Faptele 17
1 După ce au trecut prin Amfipoli și Apolonia, au ajuns la Tesalonic, unde era o sinagogă iudaică.
Кала вонэ проджиле Амфиполи тай Аполлония, тунчи авиле дэ Фессалоника, тев сля иудеенгири синагога.
2 Pavel, după obiceiul său, a intrat la ei și, timp de trei zile de Sabat, a discutat cu ei din Scripturi,
Павло, сар лэстэ сля прылито, джиля дэ синагога и котэ трин субботы дэдумэлас иудеенца пала Лила.
3 explicând și demonstrând că Hristos trebuia să sufere și să învieze din morți și spunând: “Acest Isus, pe care vi-L vestesc, este Hristosul”.
Вов оттерэлас тай допхэнэлас лэнди, со Христости трэбуни сля тэ прылэ грыжа тай тэ отджювдё мулэндар. — Исусо, пала Савэ мэ тумэнди розпхэнав, исин Христосо, — пхэнэлас Павло.
4 Unii dintre ei au fost convinși și s-au alăturat lui Pavel și Sila; dintre greci, o mare mulțime de credincioși și nu puține femei de seamă.
Лэнди патине койсавэ иудея, бут пативалэн греконэн и бут джювлен барэ родостар. И всавэрэ вонэ прыачиле Павлостэ тай Силастэ.
5 Dar iudeii neînduplecați au luat cu ei câțiva oameni răi din piață și, adunând o mulțime, au pus cetatea în tumult. Asaltând casa lui Iason, au căutat să-i scoată în fața poporului.
Авэр иудея холиле пала кода. Вонэ лиле пэґа налачен манушэн, савэн аракхле пэ форо, стидэне инте гроза манушэн и ачиле бутэн тэ подваздэ. Тунчи джиле Иасонохкэрэ цэрэстэ, родэнас Павло тай Сила, соб тэ вылиджя лэн манушэндэ.
6 Cum nu i-au găsit, i-au târât pe Iason și pe unii frați în fața conducătorilor cetății, strigând: “Au venit aici și aceștia care au răsturnat lumea,
Ай кала на аракхле лэн котэ, цырдэне Иасоно тай аврэн пхралэн форохкэрэ пхурэдэрэндэ. — Кадэла мануша терэн бибахталимо пав всавири люмля, тай екхатар авиле амэндэ, — типисиле вонэ.
7 pe care i-a primit Iason. Toți aceștia acționează împotriva hotărârilor Cezarului, spunând că există un alt rege, Isus!”.
— Тай Иасоно прылиля лэн дэ пэхкоро цэр. Вонэ на прылэн императохкоро упхэнимо, тай дэдумэн, со исин авэр тхагари, Савэ акхарэн Исусо.
8 Mulțimea și conducătorii cetății s-au tulburat când au auzit aceste lucruri.
Гроза манушэн и форохкэрэ пхурэдэра ушундэ када тай пэрэдаравдэпэ.
9 După ce au luat garanții de la Iason și de la ceilalți, i-au lăsat să plece.
Тунчи Иасоно тай авэр потиндэ пала пэ, тай лэн отмукле.
10 Frații au trimis îndată pe Pavel și pe Sila noaptea la Beroe. Când au ajuns, au intrat în sinagoga iudaică.
Сар кацик авиля рят, пхрала отбичалдэ Павло и Сила дэ Верия. Кала вонэ авиле пордэ, тунчи заджиле дэ иудеенгири синагога.
11 Aceștia erau mai nobili decât cei din Tesalonic, pentru că primeau Cuvântul cu toată disponibilitatea minții, cercetând zilnic Scripturile, ca să vadă dacă aceste lucruri sunt adevărate.
Вериниянуря сле мануша оттердэ їлэґа, а на кади, сар дэ Фессалоника. Вонэ прылиле Павлохкири дума всавэрэ їлэґа и кожно диво розлэнас Лила, соб тэ продыкхэ, чячимо када чи нат.
12 De aceea, mulți dintre ei au crezut; de asemenea, dintre femeile grecești de seamă și nu puțini bărbați.
Бут лэндар патине. Патине кади ж греконэнгэрэ пативалэ джювля тай бут греконэн.
