Mhubiri 10
1 Kama vile nzi waliokufa huacha harufu mbaya kwenye manukato, ndivyo upumbavu kidogo huzidi nguvu hekima na heshima.
Loang misa uh ku in oru sufa nufon soko ke mwe akmusra keng in kolukla fohlo, ouinge ouiya na lalfon srisrik se ku in akkolukyela lalmwetmet na lulap.
2 Moyo wa mwenye hekima huelekea kuume, lakini moyo wa mpumbavu huelekea kushoto.
Sie mwet lalmwetmet el pahlana in oru ma suwohs, ac sie mwet lalfon el pahla in oru ma sutuu.
3 Hata anapotembea barabarani, mpumbavu hukosa ufahamu na kudhihirisha kwa kila mmoja jinsi alivyo mpumbavu.
Lalfon lal uh ac kalem sin mwet nukewa, finne mwetsac ma fufahsryesr inkanek uh elos ac ku pac in akilen.
4 Kama hasira ya mtawala ikiwaka dhidi yako, usiache mahali pako, utulivu huweza kuzuia makosa mengi.
Mwet kol lom fin kasrkusrakak sum, nimet kom sisla orekma lom an, mweyen muteng uh ku in akmisye inse toasr na yohk.
5 Kuna ubaya niliouona chini ya jua, aina ya kosa litokalo kwa mtawala:
Pa inge sie ouiya sesuwos nga konauk fin faclu — ouiya se inge ma orek sin mwet kol.
6 Wapumbavu kuwekwa kwenye nafasi nyingi za juu, wakati matajiri hushika nafasi za chini.
Itukyang kunokon fulat nu sin mwet lalfon, a mwet kasrup elos oru orekma pusisel.
7 Mimi nimeona watumwa wamepanda farasi, wakati wakuu wakitembea kwa miguu kama watumwa.
Nga liye tari ke mwet kohs uh kasrusr fin horse, ac mwet leum elos fahsrna oana mwet kohs uh.
8 Yeye achimbaye shimo aweza kutumbukia ndani yake, yeyote abomoaye ukuta anaweza kuumwa na nyoka.
Kom fin pukanak sie luf, kom ac ku in putatyang nu loac. Kom fin fokolla sie pot, soko serpent in pot uh ac ku in ngaliskomi.
9 Yeyote apasuaye mawe inawezekana yakamuumiza, yeyote apasuaye magogo inawezekana yakamuumiza.
Kom fin orekma ke sie acn in pukpuk eot, kom ku na in ngalyak kac. Kom fin lip etong, kom ku in ongoiya kac.
10 Kama shoka ni butu na halikunolewa, nguvu nyingi zinahitajika, lakini ustadi utaleta mafanikio.
Tuhla lom ah fin safit ac kom tia tamla, kom ac kemkatu ke orekmakinya. Mwet lalmwetmet uh elos motkwala arulana wo meet, na saflaiya uh wo.
11 Kama nyoka akiuma kabla ya kufanyiwa uaguzi, mwaguzi hatahitajika tena.
Kom finne etu in akmunaye soko serpent, ac wangin sripa kom fin fuhlela in ngaliskomi meet.
12 Maneno yatokayo kinywani mwa mtu mwenye hekima yana neema, bali mpumbavu huangamizwa na midomo yake mwenyewe.
Kas lun sie mwet lalmwetmet ac oru mwet uh in akfulatyal, a kas lun sie mwet lalfon sifacna kunausulla.
13 Mwanzoni maneno yake ni upumbavu, mwishoni ni wazimu mbaya,
El mutawauk ke kaskas lusrongten, na saflaiya el arulana kaskas wel.
14 naye mpumbavu huzidisha maneno. Hakuna yeyote ajuaye linalokuja, ni nani awezaye kueleza ni jambo gani litakalotokea baada yake?
Sie mwet lalfon el sramsram loeloes. Wangin sie mwet etu lah mea ac sikyak toko, ac wangin sie mwet ku in fahkma lah mea ac sikyak tukun kut misa.
15 Kazi ya mpumbavu humchosha mwenyewe, hajui njia iendayo mjini.
Sie mwet su sifacna aktotoyella ke orekma upalana lal, el oana mwet lalfon se su nukanla innek nu lohm sel ah.
16 Ole wako, ee nchi ambayo mfalme wako alikuwa mtumwa na ambayo wakuu wako hufanya karamu asubuhi.
Tokosra lun sie mutunfacl fin sie mwet fusr, ac mwet kol we fin orek kufwa ke fong fon, facl sac ac fah sun ongoiya.
17 Heri wewe, ee nchi ambayo mfalme wako ni wa uzao wenye kuheshimika na ambayo wakuu wako hula chakula kwa wakati unaofaa: ili kupata nguvu na si kwa ajili ya ulevi.
Tusruktu sie tokosra fin ma ke sou leum, ac mwet kol elos mongo in akkeye manolos ac sifacna liyalosyang in tia sruhi, na mutunfacl sac fah insewowo.
18 Kama mtu ni mvivu paa la nyumba huinama, kutokana na mikono milegevu, nyumba huvuja.
Mwet se fin alsrangesr in onala fahsu ke lohm sel, na ac wohn, ac lohm sac ac musalla.
19 Karamu hufanywa kwa ajili ya kicheko, nao mvinyo hufurahisha maisha, lakini fedha ni jawabu la mambo yote.
Mwe mongo uh akenganye mwet uh, ac wain uh akpwaryalos, tusruktu ma inge kewa tia ku in orek fin wangin mani.
20 Usimshutumu mfalme hata ikiwa ni katika mawazo yako, au kumlaani tajiri katika chumba chako cha kulala, kwa sababu ndege wa angani wanaweza kuchukua maneno yako, naye ndege anayeruka anaweza kutoa taarifa ya yale uliyosema.
Nimet akkolukye tokosra finne in nunak lom, ac nimet akkolukye mwet kasrup finne infukil in motul sum sifacna. Sie won sohksok ku in tafwela kas inge nu selos.
