Przysłów 27
1 Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
Boast not of to-morrow; for you know not what the next day shall bring forth.
2 Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
Let your neighbor, and not your own mouth, praise you; a stranger, and not your own lips.
3 Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
A stone is heavy, and sand cumbersome; but a fool's wrath is heavier than both.
4 Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
Wrath is merciless, and anger sharp: but envy can bear nothing.
5 Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
Open reproofs are better than secret love.
6 Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
The wounds of a friend are more to be trusted than the spontaneous kisses of an enemy.
7 Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
A full soul scorns honeycombs; but to a hungry soul even bitter things appear sweet.
8 Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
As when a bird flies down from its own nest, so a man is brought into bondage whenever he estranges himself from his own place.
9 Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
The heart delights in ointments and wines and perfumes: but the soul is broken by calamities.
10 Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
Your own friend, and your father's friend, forsake not; and when you are in distress go not into your brother's house: better is a friend [that is] near than a brother living far off.
11 Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
Son, be wise, that your heart may rejoice; and remove you from yourself reproachful words.
12 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
A wise man, when evils are approaching, hides himself; but fools pass on, and will be punished.
13 Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
Take away the man's garment, (for a scorner has passed by) whoever lays waste another's goods.
14 Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
Whosoever shall bless a friend in the morning with a loud voice, shall seem to differ nothing from one who curses [him].
15 Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
On a stormy day drops [of rain] drive a man out of his house; so also does a railing woman [drive a man] out of his own house.
16 Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
The north wind is sharp, but it is called by name propitious.
17 Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
Iron sharpens iron; and a man sharpens his friend's countenance.
18 Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
He that plants a fig tree shall eat the fruits of it: so he that waits on his own master shall be honored.
19 Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
As faces are not like [other] faces, so neither are the thoughts of men.
Hell and destruction are not filled; so also are the eyes of men insatiable. [He that fixes his eye is an abomination to the Lord; and the uninstructed do not restrain their tongue.] (Sheol h7585)
21 Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
Fire is the trial for silver and gold; and a man is tried by the mouth of them that praise him. The heart of the transgressor seeks after mischiefs; but an upright heart seeks knowledge.
22 Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
Though you scourge a fool, disgracing him in the midst of the council, you will [still] in no wise remove his folly from him.
23 Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
Do you thoroughly know the number of your flock, and pay attention to your herds.
24 Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
For a man [has] not strength and power for ever; neither does he transmit it from generation to generation.
25 Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
Take care of the herbage in the field, and you shall cut grass, and gather the mountain hay;
26 Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
that you may have [wool of] sheep for clothing: pay attention to the land, that you may have lambs.
27 I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
[My] son, you have from me words very useful for your life, and for the life of your servants.