13 Dar, când iudeii din Tesalonic au aflat că cuvântul lui Dumnezeu a fost vestit de Pavel și în Beroea, au venit și ei acolo, agitând mulțimile.
Нэ кала иудея дэ Фессалоника уджянгле, со Павло пхэнэл Дэвлэхкоро Лав дэ Верия, вонэ авиле пордэ и ачиле тэ подмарэ и тэ подваздэ манушэн.
14 Atunci frații au trimis îndată pe Pavel să meargă până la mare, iar Sila și Timotei au rămas încă acolo.
Пхрала сиго отбичалдэ Павло морестэ, а Сила тай Тимофеи ачилепэ дэ форо.
15 Dar cei care îl însoțeau pe Pavel l-au dus până la Atena. Primind poruncă de la Sila și Timotei să vină foarte repede la el, au plecat.
Кодэла, савэ отлиджялдэ Павло, авиле лэґа дэ Афины, а тунчи рисиле павпалэ. Павло прыпхэнда лэнди тэ пэрэдэ, соб Сила тай Тимофеи сигэдэр тэ авэн лэстэ.
16 Pavel îi aștepta la Atena și, când a văzut cetatea plină de idoli, i s-a aprins duhul în el.
Кала Павло дожутярэлас лэн, вов пхирэлас пав Афины и лэсти сля пхаро тэ дыкхэ, сар бут дэвлорэн исин дэ кадэва форо.
17 Așa că discuta în sinagogă cu iudeii și cu persoanele evlavioase și în piață, în fiecare zi, cu cei care îl întâlneau.
Вов пхэнэлас дэ синагога иудеенца тай кодэлэнца, савэ тэлёнас Дэвлэсти. И кожно диво дэдумэлас кодэлэнца, каґа дыкхэласпэ пэ форо.
18 Unii dintre filosofii epicurieni și stoici stăteau de asemenea de vorbă cu el. Unii ziceau: “Ce vrea să spună acest bălăcar?”. Alții au spus: “Se pare că susține zeități străine”, pentru că l-a predicat pe Isus și învierea.
Лэґа дэдумане койсавэ ирвалэ мануша — эпикурейцуря тай стоикуря. Екх мануша пхученас: — Со кадэва башлимури камэл тэ пхэнэ? Авэр пхэнэнас: — Амэнди сикавэлпэ, со вов дэдумэл пала аврэпхуякэрэн дэвлэн, — колэсти со Павло дэдуманя Бахтало Лав пала Исусо тай Отджюндивимо.
19 L-au prins și l-au dus în Areopag, zicând: “Să știm ce este această învățătură nouă, despre care vorbești?
Павло андэ пэ форохкоро стидэмо, Ареопаго, тай помангле: — Розпхэн амэнди, со када за нэво сикляримо, пала савэ ту дэдумэх?
20 Căci ne aduci la urechi niște lucruri ciudate. Vrem deci să știm ce înseamnă aceste lucruri”.
Ту пхэнэх пала кода, со на полах. И амэ камах тэ уджянэ, со када исин.
21 Or, toți atenienii și străinii care locuiau acolo nu-și petreceau timpul decât pentru a spune sau a auzi vreun lucru nou.
Афинянуря ж и мануша авря пхуятар, савэ котэ джювэнас, фартэ камэнас тэ залэпэ кодэлэґа, соб тэ дэдумэ чи тэ шунэ сось нэво.
22 Pavel, stând în mijlocul Areopagului, a zis: “Oameni din Atena, văd că sunteți foarte credincioși în toate.
Тунчи Павло вщиля машкар Ареопаго тай пхэнда: — Афинянуря! Мэ дыкхав, со тумэ будэр аврэн манушэндар тэлён дэвлэнди.
23 Căci, trecând și observând obiectele cultului vostru, am găsit și un altar cu această inscripție: “PENTRU UN DUMNEZEU NECUNOSCUT.” De aceea, ceea ce voi adorați în necunoștință de cauză, vă anunț.
Кала мэ пхиравас и роздыкхавас тумарэ свэнтыи тхана, мэ дыкхлём, со пэ екх жэртвеннико сля искриисардо: «Наджянглэ Дэвлэсти». Пала Кадэлэ Дэвлэ, Ка тумэ на джянэн, нэ Касти тэлён, мэ тумэнди и розпхэнав.
