< Притчи Соломона 3 >
1 Сыне, моих законов не забывай, глаголы же моя да соблюдает твое сердце:
My son, don't forget my instructions. Always keep my commands in mind.
2 долготу бо жития и лета жизни и мир приложат тебе.
Then you will live a long time, and have a full life.
3 Милостыни и вера да не оскудевают тебе: обложи же я на твоей выи и напиши я на скрижали сердца твоего: и обрящеши благодать.
Hold on to kindness and truth. Tie them around your neck; write them in your mind.
4 И промышляй добрая пред Господем (Богом) и человеки.
That way you'll gain a good reputation and be appreciated by both God and people.
5 Буди уповая всем сердцем на Бога, о твоей же премудрости не возносися:
Put your trust totally in the Lord—don't rely on what you think you know!
6 во всех путех твоих познавай ю, да исправляет пути твоя.
Remember him in everything you do, and he'll show you the right way.
7 Не буди мудр о себе: бойся же Бога и уклоняйся от всякаго зла:
Don't think you're wise—respect God and avoid evil.
8 тогда изцеление будет телу твоему и уврачевание костем твоим.
Then you will have healed and be made strong.
9 Чти Господа от праведных твоих трудов и начатки давай ему от твоих плодов правды:
Honor the Lord with your wealth and with the firstfruits of all the crops you grow.
10 да исполнятся житницы твоя множеством пшеницы, вино же точила твоя да источают.
Then your barns will be filled with produce, and your vats will overflow with new wine.
11 Сыне, не пренебрегай наказания Господня, ниже ослабевай от Него обличаемь:
My son, don't reject the Lord's discipline or resent it when he corrects you,
12 егоже бо любит Господь, наказует, биет же всякаго сына, егоже приемлет.
for the Lord corrects those he loves, as a father corrects a son who pleases him.
13 Блажен человек, иже обрете премудрость, и смертен, иже уведе разум.
Happy are those who find wisdom and gain understanding,
14 Лучше бо сию куповати, нежели злата и сребра сокровища:
for wisdom is worth more than silver, and pays better than gold.
15 честнейша же есть камений многоценных: не сопротивляется ей ничтоже лукаво, благознатна есть всем приближающымся ей: всяко же честное недостойно ея есть.
She is more valuable than rubies—everything you could ever want just doesn't compare!
16 Долгота бо жития и лета жизни в деснице ея, в шуйце же ея богатство и слава: от уст ея исходит правда, закон же и милость на языце носит.
She offers long life in one hand, and riches and honor in the other.
17 Путие ея путие добри, и вся стези ея мирны.
She brings true happiness, and leads to peaceful prosperity.
18 Древо живота есть всем держащымся ея, и воскланяющымся на ню, яко на Господа, тверда.
Wisdom is a tree of life to everyone who embraces her, blessing those who accept her.
19 Бог премудростию основа землю, уготова же небеса разумом:
It was through wisdom that the Lord created the earth, and through understanding he set the heavens in place.
20 в чувстве Его бездны разверзошася, облацы же источиша росу.
It was through his knowledge the waters of the deep were broken open, and the clouds sent down the dew.
21 Сыне, да не преминеши, соблюди же мой совет и мысль:
My son, hold on to good judgment and wise decisions—don't let them out of your sight,
22 да жива будет душа твоя, и благодать будет на твоей выи: (будет же изцеление плотем твоим и уврачевание костем твоим: )
for they will be life to you, and an ornament for your neck.
23 да ходиши надеяся в мире во всех путех твоих, нога же твоя не поткнется.
You will be able to walk confidently on your way, and you won't trip up.
24 Аще бо сядеши, безбоязнен будеши, аще же поспиши, сладостно поспиши.
When you rest, you won't be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
25 И не убоишися страха нашедшаго, ниже устремления нечестивых находящаго:
You won't be afraid of a sudden panic, or of disasters that hit the wicked,
26 Господь бо будет на всех путех твоих и утвердит ногу твою, да не поползнешися.
for the Lord will be the one you can trust in, and he will prevent you being caught in a trap.
27 Не отрецыся благотворити требующему, егда имать рука твоя помогати.
Don't hold back good from those who deserve it when it's something you have the power to do.
28 Не рцы: отшед возвратися, и заутра дам, сильну ти сущу благотворити: не веси бо, что породит день находяй.
Don't tell your neighbor, “Go away. Come back tomorrow and then I'll give it to you,” when you've already got it.
29 Не соплетай на друга твоего зла, пришелца суща и уповающа на тя.
Don't plan to harm your neighbor who lives nearby and trusts you.
30 Не враждуй на человека туне, да не что на тя содеет злое.
Don't quarrel with anybody for no reason, when they haven't done anything to hurt you.
31 Не стяжи злых мужей поношения, ни возревнуй путем их.
Don't be jealous of violent people—don't choose to follow their example!
32 Нечист бо пред Господем всяк законопреступник и с праведными не сочетавается.
For the Lord hates deceitful people, but he is a friend to those who do what is good.
33 Клятва Господня в домех нечестивых, дворы же праведных благословляются.
The houses of the wicked are cursed by the Lord, but he blesses the homes of those who live right.
34 Господь гордым противится, смиренным же дает благодать.
He mocks those who mock, but he is kind to the humble.
35 Славу премудрии наследят, нечестивии же вознесоша безчестие.
The wise will receive honor, but fools are held up in disgrace.