Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
2 Para entender sabiduría y castigo: para entender las razones prudentes:
Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy, cùng phân biện được tri thức.
3 Para recibir el castigo de prudencia, justicia, y juicio, y equidad:
Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng, hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
4 Para dar a los simples astucia, y a los mozos inteligencia y consejo.
Để giúp người đơn sơ được sáng suốt, và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
5 Oirá el sabio y aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo.
Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn. Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
6 Para entender parábola y declaración, palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
7 El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: los insensatos despreciaron la sabiduría y la instrucción.
Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức, chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
8 Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre:
Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy. Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
9 Porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y collares a tu cuello.
Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ, con đừng nghe theo!
11 Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a la sangre: asechemos al inocente sin razón:
Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta. Rình rập và giết người! Lén hại người lương thiện vô tội!
Ta sẽ nuốt sống nó như âm phủ; nuốt trọn như người xuống huyệt sâu. (Sheol h7585)
13 Hallaremos riquezas de todas suertes: henchiremos nuestras casas de despojos:
Ta sẽ lấy đủ mọi của báu. Chất của cướp đầy nhà.
14 Echa tu suerte entre nosotros: tengamos todos una bolsa:
Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của; rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
15 Hijo mío, no andes en camino con ellos: aparta tu pie de sus veredas:
Thì con ơi, đừng nghe theo họ! Chân con phải tránh xa đường họ đi.
16 Porque sus pies correrán al mal; e irán presurosos a derramar sangre.
Vì họ nhanh chân theo điều ác. Vội vàng ra tay đổ máu.
17 Porque en vano se tenderá la red delante de los ojos de toda ave.
Khi người giăng lưới bắt chim, chim khôn bay thoát.
18 Mas ellos a su sangre espían, y a sus almas asechan.
Nhưng bọn người này tự giăng bẫy; rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
19 Tales son las sendas de todo codicioso de codicia, la cual prenderá el alma de sus poseedores.
Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa; lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
20 La sabiduría clama de fuera: en las plazas da su voz:
Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường. Loan truyền khắp phố phường.
21 En las encrucijadas de los murmullos de gente clama: en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Kêu gọi nơi công cộng, tại cổng thành, trong đô thị:
22 ¿Hasta cuándo, o! simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los insensatos aborrecerán la ciencia?
“Hỡi người khờ dại, đến bao giờ ngươi mới thôi chìm đắm u mê? Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi? Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
23 Volvéos a mi reprensión: he aquí que yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Hãy đến và nghe ta sửa dạy. Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan để con thông suốt lời ta.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis: extendí mi mano, y no hubo quien escuchase:
Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan. Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
25 Y desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión:
Không ai để ý lời ta khuyên răn hay chịu nghe lời ta quở trách.
26 También yo me reiré en vuestra calamidad; y me burlaré cuando os viniere lo que teméis.
Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười! Và chế giễu khi các người kinh hãi—
27 Cuando viniere, como una destrucción, lo que teméis; y vuestra calamidad viniere como un torbellino: cuando viniere sobre vosotros tribulación y angustia:
khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba, khi tai ương xâm nhập như bão tố, và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
28 Entonces me llamarán, y no responderé: buscarme han de mañana, y no me hallarán:
Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời. Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
29 Por cuanto aborrecieron la sabiduría; y no escogieron el temor de Jehová:
Chính vì họ thù ghét tri thức và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
30 Ni quisieron mi consejo; y menospreciaron toda reprensión mía.
Họ không muốn nghe ta khuyên dạy và khinh bỉ mọi lời quở trách.
31 Comerán pues del fruto de su camino; y de sus consejos se hartarán.
Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình, lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará; y la prosperidad de los insensatos los echará a perder.
Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối. Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente; y vivirá reposado de temor de mal.
Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an, không lo tai họa.”
