Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
(Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They would none of my counsell, but despised all my correction.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
