Proverbios 3
1 Hijo mío, guarda mis enseñanzas en tu memoria y mis reglas en tu corazón:
Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
2 porque te darán más días, años de vida y paz.
Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
3 No se aparten de ti la misericordia y la buena fe; déjalos colgados del cuello, grabados en tu corazón;
Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
4 Entonces tendrás gracia y un buen nombre a los ojos de Dios y de los hombres.
Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
5 Pon toda tu esperanza en Dios, y no te apoyes en tu propia inteligencia.
Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
6 En todos tus caminos escúchalo, y él enderezará tus pasos.
Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
7 No valores demasiado tu sabiduría; deja que el temor de Jehová esté delante de ti, y guárdate del mal.
Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
8 Esto dará fortaleza a tu carne y vida nueva a tus huesos.
[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
9 Honra a Jehová con tus riquezas, y con las primicias de todos tus frutos;
Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
10 así tus graneros estarán llenos de grano, y tus depósitos rebosarán de vino nuevo.
A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
11 Hijo mío, no endurezcas tu corazón contra las enseñanzas del Señor; no te enojes con su entrenamiento:
Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
12 Porque a los que le son amados, el Señor corrige, como él padre corrige al hijo que le agrada.
Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
13 Feliz es el hombre que hace el descubrimiento de la sabiduría, y el que obtiene el conocimiento.
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
14 Para comerciar en ella es mejor que comerciar en plata, y su ganancia mayor que oro brillante.
Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
15 Ella es más valiosa que las joyas, y nada de lo que puedas desear es justo en comparación con ella.
Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
16 Larga vida está en su mano derecha, y en su izquierda están la riqueza y el honor.
Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
17 Sus caminos son caminos de deleite, y todos sus caminos son paz.
Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
18 Ella es un árbol de la vida para todos los que la toman en sus manos, y feliz es cada uno que la guarda.
Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
19 El Señor con sabiduría puso en posición las bases de la tierra; con inteligencia puso los cielos en su lugar.
PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
20 Según su conocimiento, el abismo se separó y el rocío cayó desde los cielos.
Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
21 Hijo mío, mantén el buen sentido, y no dejes que los sabios propósitos se aparten de tus ojos.
Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 Entonces serán vida para tu alma, y gracia para tu cuello.
A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
23 Entonces irás seguro en tu camino, y tus pies no tendrán ningún motivo para resbalar.
Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
24 Cuando descanses no tendrás miedo, y en tu cama el sueño será dulce para ti.
Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
25 No temas al peligro repentino, ni a la tempestad que vendrá sobre los malhechores:
Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
26 Porque Jehová será tu esperanza, y guardará tu pie de ser tomado en la red.
PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
27 No te niegues a hacer el bien a aquellos que tienen derecho a ello, cuando esté en el poder de tu mano hacerlo.
Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
28 No digas a tu prójimo: vete, y ven, y mañana yo daré; cuando lo tienes por ti en ese momento.
Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
29 No hagas malos designios contra tu prójimo, porque él esté contigo sin temor.
Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
30 No tomes una causa contra la ley contra un hombre por nada, si él no te ha hecho nada malo.
Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
31 No tengas envidia del hombre violento, o tomes cualquiera de sus caminos como ejemplo.
Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
32 Porque el hombre injusto es odiado por el Señor, pero Él es amigo de los rectos.
Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
33 La maldición del Señor está sobre la casa del malhechor, pero su bendición está sobre la morada de los rectos.
Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
34 Él se burlará de los burlones, pero él da gracia a los gentiles.
On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
35 Los sabios tendrán gloria por su herencia, pero la vergüenza será la recompensa de los necios.
Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