24 Dumnezeul care a făcut lumea și toate lucrurile din ea, el, care este Domnul cerului și al pământului, nu locuiește în temple făcute de mâini.
Дэвэл, саво стерда люмля и вса, со дэ латэ исин, Вов исин Рай болыбнасти тай пхуяти. Вов на джювэл дэ храмонэн, савэ тердэ манушэнгэрэ васта.
25 El nu este slujit de mâini omenești, ca și cum ar avea nevoie de ceva, întrucât el însuși dă tuturor viață, suflare și toate lucrurile.
Тай на мангэл, соб мануша тэ терэн бути Лэсти пэхкэрэ вастэнца, сар бы Лэсти сось на хутилэл. Вов Еджино дэл манушэнди, соб вонэ тэ джювэн и тэ пхурдэн, и вса авэр.
26 El a făcut ca dintr-un singur sânge să locuiască orice neam de oameni pe toată suprafața pământului, stabilind anotimpurile și limitele locuințelor lor,
Екхэ манушэстар Вов стерда всавэрэ манушэнгэрэ родуря, соб мануша тэ джювэн пав всавири люмля, тай майанглал вытидэня вряма и пхуя лэнгэрэ джювимасти.
27 pentru ca ei să îl caute pe Domnul, dacă poate ar putea să întindă mâna spre el și să îl găsească, deși el nu este departe de fiecare dintre noi.
Вса откада Дэвэл терда, соб мануша тэ родэн Лэ, тэ полэн, тев Вов исин, тай тэ аракхэн Лэ, нэ пав чячима Вов исин надур амэндар.
28 “Căci în El trăim, ne mișcăm și suntem”. Așa cum au spus unii dintre poeții voștri: 'Căci și noi suntem urmașii lui'.
Дэ Лэстэ амэ джювах, пхирах тай исин дэ люмля. Сар пхэнэнас пала кода и койсавэ тумарэ поэтуря: «Амэ исин Лэхкоро родо».
29 Fiind, așadar, urmașii lui Dumnezeu, nu trebuie să credem că natura divină este ca aurul, argintul sau piatra, gravată prin arta și designul omului.
И кала амэ Дэвлэхкоро родо, амэнди нащи тэ думисарэ, со Дэвэл поджило пэ кода, со тердо совнакастар, рупатар чи барэстар пав манушэхкири годи.
30 De aceea, Dumnezeu a trecut cu vederea vremurile de ignoranță. Dar acum poruncește ca toți oamenii de pretutindeni să se pocăiască,
Англэ Дэвэл промукэлас вряма, кала мануша на джянгле пала Лэ, нэ екхатар прыпхэнэл всавэрэ манушэнди пав всавири люмля тэ ачявэ бэзимо.
31 pentru că a rânduit o zi în care va judeca lumea în dreptate, prin omul pe care l-a rânduit; despre care a dat asigurări tuturor oamenilor, prin faptul că l-a înviat din morți.”
Вов екхатар вытидэня диво, кала сундисарэла люмля пав чячима, тай кади ж вытидэня Манушэ, Саво авэла сундисареґа. Дэвэл допхэнда када англа всавэрэн, кала отджювдярда Лэ мулэндар.
32 Iar când auzeau despre învierea morților, unii râdeau, iar alții ziceau: “Vrem să te mai auzim încă o dată despre aceasta.”
Кала вонэ ушундэ пала отджюндивимо мулэндар, койсавэ лэндар ачиле тэ асапэ, ай авэр пхэндэ: — Пала кода амэ пошунаґа тут дэ авэр моло.
33 Astfel a ieșit Pavel din mijlocul lor.
Кадэлэґа Павло и ачявда лэнгоро стидэмо.
34 Dar unii oameni s-au alăturat lui și au crezut, printre care Dionisie Areopagitul, o femeie cu numele Damaris și alții împreună cu ei.
Нэ набут манушэн прыачиле Павлостэ тай патине. Машкар лэн сле Дионисии, саво вджялас дэ Ареопаго, джювли, савя акхарэнас Дамарь, тай авэр мануша.
