Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
Spreuken van Salomon, den zoon van David, Den koning van Israël:
2 Estos proverbios son para alcanzar sabiduría e instrucción, y para reconocer los dichos que proporcionan conocimiento.
Ze leren u kennen wijsheid en tucht, Ze geven u begrip voor verstandige woorden;
3 Los proverbios educan en razón, en vivir bien, en el sano juicio, y en actuar con justicia.
Ze voeden u op tot heilzame tucht, Rechtschapenheid, plichtsbesef en oprechtheid.
4 Dan discernimiento a los inmaduros, así como conocimiento y discreción a los jóvenes.
Aan de onnozelen schenken ze ervaring, Aan jonge mensen doordachte kennis.
5 Las personas sabias escucharán y aprenderán aún más, y los que tienen buen juicio aprenderán a guiar a otros,
Als een wijze ze hoort, zal hij zijn inzicht verdiepen, Een verstandig mens zal er ideeën door krijgen;
6 entendiendo los proverbios y los enigmas, así como los dichos y preguntas de los sabios.
Spreuk en strikvraag zal hij doorzien, De woorden der wijzen en hun problemen.
7 El verdadero conocimiento comienza con la honra al Señor, pero los insensatos se burlan de la sabiduría y del buen consejo.
Het ontzag voor Jahweh is de grondslag der wijsheid; Maar ongelovigen lachen om wijsheid en tucht.
8 Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.
Mijn zoon, luister dus naar de wenken van uw vader, Sla niet in de wind, wat uw moeder u leerde;
9 Son como una corona de gracia para adornar tu cabeza, y como dijes para tu cuello.
Want het siert uw hoofd als een krans, Uw hals als een snoer.
10 Hijo mío, si alguna persona malvada quisiera tentarte, no cedas.
Mijn zoon, als zondaars u willen verleiden, stem niet toe,
11 Podrán decirte: “Ven con nosotros. Escondámonos y alistémonos para matar a cierta persona. ¡Hagámosle una emboscada y vamos a divertirnos!
Als ze u zeggen: Ga met ons mee, Laat ons loeren op bloed, Laat ons zo maar onschuldigen belagen,
Gelijk de onderwereld hen levend verslinden, Als zij, die ten grave dalen, geheel en al; (Sheol h7585)
13 Así podremos tomar sus pertenencias de valor, y llenaremos nuestros hogares con lo que habremos robado!
Allerlei kostbare schatten zullen we vinden, Onze huizen vullen met buit;
14 ¡Ven con nosotros y comprartiremos las ganancias!”
Ge moogt meeloten in onze kring, Eén buidel zullen we samen delen!
15 Hijo mío, no sigas sus caminos. No vayas en la misma dirección con ellos.
Mijn zoon, ga dan niet met hen mee, En houd uw voet af van hun pad;
16 Porque ellos se corren para hacer el mal, y se apresuran en causar violencia y cometer asesinatos.
Want hun voeten ijlen naar het kwade, En haasten zich, om bloed te vergieten.
17 De nada sirve ponerle una trampa a las aves si ellas la pueden ver.
Maar zoals het niet geeft, of het net wordt gespannen, Terwijl alle vogels het zien:
18 Sin embargo, estas personas malvadas se ocultan y están listas para matar a otros, pero ellos mismos son las víctimas. ¡Sus trampas son para ellos mismos!
Zo loeren ze slechts op hun eigen bloed, En belagen ze hun eigen leven!
19 Esto es lo que te ocurrirá, si te enriqueces cometiendo crímenes: ¡Morirás!
Zo gaat het allen, die uit zijn op oneerlijke winst: Deze beneemt zijn bezitters het leven.
20 La sabiduría grita por las calles. Ella clama en las plazas.
De wijsheid roept luid in de straten, Op de pleinen verheft ze haar stem;
21 Grita en las esquinas llenas, y explica su mensaje en las puertas de la ciudad:
Ze roept op de tinne der muren, En spreekt aan de ingang der poorten:
22 “¿Hasta cuándo amarán la insensatez, ustedes insensatos? ¿Hasta cuando, ustedes burladores, disfrutarán de sus burlas? ¿Hasta cuándo los tontos odiarán el conocimiento?
Hoe lang nog, dommen, blijft gij liever onnozel, Blijven de eigenwijzen verwaand, Willen de dwazen van geen wijsheid horen?
23 Presten atención a mis advertencias, y yo derramaré sobre ustedes mis pensamientos más profundos. Les explicaré todo lo que sé.
Keert u tot mijn vermaning; Dan stort ik mijn geest over u uit, En maak u mijn woorden bekend.
24 “Porque yo los he llamado pero ustedes se han negado a escuchar. Les extendí mi mano, pero no les importó.
Maar zo ge weigert, als ik roep, En niemand er op let, als ik mijn hand verhef;
25 Ignoraron mi palabra, y no prestaron atención a mis advertencias.
Zo ge mijn raad geheel en al in de wind slaat, En van mijn vermaning niet wilt weten:
26 “Por eso me reiré de ustedes cuando estén en problemas. Me burlaré cuando el pánico se apodere de ustedes.
Zal ik lachen, wanneer het u slecht gaat, Zal ik spotten, wanneer uw verschrikking komt als een onweer;
27 Cuando el pánico caiga sobre ustedes como una tormenta, y la angustia los golpee como un torbellino. Cuando sobre ustedes venga el dolor y lamento,
Wanneer uw ongeluk nadert als een orkaan, Wanneer benauwdheid en angst u overvallen!
28 clamarán a mi pidiendo ayuda, pero yo no responderé. Me buscarán por todas partes, pero no me encontrarán.
Dan zal men mij roepen, maar zal ik niet antwoorden, Zal men mij zoeken, maar mij niet vinden!
29 ¿Por qué? Porque aborrecieron el conocimiento, y no eligieron respetar al Señor.
Omdat ze van wijsheid niets wilden weten, En het ontzag voor Jahweh niet hebben verkozen,
30 Ellos no están dispuestos a aceptar mi consejo, y aborrecen mis advertencias.
Van mijn raad niets moesten hebben, En al mijn vermaan in de wind hebben geslagen:
31 “Por lo tanto, tendrán que comer el fruto de sus propias decisiones, y se saciarán de sus propios planes retorcidos.
Zullen ze eten de vrucht van hun wandel, Verzadigd worden met wat ze beraamden.
32 Los necios mueren por su propia rebeldía. Los tontos son destruidos por su descuido.
Want de onnozelen komen door hun onverschilligheid om, De dwazen storten door hun lichtzinnigheid in het verderf;
33 Pero todos los que me oyen estarán seguros, y vivirán sin preocuparse de problema alguno”.
Maar die naar mij luistert, zal in veiligheid wonen, Bevrijd van de vrees voor de rampen!
