Proverbios 28
1 Huye el impío sin que nadie le persiga; el justo, como león, se siente seguro.
Ang masamang tao ay tumatakbo kahit walang humahabol sa kanila, ngunit ang mga gumagawa ng tama ay kasintapang ng batang leon.
2 Por sus pecados un país tiene muchos gobernantes, pero uno, sabio y prudente, hace el orden estable.
Dahil sa kasalanan ng isang lupain, ito ay papalit-palit ng mga pinuno, ngunit ang isang taong may pang-unawa at kaalaman, ito ay magtatagal sa mahabang panahon.
3 El pobre que oprime a los pobres, es como una lluvia que arrastra todo y trae carestía.
Ang taong dukha na nagpapahirap sa kapwa niya dukha ay tulad ng isang humahampas sa ulan na nag-iiwan ng walang pagkain.
4 Los que abandonan la Ley, alaban al malvado; los que la guardan, contra él se indignan.
Sila na mga tumalikod sa batas ay pinupuri ang masamang tao, ngunit silang nagpapanatili ng batas ay lumalaban sa kanila.
5 Los malos no entienden lo que es justo; pero quien busca a Yahvé lo entiende todo.
Ang mga masasamang tao ay hindi naiintindihan ang katarungan, ngunit sila na naghahanap kay Yahweh ay naiintindihan ang lahat ng bagay.
6 Más vale un pobre que vive rectamente, que un acaudalado de perversas costumbres.
Mas mainam sa isang dukha na lumakad sa kaniyang katapatan, kaysa sa isang mayaman na baluktot sa kaniyang mga paraan.
7 El que observa la Ley es hijo prudente: mas quien es compañero de comilones deshonra a su padre.
Ang siyang nagpapanatili ng batas ay isang bata na may pang-unawa, ngunit ang isa na kasama ang mga matatakaw ay hinihiya ang kaniyang ama.
8 Quien con logro y usura aumenta sus riquezas, las acumula para el que tiene compasión de los pobres.
Siya na nagpapayaman sa pamamagitan nang labis na pagsingil ng tubo ay nag-iipon ng kaniyang yaman para sa iba na maaawa sa mga dukha.
9 El que aparta su oído para no oír la Ley, su misma oración es objeto de maldición.
Kung ang isa na hindi ibinaling ang kaniyang tainga sa pakikinig ng batas, kahit na ang kaniyang panalangin ay kasuklam-suklam.
10 Quien extravía a buenos llevándolos por malas sendas caerá él mismo en su propia fosa, y los buenos heredarán sus bienes.
Ang sinumang maglihis sa matuwid sa isang masamang paraan ay babagsak sa kaniyang sariling hukay, ngunit ang walang sala ay magkakaroon ng mabuting pamana.
11 El rico se tiene por sabio; pero un pobre inteligente le quita la máscara.
Ang mayaman ay maaaring matalino sa kaniyang sariling mga mata, ngunit ang dukha na may pang-unawa ay matutuklasan siya.
12 Cuando triunfan los justos hay gran gloria, pero cuando se encumbran los malos, se esconden todos.
Kung may katagumpayan sa mga gumawa ng kung ano ang tama, mayroong dakilang kaluwalhatian, ngunit kung ang masama ay bumangon, tinatago ng mga tao ang kanilang sarili.
13 El que encubre sus pecados no prosperará, mas el que los confiesa y abandona, conseguirá perdón.
Ang isa na nagtatago ng kaniyang mga kasalanan ay hindi yayaman, ngunit ang nagpapahayag at nagpapabaya sa kanila ay pakikitaan ng habag.
14 Bienaventurado el hombre que anda siempre temeroso; los de duro corazón caen en el mal.
Masaya ang isa na laging namumuhay na may paggalang, ngunit ang sinumang nagmamatigas ng kaniyang puso ay babagsak sa kaguluhan.
15 León rugiente y oso hambriento, tal es un príncipe malo, que reina sobre un pueblo pobre.
Katulad ng isang umaatungal na leon o isang lumulusob na oso ang isang masamang pinuno sa lahat ng mga dukha.
16 El príncipe falto de prudencia será un gran opresor; pero el que odia la codicia, vivirá muchos años.
Ang pinuno na nagkukukulang ng pang-unawa ay isang mabagsik na nagpapahirap, pero ang isa na namumuhi sa di matapat ay mapapahaba ang kaniyang mga araw.
17 El hombre reo de sangre humana, corre al sepulcro; ¡no se lo detenga!
Kung ang isang tao ay maysala dahil nagdanak siya ng dugo sa isang tao, siya ay magiging isang pugante hanggang sa kamatayan, at wala ni isa ang tutulong sa kaniya.
18 Quien anda en integridad será salvo, mas el que anda por caminos perversos al fin caerá.
Ang sinumang maglalakad ng may katapatan ay pinapanatiling ligtas, pero ang isa na ang paraan ay baluktot ay biglang babagsak.
19 Quien labra su tierra, tendrá pan en abundancia, quien se junta con los ociosos se saciará de pobreza.
Ang isa na siyang nagtatrabaho sa kaniyang lupa ay magkakaroon ng maraming pagkain, pero ang sinumang sumusunod sa walang kabuluhang gawain ay magkakaroon ng maraming kahirapan.
20 El hombre probo será colmado de bendiciones; mas el que se afana por atesorar no quedará impune.
Ang isang tapat na tao ay magkakaroon ng malaking mga biyaya, ngunit ang nagmamadaling yumaman ay tiyak na hindi makaka-iwas sa kaparusahan.
21 No es bueno hacer acepción de personas; hay hombres que hacen un crimen por un bocado de pan.
Hindi mabuti magpakita nang may pinapanigan, ngunit para sa isang pirasong tinapay ang isang tao ay maaaring gumawa ng masama.
22 El envidioso va apurado tras las riquezas; no advierte que le sobrevendrá la pobreza.
Ang isang maramot na tao ay nagmamadaling yumaman, pero hindi niya alam na ang kahirapan ay darating sa kaniya.
23 Quien a otro corrige, halla después mayor gracia que aquel que lisonjea con la lengua.
Sinumang nagsasaway sa isang tao ay makakahanap nang higit na pabor mula sa kaniya kaysa sa mga pumupuri sa kaniya gamit ang kaniyang dila.
24 El que roba algo a su padre y a su madre, y dice: “No es pecado”, es compañero del criminal.
Sinumang magnanakaw sa kaniyang ama at kaniyang ina at sasabihing, “hindi iyon kasalanan,” kasama siya ng mga maninira.
25 El hombre codicioso suscita querellas, mas el que espera en Yahvé prosperará.
Ang taong sakim ay lumilikha nang away, ngunit ang isa na nagtitiwala kay Yahweh ay magtatagumpay.
26 El que confía en sí mismo, es un insensato; quien procede con sabiduría, ese será salvo.
Ang isa na nagtitiwala sa kaniyang sariling puso ay isang hangal, pero ang isang lumalakad sa karunungan ay lalayo mula sa kapahamakan.
27 El que da al pobre, no padecerá penuria; quien aparta de él los ojos será colmado de maldiciones.
Ang nagbibigay sa mahirap ay hindi magkukulang, pero sinumang magsara ng kaniyang mga mata sa kanila ay tatanggap ng maraming mga sumpa.
28 Cuando se levantan los malvados, se esconden los hombres; mas cuando perecen, crece el número de los justos.
Kapag nagtagumpay ang mga masasamang tao, itinatago ng mga tao ang kanilang mga sarili, kung masusugpo ang masasamang tao, dadami ang gumagawa ng tama.
