Proverbios 13
1 El hijo sabio recibe la enseñanza del padre: mas el burlador no escucha la reprensión.
Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.
2 Del fruto de la boca el hombre comerá bien: mas el alma de los prevaricadores, mal.
Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.
3 El que guarda su boca, guarda su alma: mas el que abre sus labios tendrá calamidad.
Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.
4 Desea, y nada alcanza el alma del perezoso: mas el alma de los diligentes será engordada.
Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.
5 El justo aborrecerá la palabra de mentira; mas el impío se hace hediondo, y confuso.
Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.
6 La justicia guarda al de perfecto camino; mas la impiedad trastornará al pecador.
Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.
7 Hay algunos que se hacen ricos, y no tienen nada; y otros, que se hacen pobres, y tienen muchas riquezas.
Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.
8 La redención de la vida del hombre son sus riquezas; y el pobre no escucha la reprensión.
Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.
9 La luz de los justos se alegrará: mas la candela de los impíos se apagará.
Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.
10 Ciertamente la soberbia parirá contienda: mas con los avisados es la sabiduría.
Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.
11 Las riquezas de vanidad se disminuirán: mas el que allega con su mano, multiplicará.
Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.
12 La esperanza que se alarga, es tormento del corazón: mas árbol de vida es el deseo cumplido.
Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.
13 El que menosprecia la palabra, perecerá por ello: mas el que teme el mandamiento, será pagado.
Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.
14 La ley al sabio es manadero de vida para apartarse de los lazos de la muerte.
Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
15 El buen entendimiento conciliará gracia: mas el camino de los prevaricadores es duro.
Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.
16 Todo hombre cuerdo hace con sabiduría: mas el insensato manifestará fatuidad.
Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.
17 El mal mensajero caerá en mal: mas el mensajero fiel es medicina.
Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.
18 Pobreza y vergüenza tendrá el que menospreciare la enseñanza: mas el que guarda la corrección, será honrado.
Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.
19 El deseo cumplido deleita al alma: mas apartarse del mal, es abominación a los insensatos.
Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.
20 El que anda con los sabios, será sabio: mas el que se allega a los insensatos, será quebrantado.
Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.
21 Mal perseguirá a los pecadores: mas a los justos bien será pagado.
Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.
22 El bueno dejará herederos a los hijos de los hijos; y el haber del pecador para el justo está guardado.
Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.
23 En el barbecho de los pobres hay mucho pan: mas piérdese por falta de juicio.
Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.
24 El que detiene el castigo, a su hijo aborrece: mas el que le ama, madruga a castigarle.
Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.
25 El justo come hasta que su alma se harta: mas el vientre de los impíos tendrá necesidad.
Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.
