Mithali 23
1 Uketipo kula chakula na mtawala, angalia vyema kile kilicho mbele yako,
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 na utie kisu kooni mwako kama ukiwa mlafi.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 Usitamani vyakula vyake vitamu kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 Usijitaabishe ili kuupata utajiri, uwe na hekima kuonyesha kujizuia.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka, huwa kama umepata mabawa ghafula, ukaruka na kutoweka angani kama tai.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 Usile chakula cha mtu mchoyo, usitamani vyakula vyake vitamu,
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 kwa maana yeye ni aina ya mtu ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama. Anakuambia, “Kula na kunywa,” lakini moyo wake hauko pamoja nawe.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Utatapika kile kidogo ulichokula, nawe utakuwa umepoteza bure maneno yako ya kumsifu.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 Usizungumze na mpumbavu, kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu, atalichukua shauri lao dhidi yako.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Elekeza moyo wako kwenye mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 Usimnyime mtoto adhabu, ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Mwanangu, kama moyo wako una hekima, basi moyo wangu utafurahi,
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 utu wangu wa ndani utafurahi, wakati midomo yako itakapozungumza lililo sawa.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi, bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako, nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima, weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo, au wale walao nyama kwa pupa,
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 kwa maana walevi na walafi huwa maskini, nako kusinzia huwavika matambara.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Msikilize baba yako, aliyekuzaa, wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Nunua kweli wala usiiuze, pata hekima, adabu na ufahamu.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa, naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Baba yako na mama yako na wafurahi, mama aliyekuzaa na ashangilie!
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Mwanangu, nipe moyo wako, macho yako na yafuate njia zangu,
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 kwa maana kahaba ni shimo refu na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia, naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 Ni nani mwenye ole? Ni nani mwenye huzuni? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye malalamiko? Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu? Ni nani mwenye macho mekundu?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo, hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu, wakati unapometameta kwenye bilauri, wakati ushukapo taratibu!
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 Mwishowe huuma kama nyoka na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Macho yako yataona mambo mageni na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari, alalaye juu ya kamba ya merikebu.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia! Wamenichapa, lakini sisikii! Nitaamka lini ili nikanywe tena?”
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
