Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The proverbs of Solomon, son of David, King of Israel:
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
For the knowledge of wisdom and correction, for discerning the sayings of intelligence;
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
For receiving the correction of prudence, righteousness and justice, and equity;
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
For giving To the simple shrewdness, To the young man, knowledge and discretion.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
A wise man, will hear, and will increase learning, and a, discreet man, wise counsels, will acquire,
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
By gaining discernment of proverb, and satire, the words of the wise, and their dark sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The reverence of Yahweh, is the beginning of knowledge, Wisdom and correction, the foolish have despised.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Hear, my son, the correction of thy father, and do not reject the instruction of thy mother;
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For, a wreath of beauty, shall they be to thy head, and chains of ornament, to thy neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners entice thee, do not consent.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say—Come with us, —Let us lie in wait for blood, Let us watch in secret for him who is needlessly innocent;
Let us engulf them, like hades, alive, While in health, like them who are going down to the pit; (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
All costly substance, shall we find, We shall fill our houses with spoil;
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Thy lot, shalt thou cast into our midst, One purse, shall there be, for us all.
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, do not walk in the way with them, Withhold thy foot from their path.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For, their feet, to mischief, do run, and haste to the shedding of blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
Surely, in vain, is spread the net, in the sight of aught that hath wings!
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
Yet, they, for their own blood, lie in wait, They watch in secret for their own life.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
Such are the ways of every one that graspeth with greed, The life of the owners thereof, it taketh away!
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom, in the open place, soundeth forth, in the broadways, she raiseth her voice;
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
At the head of bustling streets, she crieth aloud, —at the openings of the gates in the city—her sayings, she doth utter: —
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and, scoffers, in scoffing, delight them? and, dullards, hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Will ye turn, at my reproof? Lo! I will pour out to you my spirit, I will make known my words to you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I called, and ye refused, I stretched out my hand, and no one regarded;
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
But ye dismissed all my counsel, and, to my rebuke, would not yield,
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I also, at your calamity, will laugh, I will mock, when cometh your dread;
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When cometh as a crashing your dread, and, your calamity, as a storm-wind, overtaketh, when there come upon you, distress and anguish.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then, will they call me, but I will not answer, they will seek me diligently, but shall not find me.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
Because they hated knowledge, and, the reverence of Yahweh, did not choose;
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
Consented not to my counsel, disdained all my rebuke,
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and, with their own counsels, be filled.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For, the turning away of the simple, will slay them, —and, the carelessness of dullards, will destroy them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
Whereas, he that hearkeneth unto me, shall dwell safely, and be at rest, without dread of misfortune.
