌ naa leleo-lalaon. Naa de ana duꞌa sia ralan nae, “Ia dadꞌi bukti Yesus ia, nda Lamatualain mana ola-olan sa! Mete ma tebꞌe-tebꞌe Lamatualain mana haitua E, naa Yesus bubꞌuluꞌ, inaꞌ mana kois Eni a, ina manendit. Lamatualain mana ola-ola nara nda onaꞌ E sa, huu atahori meumareꞌ nda deka-deka ro atahori manggenggeoꞌ ra sa!”
40 Yesu akajibu na kumwambia, “Simoni nina kitu cha kukuambia. “Akasema” “Kiseme tu mwalimu!”
Te Yesus nahine Simon dudꞌuꞌan. Boe ma Ana nae, “Aꞌa Simon! Taꞌo ia, aꞌa. Au ae ufadꞌe nggo dalaꞌ sa.” Boe ma Simon nataa nae, “Neu! Ama Meser, olaꞌ leo.”
41 Yesu akasema “Kulikuwa na wadaiwa wawili kwa mkopeshaji mmoja. Mmoja alikuwa anadaiwa dinari mia tano na wa pili alidaiwa dinari hamsini.
De Yesus fee nekendandaaꞌ sa nae, “Atahori sa hiiꞌ a fee atahori pindan doi na. Lao esa ana fee atahori rua pindan doin. Ana fee esa doi fulaꞌ natun lima; ma esa ka akaꞌ lima nuluꞌ a.
42 Na walipokuwa hawana pesa ya kumlipa aliwasamehe wote. Sasa ni nani atampenda zaidi?
Te losa fain, ruꞌa se nda fee rala baliꞌ dꞌoiꞌ naa ra sa. Boe ma atahori mana fee doiꞌ naa, kasian ruꞌa se. Naa de ana mboꞌi ruꞌa se mia huta nara. Dadꞌi tungga aꞌa Mon dudꞌuꞌan, atahori karuaꞌ mana pindan dꞌoiꞌ naa ra, bee ka sue lenaꞌ atahori mana hiiꞌ a fee pindan dꞌoiꞌ a?”
43 Simoni akamjibu na kusema, “Nadhani aliyesamehewa zaidi.”Yesu akamwambia, “Umehukumu kwa usahihi.”
Simon nataa neuꞌ ena nae, “Neꞌo mana nahuta naeꞌ a!” Yesus nataa nae, “Tebꞌe aꞌa!”
44 Yesu akamgeukia mwanamke na kusema kwa Simoni, “Unamwona huyu mwanamke. Nimeingia kwenye Nyumba yako. Hukunipa maji kwa ajili ya miguu yangu, lakini huyu, kwa machozi yake, alilowanisha miguu yangu na kuifuta kwa nywele zake.
Boe ma Ana mete mbali inaꞌ a, ma olaꞌ neu Simon nae, “Sobꞌa aꞌa Simon mete inaꞌ ia. Leleꞌ Au uma isiꞌ aꞌa umen rala, aꞌa nda haꞌi hela oe fo safe ei ngga tungga hita adat na sa. Te inaꞌ ia naꞌadoe ei ngga nendiꞌ luu-oen, basa ma seka namadꞌaꞌ nendiꞌ langga fulun.
45 Hukunibusu, lakini yeye, tangu alipoingia humu hakuacha kunibusu miguu yangu.
Boe ma faaꞌ ra, leleꞌ soru Au isiꞌ aꞌa Mon umem rala, aꞌa Simon nda idꞌu Au, tungga hita adat na sa. Te eniꞌ a Au isiꞌ ume ia rala, inaꞌ ia nda naloeꞌ idꞌu ei ngga sa.
46 Hukuipaka miguu yangu kwa mafuta, lakini ameipaka miguu yangu kwa manukato.
Aꞌa Simon o liliiꞌ adat fo mbori mina neu fuiꞌ ra langgan. Leleꞌ Au rala uma faaꞌ ra, inaꞌ ia mbori mina maꞌameni mafelit neu ei ngga.
47 Kwa jambo hili, nakwambia kwamba alikuwa na dhambi nyingi na amesamehewa zaidi, na pia alipenda zaidi. Lakini aliyesamehewa kidogo, hupenda kidogo tu.”
Aꞌa Simon rena malolole dei! Inaꞌ ia salan memaꞌ naeꞌ. Te Lamatuaꞌ fee ambon neu basa sala nara ena, huu ana natudꞌu susuen ma rala makasin nae-nae neu Au. Te atahori mana namedꞌa aon nda mana tao salaꞌ naeꞌ sa, ana o namedꞌa nae eni nda parlu hambu ambon naeꞌ sa. Naa de ana nda nahine susueꞌ, ma nda namahoꞌo nahine noꞌe makasi mbali Lamatuaꞌ sa.”
48 Baadaye akamwambia mwanamke, “Dhambi zako zimesamehewa”
Basa ma Yesus olaꞌ neu inaꞌ naa nae, “Au fee ambon neu sala mara ena!”
49 Wale waliokaa mezani pamoja naye wakaanza kusemezana wao kwa wao, “Huyu ni nani mpaka anasamehe dhambi?”
Atahori mana endoꞌ raa raꞌabꞌue, ara utu-utu rae, Aweee! Ana duꞌa nae, Eni seka ia?! Nambarani fee ambon neu atahori salan, o! Tao-tao te akaꞌ Lamatualain mesaꞌ ne mana naꞌena hak fee ambon neu atahori sala nara! Cih!”
50 Na Yesu akamwambia mwanamke, “Imani yako imekuokoa. Enenda kwa amani”
Te Yesus nafadꞌe neu inaꞌ naa nae, “Huu mumuhere Au ena, naa de Lamatualain fee nggo masodꞌaꞌ ena. Baliꞌ leo mo sodꞌa-moleꞌ!”
