Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The parablis of Salomon, the sone of Dauid, king of Israel;
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
to kunne wisdom and kunnyng;
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
to vndurstonde the wordis of prudence; and to take the lernyng of teching; to take riytfulnesse, and dom, and equyte;
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
that felnesse be youun to litle children, and kunnyng, and vndurstonding to a yong wexynge man.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
A wise man heringe schal be wisere; and a man vndurstondinge schal holde gouernails.
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
He schal perseyue a parable, and expownyng; the wordis of wise men, and the derk figuratif spechis of hem.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The drede of the Lord is the bigynning of wisdom; foolis dispisen wisdom and teching.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My sone, here thou the teching of thi fadir, and forsake thou not the lawe of thi modir;
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
that grace be addid, ethir encreessid, to thin heed, and a bie to thi necke.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
Mi sone, if synneris flateren thee, assente thou not to hem.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If thei seien, Come thou with vs, sette we aspies to blood, hide we snaris of disseitis ayens an innocent without cause;
swolowe we him, as helle swolowith a man lyuynge; and al hool, as goynge doun in to a lake; we schulen fynde al preciouse catel, (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
we schulen fille oure housis with spuylis; sende thou lot with vs,
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
o purs be of vs alle;
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
my sone, go thou not with hem; forbede thi foot fro the pathis of hem.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For the feet of hem rennen to yuel; and thei hasten to schede out blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
But a net is leid in veyn bifore the iyen of briddis, that han wengis.
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
Also `thilke wickid disseyueris setten aspies ayens her owne blood; and maken redi fraudis ayens her soulis.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So the pathis of ech auerouse man rauyschen the soulis of hem that welden.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom prechith with outforth; in stretis it yyueth his vois.
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
It crieth ofte in the heed of cumpenyes; in the leeues of yatis of the citee it bringith forth hise wordis,
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
and seith, Hou long, ye litle men in wit, louen yong childhod, and foolis schulen coueyte tho thingis, that ben harmful to hem silf, and vnprudent men schulen hate kunnyng?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Be ye conuertid at my repreuyng; lo, Y schal profre forth to you my spirit, and Y schal schewe my wordis.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
For Y clepide, and ye forsoken; Y helde forth myn hond, and noon was that bihelde.
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
Ye dispisiden al my councel; and chargiden not my blamyngis.
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
And Y schal leiye in youre perisching; and Y schal scorne you, whanne that, that ye dreden, cometh to you.
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
Whanne sodeyne wretchidnesse fallith in, and perisching bifallith as tempest; whanne tribulacioun and angwisch cometh on you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Thanne thei schulen clepe me, and Y schal not here; thei schulen rise eerli, and thei schulen not fynde me.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For thei hatiden teching, and thei token not the drede of the Lord,
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
nether assentiden to my councel, and depraueden al myn amendyng.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therfor thei schulen ete the fruytis of her weie; and thei schulen be fillid with her counseils.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
The turnyng awei of litle men in wit schal sle hem; and the prosperite of foolis schal leese hem.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But he that herith me, schal reste with outen drede; and he schal vse abundaunce, whanne the drede of yuels is takun awei.
