Przysłów 3
1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
My son, keep my teaching in your memory, and my rules in your heart:
2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
For they will give you increase of days, years of life, and peace.
3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
Let not mercy and good faith go from you; let them be hanging round your neck, recorded on your heart;
4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
So you will have grace and a good name in the eyes of God and men.
5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
Put all your hope in God, not looking to your reason for support.
6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
In all your ways give ear to him, and he will make straight your footsteps.
7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
Put no high value on your wisdom: let the fear of the Lord be before you, and keep yourself from evil:
8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
This will give strength to your flesh, and new life to your bones.
9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
Give honour to the Lord with your wealth, and with the first-fruits of all your increase:
10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
So your store-houses will be full of grain, and your vessels overflowing with new wine.
11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
My son, do not make your heart hard against the Lord's teaching; do not be made angry by his training:
12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
For to those who are dear to him the Lord says sharp words, and makes the son in whom he has delight undergo pain.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
Happy is the man who makes discovery of wisdom, and he who gets knowledge.
14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
For trading in it is better than trading in silver, and its profit greater than bright gold.
15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
She is of more value than jewels, and nothing for which you may have a desire is fair in comparison with her.
16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
Long life is in her right hand, and in her left are wealth and honour.
17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
Her ways are ways of delight, and all her goings are peace.
18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
She is a tree of life to all who take her in their hands, and happy is everyone who keeps her.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
The Lord by wisdom put in position the bases of the earth; by reason he put the heavens in their place.
20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
By his knowledge the deep was parted, and dew came dropping from the skies.
21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son, keep good sense, and do not let wise purpose go from your eyes.
22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
So they will be life for your soul, and grace for your neck.
23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
Then you will go safely on your way, and your feet will have no cause for slipping.
24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
When you take your rest you will have no fear, and on your bed sleep will be sweet to you.
25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
Have no fear of sudden danger, or of the storm which will come on evil-doers:
26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
For the Lord will be your hope, and will keep your foot from being taken in the net.
27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
Do not keep back good from those who have a right to it, when it is in the power of your hand to do it.
28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
Say not to your neighbour, Go, and come again, and tomorrow I will give; when you have it by you at the time.
29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
Do not make evil designs against your neighbour, when he is living with you without fear.
30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
Do not take up a cause at law against a man for nothing, if he has done you no wrong.
31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
Have no envy of the violent man, or take any of his ways as an example.
32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
For the wrong-hearted man is hated by the Lord, but he is a friend to the upright.
33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
The curse of the Lord is on the house of the evil-doer, but his blessing is on the tent of the upright.
34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
He makes sport of the men of pride, but he gives grace to the gentle-hearted.
35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
The wise will have glory for their heritage, but shame will be the reward of the foolish.
